قراء سبعه

پس از رسول اکرم(ص)، صحابه، معلم قرآن برای مردم بودند و سپس، تابعان، این مقام را یافتند و آنگاه، تابعان تابعان، بعد از آن نوبت به قراء سبعه رسید، که لااقل بین سالهای پنجاه تا 190 هجری میان مسلمین، تعلیم قرائت قرآن را ریاست و نظارت می کردند و معلمین قرآن را مایه ده، و راهبر بودند. آنان عبارتند از: 1- نافع 2- ابن کثیر 3- ابو عمرو 4- عاصم 5- حمزه 6- کسائی 7- ابن عامر.

1- نافع:

ابوعبدالله نافع بن ابی نعیم مدنی، مکنی به «ابی رویم » می باشد. نافع اصلا از اصفهان بوده و در مدینه می زیست و در همانجا (به سال 176 یا 169) در گذشت، یادآوری کرده اند که وی قرآن را نزد ابومیمونه «مولی ام سلمه » همسر رسول خدا (ص) قرائت نموده است. راویان وی عبارتند از ورش و قالون.

2- ابن کثیر

(عبدالله به کثیر مکی) وی از ایرانیانی بود که کسرای ایران او را با کشتیهایی که به یمن فرستاده بود برای فتح حبشه گسیل داشت. ابن کثیر مردی فصیح و بلیغ ... بود. و از جمع صحابه عبدالله زبیر و انس بن مالک را درک کرده. روایان وی عبارتند از بزی و قنبل.

3- عاصم بن ابی النجود کوفی

از مردم کوفه است، عاصم از قراء هفتگانه و شیعی است و قرآن را بر ابی عبد الرحمن عبد الله بن حبیب سلمی شیعی که از یاران امیر المؤمنین علی (ع) بود ... قرائت کرد. عاصم با یک واسطه راوی قرائت امیرالمومنین (ع) است. به همین جهت گفته اند فصیح ترین قراآت قرائت عاصم می باشد، زیرا وی قرائت اصیل آورده است. خوانساری در کتاب روضات الجنان در شرح احوال عاصم می نویسد: وی پارساترین و پرهیزگارترین قراء، و رای او درست ترین آراء در قرائت به شمار می رود. قاطبه دانشمندان شیعی، قرائت عاصم را فصیح ترین قراآت دانسته اند. روایان وی عبارتند از: حفص و ابوبکر عیاش.

4- حمزة بن حبیب زیات کوفی

اصلا ایرانی است و زمان صحابه را درک کرده: و شاید برخی از آنها را دیده باشد. حمزه نیز مانند عاصم شیعی است و قرآن را بر امام صادق (ع) خوانده است. شیخ طوسی نیز حمزه را از اصحاب امام صادق (ع) معرفی کرده. در وجه ملقب شدن حمزه به (زیات) می نویسد که وی با آوردن روغن از کوفه به حلوان و آوردن پنیر و گردو از حلوان به کوفه امرار معاش میکرد و زیت نیز به معنی روغن و زیات روغن فروش است.

5- ابوالحسن کسائی کوفی

از مردم سرزمین ایران بوده است و گویند در میهن خود در «طوس » یا «ری » وفات کرد. وی قرائت را چهار بار از حمزه اخذ کرد، به طوری که می توان به قرائت او اعتماد نمود. کتابها و آثار زیادی به کسائی منسوب است. راویان وی عبارتند از: حفص دوری و ابوالحارث.

6- ابو عمر بن علاء بصری

می گویند از ایران بوده است و در میان قراء سبعه از لحاظ کثرت اساتید و شیوخ قرائت، کسی به پایه او نمی رسد، و قرآن را در مناطق مختلفی مانند مکه و مدینه و بصره و کوفه بر استادان زیادی قرائت کرد. سید حسن صدر، ابی عمرو را شیعی می داند. راویان قرائت وی عبارتند از: دوری و سوسی (وی ایرانی و اهل شوش بوده است.)

7- بن عامر دمشقی

وی در زمان عمر بن عبدالعزیز و قبل و بعد از آن، امام مسجد دمشق (جامع اموی) و قاضی و پیشوای آن دیار بوده و از معمرترین قراء سبعه به شمار می رود. ابن عامر بنا بر قول صحیح به سال 118 هجری قمری در نود و نه سالگی از دنیا رفت. راویان قرائت ابن عامر عبارتند از: هشام و ابن ذکوان.