گنجینه معارف

تحلیلی بر ره آورد انقلاب اسلامی ; در روابط بین الملل

نویسنده، مقاله را با طرح جنگ ایران و عراق و نیز حمایت قدرت ها از عراق و موضع گیری های مجمع عمومی و سازمان ملل به پایان می برد و سرانجام با اشاره بر حمله عراق به کویت بر آن است که امنیت منطقه خلیج فارس، در گرو امنیت تمامی کشورهای منطقه است. ) به دنبال پناهگاه می گشتند که تنها ملجاء خود را بلوک سوسیالیزم، که قدرت اتمی نیز پیدا کرده بود، می دیدند اما پس از گذشت چند سال، غیر از منفور بودن استالینیزم، عملکرد رهبری بلوک شرق نیز نشان داد که در پی منافع خود است نه فریادرسی کشورهای ضعیف جهان سوم، زیرا در مقابل زورگویی غرب هر جا که صلاح او نباشد، یا فقط حمایت لفظی می کند و یا دخالت نمی کند و یا حتی با غرب سازش می کند، مانند جنگ اعراب و اسرائیل و یا کمک به سقوط دولت مصدق و ... خصوصیت دیگر دیپلماسی ما این است که از شکست یا بی نتیجه بودن و یا مخالفت کشورهای دیگر در مورد فعالیت های خود مأیوس و درمانده نمی شود، چه بسا در بحران گروگان گیریِ، جاسوسانِ آمریکاییِ سفارت آنها و انزوای شدید ایران در اتهام جنگ طلبی علیه عراق و فشار شدید بین المللی در پذیرفتن قطعنامه های سازمان ملل و نظریات کمیسیون حقوق بشر و سازمان عفو بین المللی(16) و تنها ماندن ایران در اوپک در سال 1983(17) و شکست طرح ایران در اخراج اسرائیل از سازمان ملل که چند سال در مجمع عمومی مطرح کردیم، این خصوصیت را نمایان می کند و آخرین نمونه آن، فشار همه جانبه بین المللی علیه ایران به دلیل حمایت از انتفاضه است.

چکیده ماشینی


منبع : مجله اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 4 , مصلح زاده، مصطفی تعداد بازدید : 6851     تاریخ درج : 1388/08/04    

چکیده

مقاله حاضر مروری دارد بر خصوصیت انقلاب ها و از جمله انقلاب اسلامی ایران.

این مقاله در پی آن است تا گوشه ای از استعمار و استثمار کشورهای ضعیف (جهان سوم) توسط ابرقدرت ها، و نیز زورگویی های آنها را به تصویر کشد: بنابراین هدف، تمهیدی نظری بر تحلیل موقعیت جهانی ایران چه قبل از انقلاب (زمان امپراتوری های بزرگ تاریخ) و چه پس از انقلاب شکوهمند اسلامی است.

سپس نویسنده به مسائل ایران طی دو قرن؛ از تسلط مسلمانان تا حمله مغولان، طی سه قرن دوره مغولی، و یا ایران از صفویه تا انقلاب می پردازد و دوران پس از انقلاب و تأثیر انقلاب اسلامی را در سیستم بین الملل بررسی می نماید. مؤلف با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در یکی از مهم ترین مناطق جهان یعنی خاورمیانه، خطراتی که همواره این کشور را تهدید نموده است، برمی شمارد. وی سعی دارد تا توطئه های قدرت های بزرگ را بر علیه ایران شرح و بسط دهد و در این راستا، به تماس کشورهای تحت استعمار (چه مستقیم و چه غیرمستقیم) اشاره دارد.

مؤلف در بخشی از مقاله از خصوصیات و موقعیت دیپلماسی ایران که جهان سخن می گوید و در پایان نیز گزارش مفصلی از تحولات روابط بین الملل و به خصوص توطئه ای آمریکا و انگلیس، علیه ایران ارائه می کند و در آن به تصرف آمریکا و موضع گیری های امام خمینی(ره)، تجاوز به خاک ایران و صدور قطعنامه های مختلف بین ایران و ابرقدرت ها، به خصوص آمریکا، می پردازد.

نویسنده، مقاله را با طرح جنگ ایران و عراق و نیز حمایت قدرت ها از عراق و موضع گیری های مجمع عمومی و سازمان ملل به پایان می برد و سرانجام با اشاره بر حمله عراق به کویت بر آن است که امنیت منطقه خلیج فارس، در گرو امنیت تمامی کشورهای منطقه است.

مقدمه

پس از جنگ جهانی دوم که استعمار شکل جدیدی پیدا کرد و با تکنولوژی هسته ای، فضایی و کامپیوتری به میدان آمد، دیگر نیازی به شکل قدیمی استعمار در همه جا نبود، بلکه بسیاری از رهبران کشورها یا «وابسته» بودند و یا به دلیل ترس از ابرقدرت ها، تن به خواست های آنها می دادند.

در این زمان، استعمار، یک سیستم بین المللی مدرن با ظاهری حقوقی، علمی و انسانی ایجاد کرد که عمدتا، نیازی به کاربرد جنگ برای تسلیم رهبران نبود.(2)

ولی در عین حال، چنانچه دولت هایی، تسلیم سیستم جدید نشده و به نوعی ناسازگاری و آشوب سازی متهم شوند، در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی، نظامی و تبلیغاتی، تحت فشار سیستم قرار می گیرند که نهایت آن در سقوط دولت هایی مانند دولت آلنده و قوام نکرومه متجلی می شود.

پس از جنگ جهانی دوم و انقلاب چین کشورهایی که به بلوک سوسیالیزم معروف شدند، به عنوان مبارزه با این سیستم استعماری خود را از دایره این سیستم بیرون کشیده و برای خود «ورشو» و «کومکون» را تأسیس کردند و به اتکای قدرت صنعتی شوروی از غرب روگرداندند.(3) لذا کشورهای جهان سوم که یکی پس از دیگری از یوغ استعمار مستقیم و غیر مستقیم غرب خارج می شدند به دلیل ضعف های همه جانبه (اقتصادی، نظامی، ایدئولوژیک، علمی و...) به دنبال پناهگاه می گشتند که تنها ملجاء خود را بلوک سوسیالیزم، که قدرت اتمی نیز پیدا کرده بود، می دیدند اما پس از گذشت چند سال، غیر از منفور بودن استالینیزم، عملکرد رهبری بلوک شرق نیز نشان داد که در پی منافع خود است نه فریادرسی کشورهای ضعیف جهان سوم، زیرا در مقابل زورگویی غرب هر جا که صلاح او نباشد، یا فقط حمایت لفظی می کند و یا دخالت نمی کند و یا حتی با غرب سازش می کند، مانند جنگ اعراب و اسرائیل و یا کمک به سقوط دولت مصدق و ...)

لذا در دهه پنجاه بعضی کشورهای جهان سوم با این یاس از شرق و با امید رسیدن به یک قدرت سوم در جهان، به تشکیل «جنبش عدم تعهد» دست زدند، اما عملاً به دلیل وجود همان سیستم بین المللی، این کشورها یا به گردونه غرب وارد شدند یا به گردونه شرق.

بنابرین بعضی با میل و بعضی با اکراه و اجبار سیستم. زیرا، «تنها ماندن» همان، وزیر پای یکی از این 2 فیل تنومند له شدن، همان.

مثلاً کوبا که پس از انقلاب 1959 و خروج از گردونه غرب تا 2 سال، تقریبا خواهان روابط عادی با غرب و شرق بود، از سال 61، با حمله ضد انقلابیون (که آمریکا آشکارا از آنها حمایت می کرد) به خلیج خوک ها مجبور شد، جهت پیدا کردن یک حامی قوی دیپلماتیک و تسلیحاتی، به شوروی رو آورده و تقریبا جزئی از بلوک شرق شود. (4)

در عین حال، جهان پس از جنگ جهانی دوم به سیستم دو قطبی تبدیل شد. کشورهای استقلال یافته، علیرغم وابستگی های کم و زیاد خود، بالاخره تغییراتی به نفع خود در سیستم بین المللی ایجاد کردند مثلاً، قطعنامه هایی به نفع خود، بر علیه استعمار نو در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رساندند که اکثرا مورد حمایت شرق بود.(5)

دولت های مهم جهان سوم که جهت استقلال با سیستم امپریالیستی مبارزه کرده اند، عبارتند از: هند (1949)، یوگسلاوی (1945)، اندونزی (1946)، ایران (1951) ویتنام (1954) تانزانیا (1962) الجزایر (1962) کوبا (1959) غنا (1957) گینه (1958) کره شمالی (1945) سوریه (1960) عراق (1958) یمن جنوبی (1967) لیبی (1969) شیلی (1971) گواتمالا() که در پایان دهه 70 زیمبابوه (1979)، ایران (1979) ونیکاراگوا (1979) که به لیست اضافه شدند.

از جمع مذکور، شش دولت اندونزی (سوکارنو) الجزایر (بن بلا) کنگو (لومومبا) غنا (نکرومه) شیلی (آلنده) گواتمالا (آربنز) ایران (مصدق) با کودتای امپریالیستی سرنگون شدند و هند و یوگسلاوی با اتخاذ سیاست موازنه مثبت، از مبارزات خارج شدند و ویتنام که سالها با فرانسه و آمریکا در داخل مبارزه کرده بود، سعی نکرد این قهرمانی را به صحنه بین المللی بکشاند و در کامبوج متوقف شد. مصر نیز پس از ناصر، به دامن غرب افتاد. گینه، سوریه، تانزانیا، زیمبابوه و نیکاراگوا، در اثر فشارهای بین المللی و مسائل داخلی کم کم استحاله شدند و یا از فعالیت مهم سیاسی، نظامی، فرهنگی، اقتصادی در سطح جهان دست برداشتند و تنها کوبا، لیبی، کره شمالی و ایران باقی ماندند که هنوز در این سیستم مستحیل نشده اند. (6)

دولت های انقلابی برای سیستم جهانی، از نهضت های آزادی بخش، بسیار خطرناکترند زیرا، از قدرت مالی خود و امکان حضور در کنفرانس ها و سازمان های بین المللی و با وجود سفارتخانه هایشان و با نفوذ وسایل ارتباط جمعی داخل خود (هنری، سیاسی و ...) و با قدرت نظامی و عملی خود، مانند متخصصین و کارشناسان مختلف در جهت مبارزه با این سیستم بهره می برند و علیرغم تفاوت هایی که این کشورها با هم دارند؛ معمولاً فشارهای مشابهی از طرف امپریالیزم بر آنها وارد می شود، مانند جنگ مستقیم یا غیر مستقیم از طریق استان های مرزی به وسیله چریک های ضد انقلاب و یا دولت های همسایه، محاصره اقتصادی و نظامی، شانتاژهای تبلیغاتی؛ تحت عناوین عدم رعایت حقوق بشر یا حامی تروریسم و...

خصوصیت منحصر به فرد ایران بین دولت های انقلابی، ارائه یک فرهنگ و جهان بینی جدید در سطح جهانی است. و حدود 1 میلیارد مسلمان «بالقوه» آمادگی بسیج را تحت عنوان این دیپلماسی جدید دارند.

آن هم «بسیج عقیدتی» که مؤثرترین نوع بسیج است و بسیار وحدت آفرین و کارساز می باشد. به همین دلیل، ایران در میان کشورهای انقلابی جهان، بیشتر برای سیستم خطر دارد. بنابراین بیشتر از همه، مورد نظر سیستم است. آری، زمانی که «سوسیالیزم بنیادگرا» در اثر ضعف های ایدئولوژیک، اقتصادی با رویزیونیسم در فلسفه وپراتیک مواجه شد و از تب و تاب افتاد و چشم های امیدوار، از آن رو گردان شد، ناگهان «اسلام بنیادگرا» سربرون آورد و مبارزه ای نو را آغاز کرد.

فصل اول: تمهیدی نظری بر تحلیل موقعیت جهانی ایران

الف: ایران قبل از اسلام و انقلاب اسلامی

1 ایران طی 12 قرن قبل از اسلام (639م 559 ق.م)

اولین امپراتوری بزرگ تاریخ در ایران، توسط کوروش هخامنشی تاسیس شد، بعدها که یونان و روم توانستند رقیب ایران شوند، تا پایان دوره ساسانیان (7) ایران کماکان یک ابرقدرت جهان به شمار می رفت، لذا ایران موقعیت سیاسی نظامی بالایی در تاریخ قدیم جهان داشته است.

2 ایران طی 6 قرن، از تسلط مسلمانان تا حمله مغولان (1221 639م) (616 17ه)

در این دوره، ایران حکومت مرکزی مستقلی نداشت و گاه حکومت های محلی مانند؛ طاهریان، علویان آل زیار، آل بویه صفاریان، سامانیان، غزنویان، غوریان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان بر قسمت هایی، یا تمام ایرانِ دوره ساسانی، مسلط بودند که عمدتا تحت لوای خلفای عباسی حکومت می کردند.(8) ولی همین حکومت ها، باعث به وجود آمدن نظریه های سیاسی جدیدی شد که دولتهای خودجوش محلی با پذیرش لوای خلیفه (سکه و خطبه به نام خلیفه) از نظر شرعی مورد تأیید است.

به هر حال ایران از مراکز مهم و سرنوشت ساز امپراتوری عباسی بشمار می رفت و علاوه بر نقش سیاسی افرادی مثل ابومسلم و برمکی ها، دانشمندان ایرانی بیشترین نقش را در تمدّن عظیم اسلامی داشته اند فلذا چهره ایران را در این قسمت تاریخ جهان نیز درخشان کرده اند و تحقیق بسیاری در مورد اختراعات علمی و ابداعات فکر این دانشمندان لازم است تا حقیقت آنچه که غرب در تاریخ جهان بنام خود ثبت کرده مکشوف گردد.

3 ایران طی سه قرن دوره مغول که آغاز افول تمدّن اسلامی ایران بود (1500 1221م) (919 616 ه)

و هر چند که پس از وحشیگری های چنگیزی بعضی از شاهان ایلخانی و تیموری، مقداری از تئوری اسلام را به خود گرفتند، اما دیگر ریشه های تمدّن اسلامی را خراب کرده بودند.

4 ایران از صفویه تا انقلاب اسلامی (4 قرن) (1979 حدود 1500م) (1399 906ه)

در این دوره حکومت مرکزی مستقل و قوی در ایران تشکیل شد، ولی باناکامی در اصلاحات شاه عباس، نادرشاه، قائم مقام و امیرکبیر، عقب ماندگی و ضعف ما در مقابل عثمانی و اروپا (که طعم غارتگری های چنگیز و مغول را مانند ایران نچشیده بودند) باعث آغاز و رشد روز افزون وابستگی شد (9).

به رغم اینکه ایران به دلایل داخلی و خارجی، جزئی از نادر کشورهایی بود که به صورت مستعمره و یا تحت الحمایه استعمارگران، در نیامد اما رفته رفته ویروس «ضعف حکام» و عاقبت وابستگی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی کشور در زمان قاجار آنچنان رشد کرد که سلسله پهلوی عامل کاملاً وابسته به استعمار کشور را حدود نیم قرن در اختیار گرفت.

علت مهم داخلی که به استعمار اجازه تثبیت نمی داد، همان فرهنگ ظلم ستیز شیعه بود که در صد ساله اخیر، ایران را قیام خیزترین کشور جهان کرد.

یعنی در چین، قیام بوکسورها و انقلاب 1949،

در هند، قیام 1875 و انقلاب 1949،

در شوروی، قیام 1905 و انقلاب 1917،

در لیبی، قیام عمر مختار،

در فلسطین، قیام عزالدین قسام و امروز قیام مداوم فلسطینی ها،

در عراق، قیام علمای شیعه به رهبری میرزاتقی شیرازی در 1920 و نیز قیام پس از جنگ عراق و کویت،

در ویتنام، قیام ضد فرانسوی و ضد آمریکایی طولانی،

در فیلیپین و اندونزی قیام های ضد اسپانیایی و ضد هلندی روی داد،

و در آفریقا و آمریکای لاتین هر کشور معمولاً یک قیام ضد استعماری آزاد شدند.

در ایران، قیام تنباکو (1890) مشروطه (1906) ملی کردن نفت (1950) 15 خرداد (1963) و انقلاب اسلامی (1979)، هر کدام درسی برای مبارزان آن زمان در جهان بوده است. یعنی به طور متوسط هر 20 سال که استعمار می رفت که به اعماق ایران راه یابد ضربه یک قیام بزرگ مردمی، او را تا مدتی گیج می کرد و موجب تغییر و تأخیر در برنامه های استعماری می شد. لذا میوه ایران تلخ ترین میوه برای استعمار بوده است.

مثلاً استعمار روسی که در اثر نهضت مشروطه ضربه اساسی خورده بود، با کودتای 1908 محمد علی شاه، خواست سلطه خود را اعاده و تثبیت کند که با قیام تبریز و اصفهان و ... کاملاً شکست خورد.

استعمار انگلیس وقتی خواست از طریق قرارداد 1919 ایران را ببلعد با مخالفت اپوزیسیون قوی ایران به رهبری شهید مدرس مواجه شد، آن گاه مجبور شد، با کودتای 1921 رضاخان به ایران جنگ اندازد، اما با قیام ملی کردن نفت اخراج شد.

آمریکا با کودتای 1953، محمد رضا شاه وارد شد و قیام 15 خرداد را سرکوب کرد اما با انقلاب اسلامی، به طور شگفت انگیزی دستش قطع شد.

ب موقعیت استراتژیک ایران در جهان

1 واقع شدن ایران در خاورمیانه به عنوان مهم ترین منطقه استراتژیک جهان.

2 طولانی ترین مرز با خلیج فارس و کنترل تنگه هرمز و نفت صادراتی از خلیج فارس

تنگه هرمز در ردیف مهم ترین کانال ها و تنگه های جهان است (پاناما سوئز جبل الطارق باب المندب هرمز)

زیرا، منطقه خلیج فارس علاوه بر اینکه در حال حاضر حساس ترین نقطه خاورمیانه است به دلیل بالاترین ذخیره و تولید نفت نسبت به مناطق دیگر، مهم ترین منطقه جهان به شمار می رود.(10)

اگر اسرائیل را جزئی از جهان سوم محسوب نکنیم پهلوی مهم ترین عامل آمریکا در جهان سوم بود. ژاندارم این منطقه و دومین کشور اوپک بود، ولی با انقلاب اسلامی ایران و با سقوط پهلوی، قضیه برعکس شد و به قول نیکسون رئیس جمهور اسبق آمریکا «ایران که از نزدیکترین یاران ما بود، ناگهان به یکی از مراکز دشمنی با آمریکا تبدیل شد».

با انقلاب ایران قیمت نفت تا 300% افزایش یافت و رشد شدید تورم و بیکاری در غرب، وحشت غرب را برانگیخت و آنها توطئه هایی را در داخل و خارج اوپک علیه این مسأله آغاز کردند تا قیمت به مقدار اولیه خود برگردد. این هدف در اوایل سال 1986 محقق شد و بعد از آن اوپک فقط توانست چند دلار به قیمت نفت بیفزاید.

ج تأثیرات انقلاب اسلامی در سیستم بین المللی

ایران نقش مهمی برای آمریکا و بلوک غرب داشت، لذا آمریکا پایگاه های مهم نظامی و استراق سمع در ایران داشت. (11)

و دکترین نیکسون نیز موانع فروش مدرن ترین سلاح به ایران و حتی آواکس را نیز، از میان برداشته و سیل سلاح های مدرن آمریکایی به ایران سرازیر بود.

اما پس از انقلاب، ایران با لغو پیمان سنتو نوار امنیتی به دور کمونیسم را پاره کرد (ناتو سنتو سیتو آنزوس) و حصار قدرت غرب از تایلند و ترکیه بی حفاظ شد.

با خروج تدریجی مستشاران آمریکایی در ایران و ملی کردن شرکت های آنها و گروگانگیریِ جاسوسانِ سفارتِ آمریکا که قطع رابطه را به دنبال داشت، تقریبا تمام انگشت های رسمی دست قدرتمند آمریکا در ایران قطع شد.

این بار برخلاف همیشه که آمریکا، شوروی را در مقابل خود داشت و همه حرکت ها و پیمان هایش، بر محور ضد روسی تنظیم می شد، حال با ظهور قدرت جدید در منطقه، معیار جدیدی بر ارزش های جامعه آمریکا افزوده شد و «حرکت های ضد ایرانی» سرلوحه اهداف منطقه ای آمریکا قرار گرفت مانند:

تشکیل نیروی واکنش سریع، که طی 40 سال جنگ سرد و رقابت با شوروی بی سابقه بود.

تشکیل شورای همکاری خلیج که نه برای جلوگیری از نفوذ شوروی، بلکه نوار امنیتی در مقابل نفوذ انقلاب ایران بود.

تجدید روابط با عراق و حذف نام عراق از لیست حامیان تروریسم، که بر محور دشمنی مشترک با ایران انجام شد (در طول جنگ عراق با ایران)

تأسیس پایگاه های جدید آمریکا در شرق ترکیه و پایگاه هوا دریایی پاکستان تنها در جهت رفع کمبود ناشی از تعطیل پایگاه های آمریکا در ایران نبود بلکه، افزایش قدرت نوار امنیتی به دور ایران هم در نظر بود.

تحویل آواکس ها به عربستان (چند سال زودتر از موعد مقرر) و فروش بی سابقه تسلیحات به کشورهای جنوب خلیج و عراق، از طرف آمریکا و فرانسه (12) و انگلستان، در راستای استراتژی ضد ایرانی غرب قابل توجیه بود، نه ضد روسی.

اما این اقدامات تأمینی و بقیه آنها که یکی پس از دیگری انجام شد، مانع نفوذ انقلاب ایران نشد و برای اولین بار در مردم عراق و خلیج فارس، تفکر انقلاب ایران نمایان شد:

در عربستان قیام تسخیر مسجدالحرام (1980)

در عراق و کویت مبارزات شدید و مسلحانه در 1980 و پس از آن

در بحرین کودتای ناموفق انقلابیون در اوایل دهه هشتاد و نهضت شیعیان در 1994

در لبنان که از طرف اسرائیل مورد تجاوز قرار گرفت (1982)، حزب الله طرفدار ایران ظهور کرد و ناگهان به بمب ساعتی علیه غرب و اسرائیل تبدیل شد.

در مصر و سودان، که سادات و نمیری خواستند با سپر دفاعی «اسلامیزاسیون» خود را در مقابل انقلاب، به اصطلاح واکسینه کنند، اتفاقا توسط انقلابیون مسلمان ساقط شدند.

در پاکستان ضیاءالحق مجبور شد به همان سیاست متوسل شود و مدتی توانست روی موج انقلاب اسلامی مردم سوار گردد زیرا؛ رابطه خیلی خوبی با ایران برقرار کرد و خشم انقلابی مردم نسبت به شخص او بسیار کم شد (13) اما شعار مرگ بر آمریکا در پاکستان رواج یافت، چنانچه؛ در سفر رئیس جمهور ایران به پاکستان همراه عظیم ترین استقبال از یک رئیس جمهور در خارج از کشورِ خود کاملاً عیان شد

در مراکش و تونس، فشار شدیدی از سوی طرفداران انقلاب اسلامی بر شاه حسن و بورقیبه وارد شد که در یکی از این قیام ها شاه حسن با نشان دادن عکس امام خمینی در تلویزیون، که در تظاهرات مردم بدست آمده بود، به ارتباط انقلابیون با ایران اعتراف کرد، مقارن با اجلاس فارس، بورقیبه نیز نتوانست بالاخره باقی بماند و با یک کودتای اصلاح طلب بالاخره کنار زده شد.

در دیگر کشورهای اسلامی مانند الجزایر، مالزی و اندونزی و حتی کشورهای اروپایی، اصول گرایان، اسلامی همه جا پس از انقلاب اسلامی ایران در صحنه جامعه، یک قطب مهم سیاسی اجتماعی را تشکیل دادند که مهم تر از همه، پیروزی اسلام گرایان در انتخابات سراسری الجزایر (مرحله اول) در اوایل دهه نود بود که با کودتای نظامیان، مانع از حکومت اسلام گرایان شدند ،اما در ترکیه، اسلام گرایان توانستند در انتخابات شهرداری های کشور در چند شهر بزرگ، به پیروزی برسند.

د موقعیت دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در جهان

حال در یک بررسی استقرایی، می خواهیم ببینیم دیپلماسی ایران چه موقعیتی و چه خصوصیاتی دارد که این گونه جهان غرب را به وحشت انداخته است و همه ساله کتابها، مقالات و کنفرانس های زیادی در جهان؛ به اسلام بنیانگرا و شیعه اختصاص داده شده و می شود.

برخی از خصوصیات دیپلماسی ایران

1 بهره گیری از توده مردم در دیپلماسی

مثلاً حرکت توده ای حجاج و زائرین عتبات در راهپیمایی ها و انتخابات (رأی گیری ریاست جمهوری در خارج از کشور) و فعالیت های دانشجویان خارج از کشور

حرکت های سیاسی ورزشکاران ما در کشورهای دیگر، به حدی که فدراسیون فوتبال (فیفا) به تحریک آمریکا در پذیرفتن فوتبالیست های ما در مسابقات جهان، شرط گذاشت که فعالیت سیاسی نشود.

2 دیپلماسی ایران مقهور قدرت ها نیست و در مقابل هر ضربه، سعی می کند به جای عقب نشینی ضربه متقابل بزند، حتی اگر طرف مقابل، یک ابرقدرت باشد.

مانند پاسخ شدید به انگلیس و فرانسه در جنگ سفارتخانه ها در بهار 1987، که غیر قابل تصور بود(14) و در تاریخ 40 ساله اخیر جهان، جرأت چنین کاری را هیچ کشور مستقل جهان سومی نداشته است. مقایسه کنید با مقابله به مثل ضعیف شوروی در مقابل اخراج دیپلماتهایش از آمریکا، در مقابل اخراج 55 دیپلمات روسی، فقط اخراج 5 دیپلمات آمریکایی.

و همچنین قیاس کنید، با مقابله به مثل ضعیف لیبی در مقابل اخراج دیپلماتهایش از اروپا در بهار 1986 و بسان جنگ 8 ساعته دریایی ایران با آمریکا، در 29 فروردین 1367 پس از حمله آمریکا به اسکله سلمان و حال مقایسه کنید با مقابله به مثل ضعیف شوروی در تجاوز ناو آمریکایی به مرزهای دریایی شوروی در سال 1986

خصوصیت دیگر دیپلماسی ایران این است که به جای برخورد انفعالی، گاه خود اقدام به تهاجم می کند. در این مورد می توان از حضور ایران در کنفرانس های بین المللی نام برد اعم از، کنفرانس بهداشت، کشاورزی، توسعه و عدم توسعه، ورزشی، اتمی، صنعتی، فقر و گرسنگی، سیاسی، حقوقی، مسأله زنان، خلع سلاح، حقوق بشر، نژادپرستی و ... باشد؛ معمولاً حمله اصلی ایران به سیستم حاکم و ابرقدرت ها؛ خصوصا غرب است. چرا که غرب را باعث اصلی تمام مشکلات و مصائب می داند و از نژادپرستی مخفی غرب، در جهت اثبات برتری غرب در لوای علم و سیاست سخت انتقاد می کند و حتی به اینکه نام مسابقات جهانی ورزشی، «المپیک»(15) باشد اعتراض می کند.

خصوصیت دیگر دیپلماسی ما این است که از شکست یا بی نتیجه بودن و یا مخالفت کشورهای دیگر در مورد فعالیت های خود مأیوس و درمانده نمی شود، چه بسا در بحران گروگان گیریِ، جاسوسانِ آمریکاییِ سفارت آنها و انزوای شدید ایران در اتهام جنگ طلبی علیه عراق و فشار شدید بین المللی در پذیرفتن قطعنامه های سازمان ملل و نظریات کمیسیون حقوق بشر و سازمان عفو بین المللی(16) و تنها ماندن ایران در اوپک در سال 1983(17) و شکست طرح ایران در اخراج اسرائیل از سازمان ملل که چند سال در مجمع عمومی مطرح کردیم، این خصوصیت را نمایان می کند و آخرین نمونه آن، فشار همه جانبه بین المللی علیه ایران به دلیل حمایت از انتفاضه است.

همچنین ایران از موقعیت های خود و توبه دشمنانش مغرور و دلباخته نشده و اصول خود را گم نمی کند، مثلاً؛ وقتی کارتر طی نامه محرمانه ای در پاییز 1358 از امام درخواست ختم ماجرای گروگان گیری را کرد، که در آن نوعی التماس یک ابرقدرت از یک کشور جهان سوم و نوعی توبه آمریکا از گذشته خود نهفته بود. امام از موضع قاطع و انقلابی به موضع نرمش و سازشِ طمع کارانه و کوته بینانه نیفتاد و کماکان خواستار احقاق کامل حقوق ایران و توبه رسمی آمریکا شد و حتی امام نامه محرمانه را، افشا کرد و کاخ سفید را در وضعیت نامطلوب قرار داد. مهم تر از آن ردِّ در خواست مذاکره مک فارلین، نماینده مخفی و خصوصی رئیس جمهور آمریکا با رئیس جمهور یا رئیس مجلس و یا نخست وزیر، در شهریور 1365 بود، در حالی که او با کیک آشتی و هدیه آسمانی، انجیل توسط ریگان امضاء شد و هدیه آتشینی مانند کُلت؛ جهت ذوب کردن یخ های روابط ایران و آمریکا، مخفیانه تا ایران آمده بود تا هیچ گونه مانعی بر سر راه مذاکره نبیند و پیام مخصوص رئیس جمهور را برساند.

این نوع توبه در تاریخ آمریکا پس از جنگ جهانی سابقه نداشته است، بلکه برعکس یاد شهروند آمریکایی مثل کیسینجرویک افسر آمریکایی و یا یک عضو کنگره آمریکا بدون این هدیه ها و پیام مخصوص رئیس جمهوری، به راحتی می تواند در چین با هواکوفنگ و در اردن با شاه حسین و در خلیج فارس به احکام منطقه ملاقات کند.

چنانچه فالین خود گفته بود: اگر من برای خرید پوست به شوروی رفته بودم به راحتی می توانستم در 1 روز، 3 بار با گورباچف ملاقات کنم.

همچنین در مقایسه انقلاب ایران و نیکاراگوا همه می دانند که نیکارگوا برای حل مسأله ضد انقلابیون خواستار مذاکره مستقیم با آمریکا شد، ولی آمریکا حاضر به مذاکره نشد و می گفت: نیکاراگوا، خود با ضد انقلابیون مورد حمایت آمریکا مذاکره کند.

در حالی که بالعکس آمریکا در ایران خود برای مذاکره التماس کرد!!

آری بسیاری از رهبران انقلابی جهان، با یک چراغ سبز ابرقدرت ها سرو دل می بازند و خود و اصول خود را در اختیار آنها می گذارند: «اما سه زر»، انقلابی بزرگ آفریقا، طرح «دو گل» جهت استقلال و پیوستن به گروه آفریقا فرانسه را با طمع و کوته بینی می پذیرد، «کشیش موزوروا»، در دهه 70 با امتیازات مختصرِ «یان اسمیت» از مبارزه علیه دولت نژاد پرست «رورودزیا» دست می کشد، «جعفر نمیری»، سودان را به دامن آمریکا می اندازد و .......

3 صراحت ایران در دیپلماسی به جای نفاق و وعده های دروغ چشمگیر است و به دلیل عدم سازش و انعطاف ناپذیری در اصول و مبانی عقیدتی خود، به تندروی(18) معروف شده است.

مثلاً شهید رجایی در پاسخِ تبریکِ میتران رئیس جمهور سوسیالیست فرانسه به مناسبت انتخابش به ریاست جمهوری ایران در تابستان 1360؛ صریحا انتقادات مردم و دولت ایران را از حرکت های دولت فرانسه مطرح کرد و آن را حتی غیر منطقی با فرهنگ و تمدن درخشان چند سده گذشته فرانسه دانست.

و نیز یک اقدام بی سابقه ایران که جالب است اینکه؛ در تهران خیابان مجاور سفارت انگلستان را «بابی سندز»(19) و همچنین نام بیمارستان شوروی و خیابان مقابل درب سفارت شوروی را «میرزاکوچک خان» (قربانی خیانت های شوروی به نهضت جنگل زمان رضاشاه) گذاشته اند و خیابان های چرچیل و روزولت و فرانسه و... را نیز تغییر نام داده اند. در مورد سازش ناپذیری در اصول موارد بسیاری را می توان نام برد که به چند مورد اشاره می کنیم:

ما در عین رابطه نزدیک اقتصادی با ژاپن و نیاز به تکنولوژی آنها، زمانی که وزیر خارجه ژاپن در سال 84 اعلام کرد که جهت میانجیگری در جنگ ایران و عراق قصد سفر به تهران را دارد، دولت ایران رسما از پذیرفتن ایشان خودداری کرد تا او هدف سفر را رسما تغییر داده و پذیرفته شد؛

و یا زمانی که اوپک تصمیم گرفت اجلاس خود را برای اولین بار در یک کشور صنعتی در ژاپن تشکیل دهد، تنها کشوری که از قهر ژاپن هراسی نداشت و ضرر خود را بر تغییر اصول اوپک ترجیح داد و مخالفت کرد ایران بود بنابراین چنین تغییری را مانع شد (سال 1985)؛

آقای هاشمی رفسنجانی نیز در ژاپن (سال 85) اعلام کرد که ما برای گرفتن امتیاز از قدرتمندها دست از اصول خود بر نمی داریم

عدم حضور رئیس جمهور ایران در مجلس دعوت نخست وزیر زیمبابوه (موگابه)، فقط به دلیل اصول اسلامی که حضور در مجلس شراب و گناه را ممنوع می شمارد علیرغم اینکه از نظر دیپلماتیک برای ایران خیلی سنگین تمام می شد نیز مؤید این ادعاست و همین اقدام را وزیر خارجه ایران در آلمان فدرال نیز انجام داد (1994).

4 یکی از خصوصیات دیپلماسی ما رعایت اصل «عزت نفس» است که باید تواضع داشت، اما نه به قیمت سوء استفاده و تکبر و طمع طرف مقابل؛

مثلاً برخورد ایران با ترکیه و پاکستان و کشورهای جنوب خلیج فارس در مبادلات تجاری و رفت و آمدهای دیپلماتیک، و در عین حال برخورد قاطع با پاکستان در مورد درگیری های سنی و شیعه در شهر کویته؛

توقیف یا حمله موشکی به کشتی ها یا اسکله های خلیجی ها در عکس العمل نسبت به حمایت آنها از عراق، طی سالهای 84 و 85 به بعد در عین اینکه پیشنهاد انعقاد قرارداد صلح و عدم تعرض را در خلیج فارس می نمود (ایران و اعضای شورای همکاری خلیج)؛

پاسخ منفی ایران به وزیر کشور ترکیه در مبارزه 2 جانبه با کردهای 2 کشور ایران و ترکیه؛

سیاست «تألیف قلوب» نیز همواره مورد توجه بوده است؛ مانند کمک به گرسنگان اتیوپی (سال 85)، سیل زدگان بنگلادش و ترکیه، کمک به مردم یمن جنوبی پس از جنگ داخلی، (سال 86) کمک به مسلمانان سری لانکا (سال 1366) و کمک به مردم مسلمان بوسنی هرزوگوین در جنگ با صرب های وحشی طی سالهای میانی دهه 90؛ به طوری که رئیس جمهوری بوسنی این کمک های ایران را از همه کشورها مهمتر و بیشتر دانست.

سیاست حمایت از اقلیت های مسلمان در کشورهای غیر اسلامی نیز همواره مورد توجه بوده است؛

اشاره به مذاکرات رئیس مجلس با مسئولین چین (سال 1364)

اشاره به مذاکرات رئیس مجلس با کاردار فرانسه (سال 1364)

اشاره به مسافرت های روحانیون به این کشورها و ملاقات های رسمی با مسلمانان؛ مانند مسافرت تولیت آستان قدس رضوی به چین (سال 1367)

اشاره به اعتراضات رسمی نمایندگان و رئیس مجلس؛ به طور جداگانه به دولت هند در کشتار مسلمانان (سال 136) و تخریب مسجد بابری

اشاره به اعتراض رسمی وزارت خارجه به درگیری پلیس و شیعیان پاکستان (تیر ماه 1364)؛

اشاره به مذاکرات رئیس جمهور ایران با رئیس جمهور فیلیپین در تهران، راجع به مسلمانان فیلیپین (اسفند 1373)؛

5 ایران در کنار حمایت سیاسی اقتصادی از نهضتهای آزادیبخش و هسته های حزب الله در جهان، به مصداق «لایکلف الله نفسا إلاّ وسعها» در حد توان با امکانات محدود به وظیفه خود در مقابله با امکانات گسترده تبلیغی جهان زورمدار و نیز تهاجم فرهنگی غرب عمل کرده است؛ از جمله بحث آزاد تلویزیونی درباره مارکسیسم، بین نظریه پردازان مارکسیسم و اسلام در سال های (1358 و 1359)

6 از سال ها قبل از پیروزی انقلاب و بعد از پیروزی «وحدت جهان اسلام در مقابل جهان کفر»، دکترین رهبران ایران بوده و هست.

البته یک مسأله همیشه مطرح بوده که چون در سیستم دیپلماسی امروز، وحدت، صرفا از کانال دولت ها امکان پذیر است و با توجه به اینکه، اکثر دولت های اسلامی، غیر مردمی هستند، چگونه این دکترین را باید اجرا کرد، یعنی چه مقدار باید به دولتها نزدیک شد تا جهت وحدت کلیه مسلمانان بهره برداری کرد و چه مقدار باید با آنها مخالفت کرد تا مؤید آنها محسوب نشویم. این بحث هم از جهت تاریخی (دیپلماسی پیامبر) وهم از جهت عقلی و نقلی (حدیث) وهم از جهت فن دیپلماسی، قابل بررسی است که طرح آن خود جزوه ای جداگانه می طلبد.

نقطه حساس این دیپلماسی ما زمانی بود که سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان به ایران سفر کرد (خرداد 1364) گفته شد که ایران از مواضع انقلابی خود دست برداشته و متحد ارتجاع شده است (20) در حالیکه «حفظ اصول» را می توان در مذاکرات مسئولین با سعود الفیصل تشخیص داد؛

رئیس مجلس گفت: در مورد جنگ، جز اینکه حزب بعث کیفر ببیند، راه دیگری وجود ندارد؛(21)

نخست وزیر بیان داشت: علیرغم اشتراکاتی که بین ایران و عربستان وجود دارد، باید دانست وقتی در یک کشور، انقلاب صورت می گیرد؛ این انقلاب زبان جدیدی دارد که باید برای فهم آن تلاش بیشتری نمود؛

مورد دیگر اجرای این تز، رابطه بسیار نزدیک با ترکیه و پاکستان است که تا کنون مسافرت های مهمی در سطح ریاست جمهوری، نخست وزیری و وزرای خارجه و قراردادهای بسیار وسیعی خصوصا با ترکیه در سطح 3 میلیارد دلار داشته ایم. (22)

حال به گوشه ای از مذاکرات «تورگوت اوزال» با یکی از مسئولان ایران دراسفند ماه 1366 توجه می کنیم

«دولت ترکیه به احساسات دینی ملت خود باید بیشتر احترام بگذارد».

انتظار ما ملت مسلمان ترکیه از دولت آن کشور، حمایت کامل از مبارزات ملت مسلمان فلسطین است که، به شعائر مذهبی و آثار فرهنگ و خط و تاریخ اسلام توجه کند و خط و فرهنگ و زبان اسلامی نیز مانند گذشته، رسمی، قوی و نیرومند شود. و از مسلمان ترک اروپای شرقی و غربی کاملاً حمایت نماید.

جنابعالی که فرد مسلمانی هستید، انتظار می رود در راه تقویت اسلام قدم بردارید.

اگر صدام جان بگیرد و تقویت شود به هیچکدام از کشورهای اسلامی، حتی ترکیه رحم نخواهد کرد و به تجاوزات خود ادامه خواهد داد. (23)

7 استفاده ایران از روشهای عمومی دیپلماتیک:

الف : اعزام مبلغ، جهت رساندن مکتب انقلاب به خارج از مرزها، به مناسبت های 22بهمن و غیره ؛

ب : چاپ مجلات و کتب و ارسال فیلم ها به زبان های خارجی و تماس با مردم کشورها از طریق سفارتخانه ها و مراکز فرهنگی در خارج؛

ج : ارسال پیام های کتبی و شفاهی برای مسئولین سایر کشورها، مانند؛ پیام رئیس مجلس به رؤسای پارلمان های جهان در به کارگیری سلاح شیمیایی از طرف عراق و پیام ریاست جمهوری به سران کشورهای اسلامی در مورد اجازه دادن و تأیید مردم، برای راهپیمایی روز قدس 1367؛

پیام های مختلف وزیر خارجه، به دبیر کل های سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامی و جنبش عدم تعهد در مورد جنگ یا مسأله فلسطین و بوسنی.

د : مسافرت های مختلف مسئولین به کشورهای دیگر مانند سفر رئیس جمهور به سوریه، لیبی، الجزایر، پاکستان و کشورهای خط مقدم جنوب و آفریقا سفر نخست وزیر موسوی به ترکیه، کوبا، نیکاراگوا، و اروپای شرقی و نیز سفر رئیس مجلس به کره شمالی، هند، لیبی، سوریه، چین و ژاپن و متقابلاً سفر وزیر خارجه آلمان غربی، ژاپن، عربستان، و نخست وزیر ترکیه، بلغارستان و شخص دوم الجزایر، لیبی و نیکاراگوئه به ایران و رئیس جمهور پاکستان، ترکیه، فیلیپین، رومانی، ازبکستان، ترکمنستان و ...؛

ه: تشکیل کنفرانس های بین المللی در داخل، در رابطه با: جنایات آمریکا، بهداشت و پزشکی، اتحاد مبارزان عراق، کنفرانس اندیشه اسلامی، مسائل قضایی، جنبش های آزادی بخش و هسته های حزب الله ائمه جمعه سراسر جهان

نهج البلاغه، حج، علم و تکنولوژی در جهان اسلام، اخلاق پزشکی و ...

و کمک در برگزاری سمینارهای بین المللی حج در کانادا، تایلند، سری لانکا، سیرالئون، آلمان غربی، انگلستان، پاکستان و...

و : شرکت در کنفرانسهای بین المللی در جهت استفاده از تریبون آنها، برای رساندن اعتراض مظلومان به سیستم ظالمانه بین المللی

ز : بستن قراردادها و پیمان های مختلف اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی، مانند؛توسعه اکوویا پیمان استراتژیک با لیبی.

پس به طور کلی با در نظر گرفتن زیر و بم هایی در دیپلماسی که طبیعی هر انقلاب است می توان گفت که: «دیپلماسی ایران مورد نقض مهمی برماکیاولیسم حاکم بر دیپلماسی معاصر است»

ایران در عین حال که طبق اصول اولیه دیپلماسی خواستاراحترام متقابل به حاکمیت، آزادی در مرزهای کشور هاست و البته جنگ را جدا از دیپلماسی نمی داند، با مسائل مستحدثه دیپلماتیک، در چارچوب مکتب اسلام برخورد می کند؛

مثلاً کمک به مستضعفین و مبارزین در کشورهای دیگر در عین اعتقاد به عدم دخالت در امور داخلی کشورها (24)

اعلام تفاوت بین خشونت مقدس و خشونت توجیه ناپذیر مظلوم علیه ظالم(25) مثلاً گروگان گیری، هواپیما ربایی یا بمب گذاری که در آن غیر مقصرین متضرر شوند، از نوع دوم محسوب می شود. خصوصیت مهم دیپلماسی ما عدم سازش در برابر ظلم، است که به اشکال مختلف ظهور می کند:

الف: مبارزه برای محو دولت اسرائیل (استراتژی آزادی قدس)

حرکت هایی از قبیل؛ اعلام روز جهانی قدس، تلاش در جهت اخراج اسرائیل از سازمان ملل و دیگر سازمان های بین المللی، قرار دادن سمبل قدس در دفتر ملاقات های رسمی ریاست جمهوری و سالن وزارت خارجه، تهیه فیلم های ضد صهیونیستی و تمبر و سکه و پوستر و سرودهای یاد بود قدس، نزد یکی با جبهه پایداری، کمک به مبارزین لبنان و فلسطین، قطع رابطه با مصر، جایگزینی دفتر نمایندگی ساف در ساختمان نمایندگی اسرائیل زمان شاه، و غیره همه در جهت این استراتژی است؛

ب: قطع رابطه با آمریکا و عدم برقراری رابطه علیرغم تمایل آمریکا؛

ج: قطع رابطه با آفریقای جنوبی و رابطه نزدیک با کشورهای خط مقدم جنوب آفریقا تا زمانی که تبعیض نژادی در آفریقای جنوبی برقرار بود؛

د: مبارزه با تسلط فرهنگ نژاد پرستانه و استعماری غرب در داخل و خارج مانند؛

تغییر نام کارخانجات داخلی و یا پیشنهاد تغییر نام آبشار ویکتوریا به Victoryتوسط رئیس جمهور ایران در زیمبابوه و همچنین پیشنهاد حذف رسمیت و عمومیت زبان انگلیسی در هند، توسط رئیس مجلس ایران.

ه: مبارزه برای بالا رفتن قیمت نفت (و به دست گرفتن رهبری گروه مترقی در اوپک) که خود نوعی مبارزه مستقیم علیه کشورهای صنعتی است که مصرف کننده اصلی نفت هستند و وقتی این مبارزه به نتیجه ای نرسید،ایران ابتکار هماهنگی بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان را به خود اختصاص داد تا شاید از این طریق قیمت نفت به حد مطلوب برسد.

و: حمایت از نهضت های مردمی و ضد استعماری در جهان

که گاه در سطح تبلیغاتی و سیاسی است مانند کرس، کالدونیای جدید، ایرلند شمالی، مصر، هند، السالوادر، شیلی، فیلیپین، الجزایر و غیره (26)

و گاه حمایت به سطح بالاتری که اقتصادی و یا نظامی است هم می رسد مانند؛ عراق، لبنان و انتفاضه فلسطین و به طور کلی، اعتقاد به جهاد و شهادت؛ به عنوان مهم ترین راه از بین بردن ظلم و فساد که کمتر دولتی می تواند در این سیاست پایدار بماند، چه بسا که، اختلاف لنین و تروتسکی در انقلاب شوروی و اختلاف مائوولیوشائوچی در انقلاب چین و اختلاف ژیروندن ها و ژاکوبن ها در انقلاب فرانسه جلوه ای از تقابل رادیکالیزم و رفورمیسم بود؛ اما انقلاب ایران در حفظ استراتژی انقلابی در سیستم بین المللی، بالاترین رکورد را در تاریخ انقلابها دارد.

فصل دوم

گاه شمار تحولات روابط بین المللی

(دوره اول؛ بهمن 1357 تا آبان 1358)

پیروزی انقلاب: شاه مهم ترین مهره آمریکا در جهان سوم (27) سقوط کرد در حالی که قیمت نفت 300% افزایش یافت؛

تعطیل پایگاههای نظامی و مراکز استراق سمع آمریکا در ایران؛

برقراری رابطه سیاسی با ساف و جایگزین شدن ساف در دفتر اسرائیل در تهران؛

ملّی شدن شرکت ها و بانک های غربی؛

تقلیل اعضای سفارت آمریکا در ایران از حدود هزار نفر به 71 نفر؛

خروج تدریجی مستشاران غربی خصوصا آمریکا؛

لغو پیمان سنتو و قطع زنجیره نظامی غرب به دور (روسیه شوروی) (ناتو سنتو سیتو آنزوس)

لغو پیمان مودت 1955 و 1959 بین ایران و آمریکا؛

لغو کنسرسیوم نفت ایران؛

طرح مسأله عدم رعایت حقوق بشر در ایران توسط سنای آمریکا پس از اعدام 21 نفر از عوامل رژیم شاه

عدم پذیرش سفیر پیشنهادی آمریکا از طرف ایران (والترکاتلر) که قرار شد لینگن به عنوان کاردار موقت به تهران بیاید؛

جنگ داخلی در کردستان و مناطق دیگر، با دخالت (روسیه شوروی) از طریق کمونیست های ایران و همچنین دخالت آمریکا، (28)

قطع رابطه با مصر همراه با کلیه کشورهای اسلامی (بایکوت مصر به دلیل پیمان صلح با اسرائیل)؛

قطع ارسال نفت به آفریقای جنوبی؛

قطع ارسال گاز به شوروی به دلیل ارزان بودن قیمت آن؛

مبارزه شدید داخلی با کمونیست ها به دلیل فعالیت های نظامی آنها در کردستان و شمال ایران؛

مبارزه فرهنگی باکمونیسم و مارکسیسم از طریق وسایل ارتباط جمعی، خصوصا بحث آزاد تلویزیونی مسلمان و مارکسیست ها؛

اعلان علنی قصد صدور انقلاب توسط رهبری (علیرغم مخالفت دولت)؛

ملاقات های لینگن با مقامات ایران برای مشکلات روابط ایران و آمریکا؛

وزیر خارجه ایران در ملاقات با وزیر خارجه آمریکا در نیویورک (یزدی ونس)، ایران در پی صدور انقلاب به خلیج فارس نیست و روحانیون نظرات شخصی خود را گفته اند

سفر شاه به آمریکا به عنوان معالجه بیماری با میانجیگری را کفلر و تصویب کارتر؛

در ملاقات بازرگان برژینسکی در الجزایر، آمریکا به شاه اجازه فعالیت سیاسی را نمی دهد.

دوره دوم (آبان ماه 1358 تا تیرماه 1367)

1 تصرف سفارت آمریکا

تظاهرات عید قربان، علیرغم مخالفت دولت موقت انجام شد و مردم به طرف سفارت آمریکا رفتند؛

تصرف سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام (13 آبان 58 4 نوامبر 79)؛

آغاز بحران گروگان گیری دیپلمات ها و گسترش شعار مرگ بر آمریکا و آتش زدن پرچم آمریکا؛

امام در پیام 13 آبان، لزوم اعتراض به آمریکا تا شاه را برگرداند

کارتر می گوید که تسلیم تروریسم نمی شویم؛

استعفای دولت موقت و آغاز دولت شورای انقلاب؛

بنی صدر وزیر خارجه شد؛

هیچ کشوری از ایران حمایت نکرد بلکه حتی لیبی عمل گروگان گیری را محکوم کرد؛

لغو یک طرفه قرارداد 1921 بین ایران و (روسیه شوروی) از طرف ایران (فصل 5 و 6 قرارداد)؛

شش روز پس از تصرف سفارت آمریکا!! (19 آبان 58).

آغاز میانجیگری ها برای حل بحران

امام در ملاقاتِ نماینده پاپ فرمودند: انتظار داشتیم صدای پاپ را در حمایت از مظلومیت مردم ایران هم می شنیدیم؛

عدم موفقیت رمزی کلارک (دادستان قدیم آمریکا) در ایران؛

او در پاریس با امام ملاقات کرده بود، ولی در ایران حتی نتوانست با دانشجویان ملاقات کند؛

عرفات در سفر به تهران، دو مقام برجسته فلسطینی را برای مذاکره به داخل سفارت فرستاد، ولی دانشجویان حاضر به مذاکره با عرفات در خارج سفارت نشدند و تلاش عرفات با شکست مواجه شد؛

نمایندگان مخصوص کارتر در راه تهران: امام فرمودند: هیچ مقام مسؤول ایرانی حق ملاقات با نمایندگان مخصوص کارتر در تهران ندارد و بدین ترتیب نمایندگان کاتر از نیمه راه باز گشتند.

شکست تلاش اعضای کنگره آمریکا در سفر به تهران در ملاقات با بنی صدر؛

شکست تلاش نماینده یونسکو در سفر به تهران در ملاقات با بنی صدر؛

کورت والدهایم؛ دبیر کل سازمان ملل در تماس با بنی صدر می گوید: هم گروگان ها آزاد شوند و هم گروه بررسی جنایات شاه پس از اجلاس شورای امنیت سازمان ملل، تشکیل شود و آمریکا نیز تلویحا پذیرفته بود.

در این زمان به سفارت آمریکا در پاکستان حمله شد و آتش سوزی به راه افتاد

در کشورهایی مانند؛ بنگلادش، ترکیه و هند نیز، حمله یا تظاهراتی علیه آمریکا صورت گرفت؛

بنی صدر و اکثریت شورای انقلاب، موافق حضور ایران در شورای امنیت بودند تا گروه بررسی جنایات شاه تشکیل شود؛

امام با حضور ایران مخالفت کرد و رسیدگی به جرایم شاه را فقط در ایران ممکن دانست؛

با استعفای بنی صدر، قطب زاده وزیر خارجه شد و ایشان به جای شرط مجرم شناختن شاه در قالب آزادی گروگان ها، شرط استرداد شاه را مطرح کرد؛

شورای امنیت بدون حضور ایران، ایران را محکوم کرد؛

شکست گوتزالس در میانجیگری؛

شکست پالمه در میانجیگری؛

شکست برونوکرایسکی در میانجیگری؛

نمایندگان نوفل لوشاتو در پارلمان فرانسه، پس از ملاقات با امام و بنی صدر شکست خوردند؛

شاه به پاناما رفت و اظهار امیدواری کرد که با این خروج، مسأله ایران و آمریکا مرتفع گردد؛

آغاز میانجیگری دوستان قطب زاده در تهران (2 تاجر آرژانتینی به نام های بورگئی و ویلانن) که با نماینده کارتر (هامیلتون جردن) نیز تماس داشتند.

سفر والدهایم به تهران وعدم پذیرش او توسط امام؛

او در ملاقات با بنی صدر و قطب زاده گفت: ابتدا آزادی گروگان ها سپس کمیسیون بررسی جنایات شاه؛

فرار 6 آمریکایی پناهنده به سفارت کانادا از ایران؛

سرگرمی مقامات ایران به انتخابات ریاست جمهوری؛

اکثریت شورای انقلاب و امام با طرح جدید دبیر کل که اعضای کمیسیون بررسی جرایم شاه به تهران بیایند و با گروگان ها ملاقات کنند، موافق بودند

کمیسیون به تهران آمد؛

پیروزی بنی صدر در انتخابات ریاست جمهوری؛

قطب زاده گفت: اگر دانشجویان مانع شوند گروگان ها را از آنها می گیریم؛

بنی صدر گفت: اگر دانشجویان مانع شوند، از ریاست جمهوری استعفا می دهم؛

دانشجویان گفتند: گروگان ها را به شورای انقلاب تحویل می دهیم، اما اکثریت شورای انقلاب مخالفت کرد؛

امام فرمودند: به شرط اینکه کمیسیون، جنایات شاه و آمریکا در ایران را محکوم کند، می توانند، با گروگان ها ملاقات کنند.

شرط امام را آمریکا پذیرفت ولی کمیسیون نپذیرفت و تهران را ترک کرد؛

کارتر گفت: چنانچه گروگان ها طی 4 روز به دولت تحویل شوند حاضریم شاه در پاناما توقیف گردد (با فرستادن اسناد جرایم شاه به پاناما)

قصد فرار شاه از پاناما

عدم موفقیت قطب زاده (وزیر خارجه) در تحویل گرفتن گروگان ها از دانشجویان و پایان مدت چهار روز و فرار شاه از پاناما

نامه خصوصی کارتر به امام را دفتر، امام افشا کرد و آمریکا نیز ناچارا آن را تکذیب نمود.

نامه خصوصی کارتر به بنی صدر: اگر گروگان ها را تحویل بگیرید، از تحریم جدید ایران خودداری می کنیم؛

شورای انقلاب؛ چنانچه آمریکا هیچ تحریک جدیدی نکند گروگان ها را تحویل می گیریم، تا نهایتا پارلمان تصمیم بگیرد؛

مخالفت امام با تحویل گروگانها به شورای انقلاب؛

محاصره اقتصادی ایران توسط آمریکا و بلوکه کردن اموال ایران؛

بحث تحریم بین المللی ایران در شورای امنیت سازمان ملل، باوتوی روسیه شوروی مواجه شد.

قطع رابطه آمریکا با ایران؛

افزایش پایگاه های آمریکا در ترکیه و پاکستان؛

آمریکا اعلام کرد علیه ایران اقدام نظامی نمی کند تا ایران و اروپا را فریب دهد، شاید که اروپا با تحریم اقتصادی موافقت کند، ملاقات هیأتی از جامعه اقتصادی اروپا با بنی صدر برای اینکه هیأتی از صلیب سرخ با گروگان ها ملاقات کنند؛

مخالفت دانشجویان با این ملاقات؛

تحریم اقتصادی ایران توسط اروپا؛

آشوب در دانشگاه و در امجدیه تهران (ورزشگاه روبروی سفارت آمریکا) توسط گروههای سیاسی ظاهرا ضد آمریکایی!!؛

عملیات نجات گروگان ها که از دریای عمان آغاز شده بود و به قصد امجدیه تهران، در طبس عقیم ماند.

سوریه، لیبی، الجزایر و ساف عملیات آمریکا را محکوم کردند؛

بلوک شرق: محکومیت آمریکا همراه نرمش نسبت به آمریکا؛

مصر و اروپای غربی از آمریکا حمایت کردند؛

تشکیل دادگاه لاهه برای بررسی مسأله گروگان ها، اما ایران صلاحیت آن را به رسمیت نشناخت؛

محکومیت ایران در لاهه؛

مصوبه مجلس ایران در مورد گورگان ها و 4 شرط برای آزادی آنها؛

تشکیل کنفرانس بررسی جنایات آمریکا در تهران و شرکت نمایندگانی از 50 کشور جهان

کودتای بختیار در هیجدهم تیر ماه 59 با شکست مواجه می شود؛

مرگ مشکوک شاه و از دست رفتن خواسته اصلی دانشجویان.

2 تجاوز عراق به ایران در 31 شهریور59 (22 سپتامبر80) حدود سه هفته قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا

اشغال هزاران کیلومتر خاک ایران از پنج استان مرزی، با به کارگیری ارتشی با لشگر مجهز، حدود 3 هزار تانک و صدها هواپیما

قطعنامه 479 شورای امنیت سازمان ملل: خواستار جلوگیری از تشدید جنگ می شود! (6 مهر 59 28 سپتامبر) بدون اینکه خواستار عقب نشینی متجاوز شود!!

14 آبان نیز رئیس شورای امنیت سخنرانی کرد ولی خواستار عقب نشینی نشد؛

شکست سخت کارتر در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از ریگان، کاندیدای جمهوری خواهان که برای اعاده حیثیت و اعمال قدرت آمریکا شعار می داد چون معتقد بود کارتر، آمریکا را در قبال ایران سخیف کرد.(29)

عزیزی مسؤول دفتر اجرایی دولت رجایی: حال باید گروگان ها آزاد شوند و بهره ای از نگه داشتن آنها نداریم، اما آمریکا نمی خواهدتا آنها آزاد شوند،چرا که می خواهند علیه ایران تبلیغ کند؛

میانجیگری الجزایر برای حل مسأله گروگان گیری

3 امضای بیانیه الجزایر بین دولت ایران و آمریکا در الجزایر 29 دی 59 (19 ژانویه 81)

1 تصفیه نهایی مالی بین ایران و آمریکا: آمریکا دارایی های ایران را بدهد و ایران هم قرض خود را نقدا بپردازد، البته 1 میلیارد دلار از اموال ایران به عنوان تضمین پرداخت دعاوی آمریکا نزد بانک سوم بماند.

2 عدم دخالت آمریکا در امور داخلی ایران.

3 برای دریافت اموال شاه، به دادگاه آمریکا مراجعه شود.

4 اتباع طرفین می توانند علیه دولت مقابل به داوری لاهه مراجعه کنند.

5 و چنانچه در انتخاب سرداور به توافق نرسیدند، دبیرکل دیوان داوری لاهه نظر دهد، (با توجه به اینکه در زمان مورد نظر دبیرکل وجود نداشت طبق قانون، رئیس دیوان عالی هلند، سرداور را انتخاب کرد که کاملاً انتخابش به نفع آمریکا بود)

علیرغم تلاش های دولت کارتر، آزادی گروگان ها در زمان دولت کارتر انجام نشد و در ریاست جمهوری ریگان پس از 444 روز گروگان ها آزاد شدند؛

لغو تحریم اقتصادی ایران توسط اروپا؛

ادامه قطع رابطه سیاسی و تحریم اقتصادی ایران توسط آمریکا

برقراری رابطه دیپلماتیک بین آمریکا و عراق و خروج نام عراق از لیست آمریکایی کشورهای حامی تروریسم (در عوض، ایران در این لیست قرار گرفت)؛

اولین حمله عراق به کشتی ها در خلیج فارس در هشتم خرداد 1360 (21 می 1981) به یک کشتی پانامایی صورت گرفت.

4 تحولات داخلی ایران و حذف کلیه کارکرد گرایان از قدرت سیاسی ایران و قدرت نمایی نظامی

انفجار 7 تیر و 8 شهریور، یکی از بی سابقه ترین اقدامات تروریستی علیه یک دولت و سکوت مراجع بین المللی؛

فرار بنی صدر و رهبر سازمان تروریستی مجاهدین خلق به فرانسه و فرود آنها در یک فرودگاه نظامی در فرانسه؛

نامه تبریک میتران (رئیس جمهور فرانسه) به رئیس جمهور جدید ایران (رجایی) و پاسخ شدید الحن رجایی، به دلیل پناهندگی فراریان ایران و در نتیجه تیرگی روابط ایران و فرانسه )

عملیات ثامن الائمه و از بین رفتن محاصره آبادان در پنجم مهر ماه 1360؛

عملیات طریق القدس آزادی بستان در هشتم آذر ماه 1360؛

که عراق رسما حمله به کشتی ها و چاههای نفتی رادر یازدهم اسفند ماه 1360 به عنوان موقعیت نظامی اعلام کرد؛

عملیات فتح المبین آزادی، 2400 کیلو متری از غرب شوش و دزفول، خصوصا ارتفاعات و سایت ها و رادارها (2/1/61)؛

عملیات الی بین المقدس آزادی خرمشهر در سوم خرداد 1361؛

عقب نشینی عراق از کلیه مناطق اشغالی، غیر از چند منطقه استراتژیک

5 آغاز تهاجم ایران به داخل خاک عراق و موضع برتر ایران در جهان

امام، نظر فرماندهان سپاه پاسداران را به عنوان نظر کارشناسی پذیرفت و با ورود به خاک عراق موافقت کرد.

قطعنامه 514 شورای امنیت و در خواست آتش بس و عقب نشینی به مرزها!! همچنین اعزام نیروهای ناظر سازمان ملل در تاریخ بیست و یکم تیر ماه 1361، که برای اولین بار، سازمان ملل به عقب نشینی اشاره می کند، زیرا دیگر ایران در داخل خاک عراق است، نه عراق در خاک ایران؛

عملیات رمضان در منطقه شلمچه عراق در بیست و سوم تیر ماه 1361، که به نتیجه ای نرسید

قطعنامه 522 شورای امنیت و تکرار در خواست های قبلی، به فاصله یکماه و نیم بعد؛ شهریور 61؛

عملیات محرم؛ در منطقه فکه که 85 کیلومتر از عراق در تاریخ دهم آبان 1361 تصرف شد؛

بیانیه رئیس شورای امنیت و تکرار در خواستهای قبلی در دوم اسفند 1361؛

اولین حملات موشکی عراق به شهرهای مسکونی ایران از جمله در دزفول فروردین ماه 1362 (آوریل83)؛

هشدار ایران به سازمان ملل، قبل از حملات هوایی عراق به شهرهای پیرانشهر، گیلانغرب، بانه، مریوان، اندیمشک در هیجدهم اردیبهشت 1362؛

گزارش هیأت اعزامی سازمان ملل از تخریب هویزه، خرمشهر، قصر شیرین، به میزان نود تا صد در صد و دیگر، شهرها توسط نیروهای مکانیزه عراق، طی اشغال آنهادر پنجم خردادماه 1362؛

هشدار مجدد ایران به سازمان ملل، در مورد حمله هوایی عراق به شهرها در بیستم مرداد1362؛

عملیات والفجر 4، در منطقه بانه و مریوان و تصرف ارتفاعاتی که رابطه گروههای چریکی کردستان ایران را با عراق قطع می کرد (27/7/62)؛

آغاز مقابله به مثل ایران، پس از 3 سال حمله عراق به کشتی ها (30) و آغاز جنگ نفتکشها (مارس 84)؛

انزوای ایران در اوپک و پایین آوردن قیمت نفت از 36 دلار به 28 دلار علیرغم مخالفت ایران؛

طرح ایران در اخراج اسرائیل از سازمان ملل در مجمع عمومی موفق نشد و سالهای بعد نیز این قضیه تکرار شد؛

اعلان ژاپن در اقدام میانجیگری بین ایران و عراق و سفر وزیر خارجه ژاپن به تهران به همین منظور با مخالفت ایران رو به رو شده و هدف سفر رسما عوض شد؛

عملیات خیبر تصرف جزایر نفتی مجنون (3/12/63)؛

عملیات بدر و پیشروی در منطقه مجنون و رسیدن به رود دجله، اما عقب نشینی دوباره به مجنون به دلیل استفاده شدید و گسترده از انواع سلاح شیمیایی توسط عراق (20/12/63)؛

آغاز توقیف کشتی کشورهای متحد عراق یا حمله موشکی ایران به اسکله های جنوب خلیج فارس

سخنان مهم دبیرکل سازمان ملل در نقد سیستم بین المللی، به دلیل برخورد ناعادلانه با ایران (4/2/64 مارس 84)؛

شورای امنیت بدون ذکر نام عراق کاربرد سلاح شیمیایی علیه سربازان ایران را محکوم کرد. (7/2/64)؛

وزیر خارجه عراق گفت: اعلامیه شورای امنیت، بیانگرگرایش تسلیم شدن بر فشار ایران است. سفر سعود الفیصل وزیر خارجه (روسیه شوروی) آمریکا به تهران (2/3/64)؛

عملیات کربلای یک (آزادی مهران) در یازدهم تیرماه 1364؛

والفجر هشت، تصرف فاو، و قطع ارتباط مستقیم عراق با خلیج فارس در بیستم بهمن ماه 1364؛

6 سقوط قیمت نفت به پایین ترین حد خود طی 8 سال (کمتر از 10 دلار)

استراتژی «دفاع متحرک» در بهار 65 از طرف عراق و حملات در 3 منطقه (جنوبی، میانی، شمالی)؛

پیشروی به داخل ایران در فکه، مهران و حاج عمران؛

پاتک های ایران و باز پس گیری مناطق فوق (شکست کامل استراتژی جدید عراق)؛

«جنگ همه جانبه» از طرف عراق (بمباران پالایشگاهها نیروگاهها کارخانه ها و بنادر ...)؛

اجلاس سران عدم تعهد و تغییر محل از بغداد به دهلی نو؛ به دلیل نا امن نشان دادن بغداد از طرف ایران؛

3 عملیات موفق ایران وعدم حضور صدام در اجلاس سران عدم تعهد، به دلیل ترس از عملیات نهایی.

7 غرب و اعراب خواهان نزدیکی به ایران

روابط نزدیک فرانسه و ایران پس از نخست وزیری شیراک؛

سفر غیر رسمی الیورنوث و مک فارلین به تهران همراه پیام و هدیه ریگان (31) برای مسؤولین رده اول ایران و رؤسای سه قوه. نخست وزیر و وزیر خارجه هیچ کدام حاضر به مذاکره نشدند، مذاکره با یک نماینده مجلس و فروش تعدادی سلاح به ایران و آزاد کردن بعضی سلاح های بایکوت شده؛ با توجه به اینکه ایران رسما خواهان آزادی گروگان ها شده بود؛

تلاش برای آزاد شدن دو گروگان بیروت؛

پذیرش طرح ایران در اوپک و تعیین سقف تولید نفت و قیمت آن؛(32)

پیام های رهبران مهم خلیج فارس برای بهبود روابط با ایران؛

طرح مسأله جانشینی صدام حسین.

8 افشای سفر محرمانه مقامات آمریکا به تهران و آغاز جنگ بین المللی علیه ایران

سخنرانی رئیس مجلس در افشای سفر مک فارلین به تهران در سالگرد تصرف سفارت آمریکا (13 آبان 65) و در سخنرانی های بعدی افشای گذرنامه های جعلی و هدایای شخصی ریگان به خبرنگاران خارجی؛

آغاز بحران طولانی ایران گیت در آمریکا؛

طرح مسأله عدم رعایت حقوق بشر در ایران در مجمع عمومی سازمان ملل و تصویب رسیدگی مخصوص به وضع حقوق بشر در ایران؛

سردی روابط بین آمریکا و اروپا به دلیل نزدیکی محرمانه باایران برای حل مسأله گروگان ها در لبنان علیرغم؛ توصیه آمریکا به اروپا در عدم نزدیکی به ایران و همچنین استفاده آمریکا از گذرنامه های جعلی اروپایی؛

آغاز عملیات طولانی کربلای پنج؛ که به تصرف شلمچه ختم شد 19/10/65؛

آغاز دور دیگری از جنگ شهرها در حد بسیار وسیع و طولانی توسط عراق (همراه با عملیات کربلای 5)؛

حمله موشکی به بغداد پاسخگوی حملات هوایی به تهران نبود؛

عملیات کربلای هشت در ادامه کربلای پنج و عدم موفقیت آن، به دلیل سلاح های شیمیایی عراق.

9 سال 66 و ضربه های بین المللی به ایران جهت به مذاکره کشاندن و امتیاز گرفتن از ایران

جنگ سفارتخانه ها بین ایران و فرانسه و انگلیس؛(33)

تصویب قطعنامه 598 در شورای امنیت سازمان ملل؛ به اتفاق آرا (22 ژوئن 1987 1 تیر 66)؛

در تاریخ سازمان ملل، برای اولین بار پنج عضو دایم شورای امنیت، جلسه خصوصی تشکیل دادند تا علیه یک کشور به توافق برسند!!

محتوای قطعنامه لزوم آتش بس بازگشت به مرزهای بین المللی (با توجه به تصرف بخشهایی از عراق توسط ایران)

مبادله کامل اسرا (اسرای ایران کمتر از عراق بود) تعیین متجاوز آغاز کننده جنگ کمک بین المللی برای بازسازی مراکز تخریب شده در جنگ، اقدام دبیر کل جهت ایجاد یک امنیت منطقه ای (خلیج فارس)

لشکر کشی عظیم آمریکا به خلیج فارس در کنار (روسیه شوروی) و بعضی اعضای ناتو(34)

(قبل از آمریکا، به در خواست کویت، (روسیه شوروی) چند ناو برای حفاظت از نفتکشهای کویت در قبال حمله ایران آورده بود)

(تجمع نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس حتی از نیروی دریایی آمریکا در جنگ ویتنام بیشتر بود)

تعداد کشورهای مقابل ایران: 7 کشور خلیج فارس + 7 کشور غربی (4 کشور از اعضای دایمی شورای امنیت)

در گیریهای متعدد دریایی بین ایران و اعضای ناتو

کشتار وسیع زائران ایرانی در عربستان (قتل حدود 400 نفر و جراحت هزاران نفر) 30 تیر 66

کنفرانس سران عرب در امان و تأیید عراق و عربستان و کشورهای خلیج فارس در مقابل ایران و حتی اولویت دادن به مبارزه علیه ایران نسبت به مبارزه با اسرائیل

آغاز قیام انتفاضه در اسرائیل توسط فلسطینی ها دسامبر 1987 آذر 66

طرح تحریم تسلیحاتی ایران (جهت بایکوت کامل نظامی) در (سازمان ملل)

سفر تورگوت اوزال نخست وزیر ترکیه به تهران

تصرف حلبچه در پایان سال 66 توسط ایران (پاسخ عجیب ایران به یکسال تهاجمات بین المللی) (35)

بمباران شیمیایی حلبچه توسط عراق

موضعگیری دبیر کل (سازمان ملل) علیه به کارگیری سلاحهای شیمیایی توسط عراق

وزیر خارجه عراق: از اظهارات دبیر کل و دیگر مقامات شورای امنیت در همدردی با ایران بیزاریم.

ادامه اختلافات شدید بین 2 جناح داخلی ایران به دلیل انتخابات مجلس سوم شورای اسلامی

هواپیما ربایی 15 روزه از کویت به مشهد و جّو شدید بین المللی علیه ایران 16/1/67

انفجار مین زیر ناو آمریکایی و اتهام آمریکا به ایران در مین گذاری

حمله عراق به فاو و باز پس گیری آن

حمله همزمان آمریکا به اسکله سلمان در خلیج

جنگ دریایی 8 ساعته ایران از یک طرف آمریکا و انگلیس از طرف دیگر پس از حمله به سلمان 29/1/67 تشدید فشار به ایران اعلان آمادگی کمک کشورهای غربی به کلیه کشتی هایی که در معرض خطر ایران قرار می گیرند.

سفر رئیس جمهور ایران به چین و کره شمالی

انتصاب رئیس مجلس (آقای هاشمی) به جانشینی فرماندهای کل قوا

آمریکا پیشرفته ترین رزمناو خود را به خلیج فارس آورد 24/3/67

عملیات بین المقدس 7 در شلمچه (شکل جدید از عملیات ایران: نابودی تجهیزات) 24/3/67

حمله ایران به نفتکش انگلیس

نامه 152 نماینده کنگره به شولتز برای حمایت دولت آمریکا از سازمان تروریستی مجاهدین خلق علیه ایران (20 ژوئن 3088 خرداد 67)

حمله عراق به جزایر مجنون و شلمچه و پس از پس گیری آنها

حمله سازمان تروریستی مزبور و تصرف مهران (حمله مکانیزه نه چریکی)

عقب نشینی کامل ایران به مرزهای بین المللی 23 تیر 67

دوره سوم تیر 67 تا سال 71

1 قبول قطعنامه 598 از سوی ایران 27 تیر 67

حمله سراسری عراق به داخل ایران (36) و تصرف چندین شهر و تکرار حوادث اولیه جنگ

حمله همزمان سازمان تروریستی مزبور به اسلام آباد و طرح 5 مرحله ای تا رسیدن به تهران.

بسیج عظیم مردمی در ایران و شکست سریع متجاوزان.

عقب نشینی عراق و پذیرش آتش بس (حدود 2 هزار Km از خاک ایران در اشغال ماند) 8 اوت 88

آتش بس رسمی توسط (سازمان ملل) 20 اوت 88 29 مرداد 67

تجدید رابطه ایران و فرانسه

مذاکره رسمی برای بهبود کامل روابط ایران و انگلیس و سفر هیأت 3 نفره پارلمان انگلیس به تهران برای حل اختلافات مالی ایران و انگلیس و پرداخت 1 میلیون پوند خسارت به ایران

پیشنهاد آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران و عدم پذیرش ایران مادامی که اموال ایران هنوز در توقیف دولت آمریکاست

اولین دور مذاکرات 3 جنبه ایران، عراق، (سازمان ملل) (در سطح وزیر خارجه)

ایران عدم حمله به کشتی های جنگی عراق را پذیرفت.

ایران عدم تصرف کامل اروند رود توسط عراق را نپذیرفت.

ایران مبادله اسرا قبل از عقب نشینی را نپذیرفت.

عراق عقب نشینی را نپذیرفت.

اتحادیه عرب از مواضع عراق حمایت کرد.

ورود عراق به صحنه جنگ در لبنان و حمایت از فالانژها در مقابل سوریه و ایران

عراق 200 تانک و نفر بر غنیمتی از ایران را به شاه اردن هدیه کرد.

2 تهاجم فرهنگی ایران بر سیستم بین المللی و برخورد شدید سیستم

نامه امام به گورباچف در مورد اینکه: (روسیه شوروی) به طرف سرمایه داری غرب نرود، 11/10/67، مشکل (روسیه شوروی) در نداشتن پشتوانه مذهبی است، ایران آماده از ارائه تئوری خود (مذهب اسلام) برای (روسیه شوروی) است (در عین احترام به حسن همجواری)

کنفراس پاریس در مورد سلاحهای شیمیایی از ایران و عراق هم دعوت کرد ولی عراق به دلیل به کارگیری سلاح شیمیایی محکوم نشد.

کنفرانس بین المللی افغانستان در تهران: به جهت اتحاد کلیه مجاهدین افغانی و کسب توجه و کمکهای بین المللی به آنها 27/10/67

حکم اعدام سلمان رشدی از طرف امام

به دلیل نوشتن کتاب آیات شیطانی که به پیامبر و قرآن و بسیاری از اعتقادات اسلامی اهانت کرده است. 25/11/67

اقدام مشترک جامعه اقتصادی اروپا علیه ایران همراه حملات شدید و توهین آمیز به ایران توسط رهبران اروپایی

فراخوانی کلیه سفرا از تهران تحریم دیپلماتیک

قطعنامه پارلمان اروپا: باید پس از قطع رابطه دیپلماتیک و اقتصادی و تحریم سلاح، به جای دولت ایران سازمان (تروریستی) مجاهدین خلق را به رسمیت بشناسیم

سازمان کنفرانس اسلامی مرتد بودن رشدی را تأیید کرد (حکم اسلام در مورد مرتد، اعدام است) 23/12/67

حمایت بسیاری از مسلمانان خصوصا در اروپا از حکم امام (با برپایی تظاهرات و...)

قطعنامه کنفرانس اعراب در مراکش و حمایت مجدد از مواضع عراق در مقابل ایران: خرداد 68

(صلح دایمی بشرط حاکمیت عراق بر اروندرود آزادی اسرا)

ترکیه خواستار خروج سفیر ایران می شود.

تغییر قانون اساسی و تحول ساختار سیاسی حقوقی در ایران

تغییر رهبری و رؤسای 3 قوه و کابینه ایران

(تظاهرات عجیب و باور نکردنی مردم در تشییع جنازه رهبر انقلاب)

ادامه مذاکرات 3 جانبه صلح: ایران - آمریکا - (سازمان ملل)

مبادله نامه بین رؤسای جمهوری ایران و عراق

معاون وزیر خارجه فرانسه در تهران برای حل اختلافات مالی 28/6/68

وزیر خارجه سوریه در تهران برای توافق در مسأله لبنان (با توجه به طرح اتحادیه عرب در مورد قانون اساسی لبنان) 29/6/68

قتل قاسملو در اتریش در جلسه مذاکره با نماینده ایران آذر 68

طرح عدم رعایت حقوق بشر در ایران را مجمع عمومی (سازمان ملل) دوباره بررسی کرد و چون ایران قول بازرسی زندانهای خود را داد ایران محکوم نشد.

طرح دفاع هوایی آمریکا از عربستان در برابر تهدیدات محلی (ایران) (37) نیویورک تایمز 19/11/68

قدرت نمایی عراق در سیستم بین المللی

اعدام «باز رفت» روزنامه نگار ایرانی الأصل انگلیسی در عراق

اعدام یک سوئدی به اتهام جاسوسی برای اسرائیل در عراق

عراق مثل ایران هدف جنگ تبلیغاتی و تهدیدهای بین المللی قرار گرفت

تهدید عراق در حمله شیمیایی به اسرائیل در صورت هر نوع حمله اسرائیل به عراق

تهدید عراق به کویت و امارات به دلیل تولید نفت بیش از سهمیه اوپک

توجه امتیاز طلبانه عراق به کویت

(باج خواهی عراق از کویت به بهانه استخراج نفت از منابع عراق توسط کویت ولی به هدفِ بخشیده شدنِ کلیه بدهیهای عراق و به دست آوردن جزیره بوبیان)

اجلاس سران عرب در بغداد به ریاست صدام 9 خرداد 69

سفر مبارک به سوریه برای حل اختلاف سوریه و عراق (2بار) خرداد و تیر 69

مذاکرات مستقیم وزرای خارجه ایران و عراق اوایل تیر

سفر وزیر خارجه ایران به کویت 19 تیر

3 حمله عراق به کویت (38) (3 هفته پس از سفر دکتر ولایتی به کویت) 11 مرداد 12 اوت 90

آخرین نامه رئیس جمهور عراق به ایران در پذیرش کامل خواسته های ایران.

(عقب نشینی کامل عراق و تبادل اسرا که به سرعت انجام شد در صورتی که عراق قبلاً فرصت زیادی را برای این کار لازم می دانست)

محکوم کردن تجاوز عراق به کویت از طرف ایران

تشدید جنگ تبلیغاتی بین دشمنان ایران (یک طرف عراق، یک طرف شورای همکاری خلیج + ناتو) که به تضعیف طرفین و افشای جرائم آنها و تقویت دیپلماسی ایران منجر می شد.

خوف غرب از قدرت فزاینده انقلاب اسلامی

وزیر خارجه یونان: رشد جنبشهای اسلامی (مثل پیروزی بنیادگرایان در الجزایر) یکی از تهدیدات علیه شمالِ توسعه یافته است. امروز حتی در کشورهای غیر اسلامی،نیروهای اسلامی به صورت مخالفان بسیار قدرتمند شده اند فیلیپین، سنگاپور، چین

شکست میانجیگری اعراب در حل بحران منطقه

جنگ 45 روزه غرب علیه مراکز اقتصادی و نظامی عراق

گروگان گرفتن غربی ها توسط عراق

حملات موشکی عراق به اسرائیل و عربستان و تهدید به حمله شیمیایی

پیشنهاد عده ای از نمایندگان مجلس ایران برای ورود ایران در جنگ علیه آمریکا (به نفع صدام)

تایمزمالی: 207 شرکت از 21 کشور غربی در ایجاد توانایی شیمیایی عراق سهیم بوده اند 14/11/69

اعلان بی طرفی ایران در جنگ و محکومیت تجاوز طرفین (تجاوز عراق به کویت و بمباران مناطق مسکونی توسط آمریکا)

آوارگی صدها هزار عراقی به ایران و ترکیه

ایران در پذیرش آنها هیچ گونه حد و مرزی قائل نشد (علیرغم مشکل اقتصادی خود)

ترکیه علیرغم کمکهای فراوان اروپا و آمریکا در پذیرش آنها بسیار محدودیت و خشونت به خرج داد.

جامعه اقتصادی اروپا خواستار نقش ایران در امنیت منطقه شد.

تبادل پیام بین رؤسای جمهور ایران و عراق و عدم پذیرش نظر ایران جهت عقب نشینی از کویت

پذیرش طرح (روسیه شوروی) توسط عراق: عقب نشینی بدون قید و شرط لغو قطعنامه مجازات و غرامت و تحریم عراق حفظ حکومت و مرزهای عراق

غرب طرح (روسیه شوروی) را نپذیرفت و برای عقب نشینی عراق التیماتوم تعیین کرد.

پس از مدتی هراسِ غرب، حمله زمینی به کارگردانی آمریکا به عراق آغاز شد.(39)

شکست فوری و 3 روزه عراق (50 هزار اسیر + 3 هزار تانک غنیمتی)

اشغال 15% خاک عراق و تسلیم بی قید و شرط عراق (40)

تحریک فوری شیعیان و کردها در به دست گرفتن شهرهای جنوب و شمال

حمله خشن و کشتار عمومی ارتش عراق در شهرهای فوق آوارگی میلیونی مردم عراق در ایران و ترکیه

برقراری مجدد رابطه دیپلماتیک بین ایران و کانادا، تونس، عربستان، موریتانی، اردن، مراکش (این کشورها خود رابطه شان را با ما قطع کرده بودند)

برقراری رابطه دیپلماتیک بین ایران وانگلیس (بدون پس گرفتن حکم اعدام رشدی از طرف ایران)

حجم عظیم سفر مقامات بالای دیپلماتیک و اقتصادی کشورهای جهان به ایران

تحمیل مراسم دلخواه در حج از طرف ایران به عربستان

تضعیف بیانیه دمشق (پیمان امنیتی جنوب فارس + مصر و سوریه) توسط ایران

مخالفت ایران با حضور بیگانگان برای حفظ امنیت منطقه

(طرح ایران: امنیت منطقه توسط کشورهای منطقه طبق قطعنامه 598)

کمک و تشویق ایران در جهت آزاد شدن کلیه گروگانهای غربی در لبنان

مخالفت ایران با کنفرانس صلح خاورمیانه به کارگردانی آمریکا (مذاکره مستقیم بین اسرائیل و همسایگان خود بدون پس دادن زمینهای اشغالی)

اعزام هیأتهای دیپلماتیک ایران به کشورها برای مقابله با کنفرانس فوق در مادرید.

تشکیل کنفرانس بین المللی حمایت از انتفاضه (انقلاب علیه اسرائیل) در تهران

(هدف ایران: اسلامی کردن مسأله فلسطین در مقابل: عربی کردن آن توسط آمریکا)

محوریت ایران در اجلاس ششم سران کشورهای اسلامی در سنگال و جو سازی علیه مذاکرات صلح در مادرید و واشنگتن

استقبال عجیب مردم سنگال و سودان از رئیس جمهور یک کشور خارجی (هنگام سفر رئیس جمهور ایران به آن کشورها)

پیشرفت ها و بن بستها در مسیر صلح خاور میانه (اسرائیل وساف اسرائیل واردن اسرائیل و سوریه اسرائیل و لبنان)

ادامه مخالفت ایران با مسیر صلح خاورمیانه

استراتژی مهار دو جانبه از طرف آمریکا جهت مهار همزمان ایران و عراق در منطقه.

پی نوشت ها:



1. عضو هیئت علمی دانشکده روابط بین الملل

2- «شورای روابط خارجی» در آمریکا، بعنوان تراست مغزهای امپراتوری وسیع آمریکا، طرح های بلند مدت و کوتاه مدتی را برای چگونگی و مکانیسم های مختلف رشد این سیستم بین المللی تهیه کرد که بعدها «کمیسیون سه جانبه» در طرحهای دراز مدت، مکمل آن شد.

3- کومکون که می خواست علاوه بر استقلال: ایدئولوژی مارکسیسم را نیز مدنظر داشته باشد و 2 اصل «عدم بدهی کشوری به کشور دیگر» و لزوم «مبادله پایاپای» را در سرلوحه مبادلات اقتصادی قرار دهد رفته رفته با مشکل مواجه شده و مجبور شدند این اصول را کنار گذارند و نوعی روابط کاپیتالیستی برکومکون حاکم سازد و اما مشکلات دیگر مانند عقب ماندگی صنعتی نسبت به غرب و ضعف ارزی نیز باعث شد هدف اولیه هم مخدوش شود (استقلال از سیستم اقتصادی جهان) و آرام آرام به مبادله با غرب و وام گرفتن از آنها روآوردند و این روند نهایتا با فروپاشی بلوک مارکسیستی پایان یافت.

4- با در خواست کمک کوبا، خروشچف تصمیم گرفت موشک های قاره پیما در کوبا مستقر کند که بحران موشکی سال 62 به وجود آمد.

5- در دهه هشتاد حتی یونسکو وفائو توانستند با اتکای به این مبارزات ضد امپریالیستی به مقاومت و تهاجم به سیستم بپردازند که متأسفانه پس از چند سال فشار و شانتاژهای بین المللی غرب، دوباره سیستم امپریالیستی بریونسکو مسلط شد.

6- البته لازم به ذکر است که اگر عراق پس از جنگ خلیج فارس به عنوان یک کشور جهان سومی مورد خشم سیستم قرار گرفته است، نه به دلیل انقلابی گری صدام، بلکه تجاوزگری اوست.

7- غیر از 82 سال اشغال ایران توسط مقدونی ها (فاصله دوره هخامنشیان و پارت ها یا اشکانیان)

8- به استثنای آل بویه، سلجوقیان و صفاریان؛ که متصرفات و قدرت زیادی نیز داشتند و سلطه خلیفه را قبول نداشتند.

9- البته دلایل دیگری مانند؛ رفاه طلبی ها، خوشگذرانی و جدایی شاهان از مردم و نیز غیر مردمی وحتی ضد مردمی بودن و بالاخره عدم حمایت مردم از آنهادر مقابل مشکلات داخلی و خارجی و ترس شاهان از برخورد با ابرقدرت ها نیز، عامل این روند بودند.

10- با توجه به اینکه حیات غرب بستگی به تأمین انرژی دارد، ژرزف سیسکو معاون وزیر خارجه آمریکا در 26 نوامبر 1969، در یکی از کمیته های فرعی کمیته بودجه سنای آمریکا گفته بود: امنیتِ انرژی، شالوده امنیتِ ملی ماست.

11- حتی پس از تولید موشکهای دور برد که می توانست از زیردریایی ها (از اقیانوس هند، به داخل خاک شوروی) پرتاب شود، آمریکا کماکان از پایگاه های زمینی در ایران بهره می برد.

12- فرانسه حتی سلاح استراتژیک «غیر قابل فروش» خود را برای اولین بار «اجاره» داد، تا عراق به عنوان دشمن بالفعل ایران منابع نفتی ما را هدف گیرد. (هواپیمای سوپر اتاندار)

13- مردم پاکستان شدیدترین فعالیت ضد آمریکایی را پس از 13 آبان 58 در خارج ایران انجام دادند.

14- ایران در مقابل اخراج دیپلمات ها و ضرب و جرح یک دیپلمات ایران در انگلیس، و همچنین در خواست بازپرسی از دیپلمات ایران در فرانسه و محاصره سفارت ایران توسط پلیس فرانسه، نه تنها مقابله به مثل کرد بلکه گاه شدیدتر از آنها برخورد کرد.

15. مأخوذ از نام olympia در یونان

16- سالهای 1986 به بعد، معمولاً مجمع عمومی سازمان ملل مصوباتی در نقض حقوق بشر در ایران داشته است.

17- در این سال، اوپک با 12 رأی مثبت و رأی منفی ایران قیمت نفت را از بشکه ای 36 دلار، به 28 دلار تقلیل داد.

1-Foundamentalism

18. مبارز قهرمان ایرلندی که قربانی اعتصاب غذا در زندان های انگلیس شد.

19- حتی این سفر باعث شد لیبی تا مدتی نسبت به ایران تغییر موضع دهد.

20- روزنامه جمهوری اسلامی 2/3/1364

21- قرارداد سال 1985

22- روزنامه های عصر تهران 11/12/1366

23- برخی معتقدند که رابطه این 2 اصل، به اصطلاح از نوع تضاد آنتاگونیستی و غیر قابل جمع است و اصلاً قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دراینکه عدم دخالت در امور داخلی را به عنوان یک اصل اسلامی پذیرفته، اشتباه کرده است.

24- این تفاوت مسأله ای بود که متفکرینی از قبیل، فرانتس فانون در مورد آن اظهار نظر کرده اند، اما هنوز معیار مشخصی برای تمییز آنها ارائه نشده است و در عین حال ایران، مانع محکومیت حرکت های آزادی بخش مظلومین تحت عنوان تروریسم می شود که آخرین مورد آن اجلاس سران کنفرانس اسلامی در مراکش بود (1373) و کوشش ایران باعث شد حرکت هایی مانند انتفاضه، مشروع باشد با توجه به اینکه این تمایز یک مسأله ارزشی است، هرمکتبی برای خود معیاری ارائه می دهد که باید معیارهای تشخیص ظالم از مظلوم و حد جواز مقابله به مثل و... طرح شود، ولی آنچه حتمی است محکومیت خشونت ظالم علیه مظلوم است وحق مبارزه قهرآمیز با دولت متجاوز.

25- نام بردن از مارکوس پینوشه به عنوان دیکتاتور در اخبار رادیو تلویزیون ایران در جهت این سیاست بوده است.

26- اسرائیل خارج از جهان سوم منظور شده است.

27- اسناد سفارت آمریکا، چاپ دانشجویان مسلمان پیرو خط امام دو جلدمربوط به کردستان (جلد 31 و 32)

28- معمولاً رؤسای جمهور آمریکا، برای دوره دوم ریاست جمهوری نیز رأی می آورند، اما مسأله ایران این سنت انتخابات را در آمریکا تغییر داد.

29- سال 81 5 حمله عراق به کشتی ها

سال 82 22 حمله عراق به کشتی ها

سال 83 16 حمله عراق به کشتی ها

30- هدایای ریگان از این قرار بود: یک جلد کتاب مقدس (انجیل) با امضای شخص ریگان

یک کلت

یک کیک برای آشتی

31- سقف تولید نفت بدون حضور عراق، 5/16 میلیون بشکه در روز با قیمت 18 دلار در هر بشکه تعیین شد.

32- جنگ بین ایران و فرانسه با احضار یکی از اعضای سفارت ایران به بازپرسی آغاز شد که به محاصره سفارت های طرفین و قطع ارتباط انجامید ولی بین ایران و انگلیس باضرب و جرح دیپلمات ایران در انگلیس و مقابله به مثل ایران شروع شده بود که به مسابقه اخراج دیپلمات ها انجامید و در پایان فقط هر کشور یک نفر دیپلمات در کشور دیگر داشت.

33- انگلیس فرانسه ایتالیا هلند بلژیک و کمک مالی آلمان و ژاپن به این لشکرکشی.

34- سال 66 دیگر ایران توان حمله بزرگ زمستانی در جنوب را نداشت و عملیاتهای متعددی (که بسیاری از آنها چریکی بود) به نام های فتح ظفر و کربلا و فجر در شمال مرزها انجام داد که طی آن شهرهایی مثل ماوت به تصرف در آمد.

35- عراق به بهانه اینکه ایران واقعا صلح طلب نیست آتش بس را نپذیرفت و خواهان سرکوب ایران شد (همان جمله ای که ایران در سال 61 پس از عقب نشینی عراق در مورد صدام می گفت که واقعا صلح طلب نیست) ولی تاریخ نشان داد که ایران صادق بود ولی عراق صادق نبود.

36- در زمان شاه، استراتژی آمریکا دفاع از ایران در مقابل تهدید (روسیه شوروی) بود و امروز دفاع از عربستان در مقابل ایران، یعنی قبلاً دشمن اصلی در منطقه (روسیه شوروی) بود، امروز ایران

37- دلایل تجاوز 1 مشکل سیاسی عراق در پایان جنگ با ایران به دلیل اینکه ایران حاضر به دادن امتیاز ارضی نشد و جنگ برای دولت عراق هیچگونه حاصلی را به دست نداد.

2 مشکل اقتصادی عراق برای باز سازی و بدهی 40میلیاردی عراق به کویت وعربستان

3 ریاست طلبی عراق در جهان عرب و ژاندارمی منطقه

38- غرب علیرغم قدرت فوق العاده خود در تکنولوژی و تسلیحات، از توان بالای عراق در سلاحهای شیمیایی وحشت داشت لذا جنگ زمینی را خیلی دیر شروع کرد تا در این مدت بتواند مراکز اصلی عراق را نابود کند. در حالیکه ایران به عنوان کشور جهان سومی 8 سال با چنین قدرتی به تنهایی نبرد کرد.

39- تسلیم: 1 آزادی کلیه گروگانهای غربی قبل از آتش بس کامل 2 عدم جو از پرواز هواپیماهای عراق 3 پذیرش کلیه قطعنامه های (سازمان ملل) 4 برسمیت شناختن دولت کویت 5 حضور ارتش بدون اجازه عراق در هر منطقه آشوب زده عراق خروج ارتش عراق از این مناطق عدم جو از تیراندازی پلیس عراق در این مناطق 6 نابودی سلاحهای استراتژیک و شیمیایی عراق به هزینه عراق!! و بازرسی دایم و آزاد کارشناسان (سازمان ملل) از هر نقطه در عراق 7 تحریم اقتصادی عراق و ممنوعیت فروش نفت مگر با اجازه ونظارت (سازمان ملل) در هزینه کردن مبالغ آن 8 پرداخت غرامت جنگی از راه فروش نفت عراق زیر نظر (سازمان ملل).

کلمات کلیدی
جنگ  |  انقلاب  |  عراق  |  ایران  |  انقلاب اسلامی  |  انقلاب اسلامی ایران  |  آمریکا  |  شوروی  |  دیپلماسی  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : RAVABET OMOOMI تاریخ : 1400/12/24

بیانیه نماینده سازمان صلح و حقوق بشر غنا در ایران به مناسبت محکومیت اقدام عربستان در اعدام ۸۱ شهروند عرب علیرضا سلمانیان نماینده سازمان صلح حقوق بشر غنا در ایران در محکومیت اقدام اخیر عربستان بیانیه ای صادر کرد : «بِسمِ‌اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» «مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا» جنایات بزرگ و حملات وحشیانه علیه مسلمانان توسط عربستان سعودی در خارج از کشور از جمله در یمن قهرمان و مقاوم و قتل عام و کشتار بی‌رحمانه مردم مظلوم و بی‌گناه عربستان به بهانه‌های واهی و پوچ، زنگ خطر پاشیده شدن شالوده‌های کثیف و ارتجاعی رژیم مستبد، کودک‌کش و دست‌نشاندۀ آل سعود است. باز هم نشانه‌ای دیگر از ضعف و افول حکومت‌های ستمگر نمایان شد. حکومت‌هایی که با بهانه‌های واهی و اقدامات نابخردانه دنباله رو استکبار جهانی هستند و با جنایات خویش پای در جای پای ظالمین عالم می‌گذارند. شهادت جانسوز ده‌ها تن از شیعیان مظلوم و غریب عربستان توسط حکومت سعودی مصداقی بارز از همین دنباله روی کورکورانه است که نه تنها موفقیتی برای حاکمیت