سیمای کارگزاران حضرت مهدی(عج)

عوامل پیروزی قیام مهدوی(عج) منحصر به اعجاز و عـوامل غـیبی نـیست؛ بلکه در مواقع بسیاری از مسیرهای طبیعی و مجاری رسمی پیش خواهد رفت. یکی از مهم ترین عوامل تحول آفرین در دولت عصر ظـهور، وجود کارگزارانی ممتاز، دانشمند، شجاع، پرواپیشه، هوشمند و امین است. هر کدام از آنان در ادارۀ جـامعه شایستة مدیریت و رهبری در سـطح بـین الملل و عضویت در دولت صالحین هستند دولتی که خداوند متعال از حاکمیت شان خبر داده است و می فرماید: «وَ لَقَدْ کتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُها عِبادِی الصَّالِحُونَ»؛[1] «و همانا، در زبور پس از ذکر نوشتیم که حاکمیت زمین در آینده از آنِ بندگان شایستة مـن خواهد بود.» امام باقر(ع) فرمود: «هُمْ اَصْحَابُ الْمَهْدِی (عج) فِی آخِرِ الزَمَانِ؛[2] (بندگان صالح) همان یاران و کارگزاران امام مهدی(عج) می باشند.»

حضرت علی(ع) نیز آنان را شایستگان نمونۀ تاریخ معرفی فرموده و در مورد ویژگـیهای ایشـان می فرماید: «لَمْ یسْبِقْهُمُ الْأَوَّلُونَ وَ لَمْ یدْرِکهُمُ الْآخِرُونَ؛[3] بندگان برگزیدۀ اولین بر آنان سبقت نگرفته اند و شایستگان آخرین نیز مقامات آنان را درک نمی کنند.»

امام صادق(ع) با اشاره به تشکیلات قوی و مقتدر حضرت مهدی (عـج) که مـرکب از مجموعه ای ده هزار نفری است، می فرماید: «مَا یخـْرُجُ إِلَّا فـِی أُولِی قُوَّةٍ وَ مَا یکونُ أُولُو الْقُوَّةِ أَقَلَّ مِنْ عَشَرَةِ آلَافٍ؛[4] او قیام نمی کند، مگر با یاران نیرومند و مقتدر که از ده هزار نفر کم تر نیستند.»

کارگزاران مهدوی(عج) در قرآن

از «مفضل بن عمر» نقل شده اسـت که حـضرت صـادق(ع) فرمود: «إِذَا أُذِنَ الْإِمَامُ دَعَا اللَّهَ بـِاسْمِهِ الْعـِبْرَانِی فَأُتِیحَتْ لَهُ صَحَابَتُهُ الثَّلَاثُمِائَةِ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ قَزَعٌ کقَزَعِ الْخَرِیفِ وَ هُمْ أَصْحَابُ الْأَلْوِیةِ مِنْهُمْ مَنْ یفْقَدُ عَنْ فِرَاشِهِ لَیلًا فَیصْبِحُ بِمَکةَ وَ مِنْهُمْ مَنْ یرَی یسـِیرُ فـِی السـَّحَابِ نَهَاراً یعْرَفُ بِاسْمِهِ وَ اسْمِ أَبِیهِ وَ حِلْیتِهِ وَ نَسَبِهِ قـُلْتُ جـُعِلْتُ فِدَاک أَیهُمْ أَعْظَمُ إِیمَاناً قَالَ الَّذِی یسِیرُ فِی السَّحَابِ نَهَاراً وَ هُمُ الْمَفْقُودُونَ وَ فِیهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآیةُ[5]: "أَینَ ما تَکونُوا یأْتِ بـِکمُ اللَّهُ جـَمِیعاً"؛[6] آنگاه که به امام اذن ظهور داده شود، خدا او را به اسم عبری اش مـی خواند. آنگاه برایش سیصد و سیزده صحابی برگزیده فراهم می شود که همچون ابرهای پراکندۀ پاییزی اند. آنها پرچم داران [و فرماندهان سپاه] آن حضرت مـی باشند. بـرخی از ایشـان شب از بستر خود ناپدید می شوند و صبحگاهان در مکه خواهند بود و بعضی دیگـر روز روشـن در میان ابرها سیر می کنند و اسم آنها و پدرشان و مشخصات ظاهری آنها معلوم است. عرض کردم: فدای شما گـردم! کدام یک از این دو دسـته ایمـان برتری دارند؟ فرمود: آن دسته که در روز در میان ابرها سیر می کنند و آنان مفقودانند و آیۀ «هر کجا بـاشید، خـداوند هـمگی شما را بازمی آورد» در بارة اینان نازل شده است.»

منشور کارگزاران دولت مهدی(عج)

امام علی(ع) در کلامـی زیبـا ویژگـیهای کارگزاران دولت حضرت مهدی(عج) را بیان کرده و می فرماید: امام زمان(عج) از یارانش اینگونه بیعت می گیرد: «یبـَایعُونَ عـَلَی اَنْ لا یسْرِقُوا وَلَا یزِنُوا وَلَا یسُبّوُا مُسْلِماً وَلَا یقْتُلُوا مُحَرَّماً وَلَا یهْتِکوا حَرِیمَاً مُحَرَّمَاً وَلَا یهْجُمُوا مَنْزِلاً، وَلَا یضـْرِبُوا اَحـَداً اِلا بـِالْحَقِّ، وَلَا یکنِزُوا ذَهَباً وَلَا فِضَّةً وَلَا بَرّاً وَلَا شَعِیراً، وَلَا یأکلُونَ مَالَ الْیتیمِ، وَلَا یشْهَدَوا بِمَا لَا یعْلَمُونَ وَلَا یخْرُبُوا مَسْجِدَاً، وَلَا یشـْرِبُوا مـُسْکراً، وَلَا یلْبِسُوا الْخِزَّ وَلَا الْحَرِیرَ، وَلَا یتَمَنْطَقَوا بِالذَّهَبِ، وَلَا یقْطَعُوا طَرِیقَاً، وَلَا یخِیفُوا سَبِیلاً، وَلَا یفْسُقُوا بِغُلامٍ وَلَا یحْبِسُوا طـَعَاماً مـِن بـُرِّ، وَلَا شَعِیرٍ، وَیرْضَوْنَ بِالْقَلیلِ، وَیشُمُّونَ الْطَیبَ، وَیکرَهُونَ النَّجَاسَةَ، وَیأمُرونَ بِالْمَعْروفِ، وَینْهَونَ عَنِ الْمُنْکرِ وَیلْبِسُونَ الخَشِنَ مـِنَ الثـِّیابِ وَیتَوَسَّدُون التُّرَابَ عَلَی الخُدُودِ، وَیجَاهِدُونَ فِی اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ.»[7]1

با توجه بـه ایـن روایـت می توان گفت ویژگیهای کارگزاران دولت حضرت مهدی (عج) عبارتند از: 1- دزدی نکنند؛2- زنا نکنند؛ 3- بـه هـیچ مسلمانی دشنام ندهند؛ 4- خون حرامی نریزند؛ 5- آبروی کسی را که احترامش لازم است، لگدمال نکنند؛ 6- به خانۀ کسی حـمله نـکنند؛ 7- کسی را به ناحق کتک نزنند؛ 8- طلا و نقره و گندم و جو ذخیره نکنند؛ 9- مـال یتـیم نخورند؛ 10- به چیزی که نمی دانند، گواهی ندهند؛ 11- مـسجدی را ویران نـکنند؛ 12- مـشروبات الکلی نخورند؛ 13- جامۀ حریر و ابریشم نپوشند؛ 14- کمربند زرّین نـبندند؛ 15- راهـزنی نکنند؛ 16- راه ها را ناامن نکنند؛ 17- هم جنس بازی نکنند؛ 18- مواد خوراکی چون گندم و جـو را احـتکار نکنند؛ 19- به مقدار اندک خـشنود بـاشند؛ 20- عطر بـزنند؛ 21. از پلیدیهـا دوری کنـند؛ 22- مردم را به نیکیها فرمان دهند؛ 23- دیگـران را از زشـتیها باز دارند؛ 24- لباس خشن بپوشند؛ 25- خاک را بالش خود قرار دهند؛ 26- در راه خدا آن گـونه که شـایسته است، جهاد کنند.

ویژگیهای اجتماعی و مـعنوی

امام صادق(ع) در مورد ویژگـیهای اجـتماعی و معنوی کارگزاران دولت حضرت مهدی(عـج) فـرموده است: «رِجَالٌ کأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِیدِ لَا یشُوبُهَا شَک فِی ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مـِنَ الْحـَجَرِ لَوْ حَمَلُوا عَلَی الْجِبَالِ لَأَزَالُوهَا لَا یقـْصِدُونَ بـِرَایاتِهِمْ بـَلْدَةً إِلَّا خَرَّبُوهَا کأَنَّ عـَلَی خـُیولِهِمُ الْعِقْبَانَ یتَمَسَّحُونَ بِسَرْجِ الْإِمـَامِ یطـْلُبُونَ بِذَلِک الْبَرَکةَ وَ یحُفُّونَ بِهِ یقُونَهُ بِأَنْفُسِهِمْ فِی الْحُرُوبِ وَ یکفُونَهُ مَا یرِیدُ فِیهِمْ رِجَالٌ لَا ینَامُونَ اللَّیلَ لَهـُمْ دَوِی فـِی صَلَاتِهِمْ کدَوِی النَّحْلِ یبِیتُونَ قِیاماً عَلَی أَطـْرَافِهِمْ وَ یصـْبِحُونَ عَلَی خـُیولِهِمْ رُهـْبَانٌ بـِاللَّیلِ لُیوثٌ بِالنَّهَارِ هُمْ أَطـْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیدِهَا کالْمَصَابِیحِ کأَنَّ قُلُوبَهُمُ الْقَنَادِیلُ وَ هُمْ مِنْ خَشْیةِ اللَّهِ مُشْفِقُونَ یدْعُونَ بـِالشَّهَادَةِ وَ یتـَمَنَّوْنَ أَنْ یقْتَلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ شـِعَارُهُمْ یا لَثـَارَاتِ الْحـُسَینِ إِذَا سـَارُوا یسـِیرُ الرُّعْبُ أَمَامَهُمْ مـَسِیرَةَ شـَهْرٍ یمْشُونَ إِلَی الْمَوْلَی إِرْسَالًا بِهِمْ ینْصُرُ اللَّهُ إِمَامَ الْحَقِّ؛[8] یاران مهدی، مردانی شیردل، تمام وجودشان لبریز از یقین بـه خـدا، سـخت تر از صخره ها، اگر به کوه ها روی آرند، آن را از جای بـرکنند، پرچـم پیروزمـند آنـان بـه هـر شهری روی نهد، آنجا را به سقوط وادار سازد، گویی آن مردان عقابان تیز پروازند که بر مرکب می نشینند، برای تبرک، دست خود را به زین اسب امام می کشند و بدین سان تبرک می جویند.

آنان او را در میان مـی گیرند بـا جان خویش او را در جنگها حفظ می کنند و هر چه را اشاره کند، با جان و دل انجام دهند. در میانشان مردانی اند که شب هنگام نخوابند و زمزمۀ قرآن و مناجات آنان، چون نغمۀ زنبور به گوش می رسد و تـا بـامدادان به عبادت خدا بایستند و صبح سوار بر مرکبها باشند. زاهدان شب و شیران روزند و گوش به فرمان امام بسان کنیز در برابر مولا خویش، و چـون مـشعلهای فروزانند که دلهای منور آنان بـسان قـندیلهای نور در سینه هایشان آویخته است. این مردان تنها از خدا می ترسند و فریاد «لا اله الّا الله» آنان بلند است و همواره در آرزوی شهادت در راه خدایند. شعار آنان: "بیایید به طلب خون حسین" می باشد. بـه هـر سو روی آورند، ترس از آنـان، پیشـاپیش در دل مردمان افتد [و تاب مقاومت از همه بگیرد]. این خداجویان، دسته دسته به سوی خداوند (یا امام خویش) روی می آورند و خدا به دست آنان امام حق را یاری می کند.»

نظم و همدلی

یاوران امام مهدی(عج)، یک رنگ و یک دل اند. امـام عـلی(ع) این ویژگی آنان را این گونه ستوده است: «کاَنِّی اَنْظُرُ اِلَیهِمْ وَ الزِّی وَاحِدٌ وَ الْقَدُّ وَاحِدٌ وَ الْجَمَالُ وَاحِدٌ وَ اللِّبَاسُ وَاحِدٌ؛ گویا آنان را می نگرم که هیئتی یکسان و قد و قامت برابری دارند. جمال، برازندگی و لباس آنان نیز مـثل هـم است. امـام علی(ع) فرمود: «قُلُوبُهُمْ مُجْتَمِعَةٌ؛[9] [یاران حضرت مهدی(عج)] دلهایی متحد دارند.» و این به خاطر تقوا و یگانه پرستی آنان و دوری از خـودپرستی است. «محمّد بن حنفیه» نقل کرده است: نزد پدرم علی بن ابـی طالب(ع) بـودیم. مـردی از ایشان درباره حضرت مهدی(عج) پرسید، امام فرمود: «ذاک یخرج فی آخر الزّمان، اذا قال الرجل: الله الله، قتل. فیجمع الله تـعالی له قوماً، قزع کقزع السّحاب، یؤلّف الله بین قلوبهم؛[10] او در آخر الزمان ـ زمانی که اگر کسی نـام خـدا را بـبرد، کشته خواهد شد ـ ظهور می کند و خداوند گروهی [یاران] پراکنده، همچون ابرها را برایش جمع می کند و دلهـایشان را با یکدیگر الفت می دهد.»

نوازش الهی و بینش قرآنی

امام صادق(ع) در مورد فضل و دانـش خدادادی آنان می فرماید: «یمـْسِحُ اللهُ بُطُونَهُمْ وَ ظُهُورَهُمْ فَلَا یشْتَبَهُ عَلَیهِمْ حُکمٌ؛[11] خداوند با دست قدرت خود بر شکم و پشت آنها مـی کشد، دیگر هیچ حکمی بر آنها مبهم نمی نماید.»

امام علی(ع) در سخنان زیبایی، مراتب فضل و کمال علمی یاران موعود آخر الزمان را چنین توصیف می کند: «ثُمَّ لَیشْحَذَنَّ فِیهَا قَوْمٌ شَحْذَ الْقَینِ النَّصْلَ، تُجْلَی بِالتَّنْزِیلِ أَبـْصَارُهُمْ، وَ یرْمـَی بِالتَّفْسِیرِ فِی مَسَامِعِهِمْ، وَ یغْبَقُونَ کأْسَ الْحِکمَةِ بَعْدَ الصَّبُوحِ؛[12] سپس، گروهی در آن فتنه ها صیقلی می شوند، مانند صیقل دادن شمشیر توسط آهنگر. دیده های آنها به نور قرآن جلا داده شده و تفسیر در گوشهایشان جا گرفته اسـت. در شـب، جام حکمت را به آنها می نوشانند، بعد از اینکه در بامداد هم نوشیده باشند.»

"ابن مسعود" روایت کرده است که: «یبایع للمهدی سبعة رجال علماء توجّهوا إلی مکة من أفق شتّی علی غیر میعاد قد بـایع لکل رجـل منهم ثلاث مائة وبضعة عشر رجلاً، فیجتمعون بمکة فیبایعونه ویقذف الله محبّته فی صدور النّاس؛[13] هفت مرد دانشمند از جاهای مختلف بدون قرار قبلی به سوی مکه آمده، با مهدی بـیعت مـی نمایند که بـا هر کدام از آنها سیصد و انـدی نـفر بـیعت می کنند و خداوند محبت او را در دلهای مردم می اندازد... این دانشمند و سیصد و اندی همراه آنان در تحت فرمان حضرت مهدی(عج) دارند.»

صلابت ایمان

امـام صـادق(ع) مـی فرماید: «وَ رِجَالٌ کأَنَّ قُلُوبَهُمْ زُبَرُ الْحَدِیدِ لَا یشُوبُهَا شَک فـِی ذَاتِ اللَّهِ أَشَدُّ مِنَ الْحَجَرِ؛[14] اصحاب حضرت مهدی(عج) دلهایشان مانند پاره های آهن است، هیچ گونه تردیدی در آنها راه ندارد، و در اعـتقادشان بـه خـدا از سنگ محکم ترند.»

پاک سرشتان ستوده خصال

مدیران دولت حضرت مهدی(عـج) پاک سیرتانی هستند که در مسیر پاکی و تقوا گام برمی دارند. در روایتی که «ابراهیم بن مهزیار» از ملاقات خود با امام زمان (عج) در ناحیة طـائف مـکه سـخن می گوید و مکالمات خود را با آن گرامی بیان می دارد، نکتة مهمی را از امام حـسن عـسکری(ع) در این زمینه نقل کرده است که در آن روایت امام عسکری(ع) خطاب به حضرت مهدی(عج) ویژگی یاران خاص فـرزندش را این گونه بـیان می کند: «تَلُوذُ بِفِنَائِک مِنْ مَلَإٍ بَرَأَهُمُ اللَّهُ مِنْ طَهَارَةِ الْوَلَاءِ وَ نَفَاسَةِ التُّرْبَةِ مُقَدَّسَةٌ قُلُوبُهُمْ مِنْ دَنَسِ النـِّفَاقِ مـُهَذَّبَةٌ أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ رِجْسِ الشِّقَاقِ لَینَةٌ عَرَائِکهُمْ لِلدِّینِ خَشِنَةٌ ضَرَائِبُهُمْ عَنِ الْعُدْوَانِ وَاضِحَةٌ بـِالْقَبُولِ أَوْجـُهُهُمْ نـَضْرَةٌ بِالْفَضْلِ عِیدَانُهُمْ یدِینُونَ بِدِینِ الْحَقِّ وَ أَهْلِهِ فَإِذَا اشْتَدَّتْ أَرْکانُهُمْ وَ تَقَوَّمَتْ أَعْمَادُهُمْ قُدَّتْ بِمُکاثَفَتِهِمْ طـَبَقَاتُ الْأُمـَم؛[15] پسرم! کسانی به آستان تو پناه می آورند که خدای تعالی طهارت مولد و پاکی سرشت آنـها را مـی داند. کسـانی که قلوبشان از پلیدی نفاق و آلودگی شقاق پاک است و نرم و برای عداوت خشن و برای پذیرش حقّ خوشرو، متدین به دین حـقّ و اهـل آن می باشند، و چون ارکان و ستونهای آنها نیرومند گردد، به واسطة اجتماع آنها طبقات مـلل، (مـنحرف) مـتلاشی می شوند.»

حق جویان ثابت قدم

پیشوای پنجم(ع) در توصیف یاران حضرت مهدی(عج) که در زمان غیبت خود را بـرای شـرکت در قـیام جهانی آن حضرت آماده می کنند، به «ابوخالد کابلی» فرمود: «من به گروهی مـی نگرم که در آسـتانۀ ظهور از طرف مشرق زمین به پا می خیزند. آنان به دنبال طلب حق هستند و برای ایجاد حکومت الهـی تـلاش می کنند. بارها از متولیان حکومت، اجرای حق را خواستار می شوند؛ امّا با بی اعتنایی حـاکمان مـواجه می شوند. وقتی که وضع را چنین بینند، شمشیرهای خـود را بـه دوش مـی نهند و با اقتدار و قاطعیت تمام در انجام خواسته هایشان اصـرار مـی ورزند تا اینکه سردمداران حکومت نمی پذیرند و آن حق طلبانِ ثابت قدم، ناگزیر به قیام و انقلاب مـی گردند و کسـی نمی تواند بازشان دارد. وقتی این حق جویان حـکومت را بـه دست گـرفتند، آن را بـه غـیر از صاحب الامر(عج) به کس دیگری نـمی سپارند. تـمام کشته های اینها از شهیدان راه حق محسوب می شوند.»

در اینجا امام باقر(ع) به «ابوخالد کابـلی» جـمله ای زیبا فرمود که می تواند نصب العین تـمام منتظران لحظات ظهور بـاشد. آن حـضرت فرمود: «أَمَا إِنِّی لَوْ أَدْرَکتُ ذَلِک لَأَبـْقَیتُ نـَفْسِی لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ؛[16] مطمئناً بدان! اگر من آن روزگاران را درک کنم، جانم را برای فـداکاری در رکاب حـضرت صاحب الامر(عج) تقدیم مـی دارم.»

امـام پنـجم(ع) در مورد استقامت و اسـتواری یاران حـضرت مهدی(عج) به آیه ای از قـرآن استناد کرده، در تفسیر (فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَیکمْ عِباداً لَنا أُولی بَأْسٍ شَدیدٍ فـَجاسُوا خـِلالَ الدِّیارِ وَ کانَ وَعْداً مَفْعُولاً)؛[17] «هنگامی که نخستین وعده فرا رسد، گروهی از بندگان پیکارجوی خود را بر ضـد شـما برمی انگیزیم [تا شما را سخت درهم کوبـند و بـرای بـه دسـت آوردن مـجرمان] خانه ها را جستجو مـی کنند و این وعـده ای است قطعی.» فرمود: «این بندگان پیکارجو و مقاوم که به طرفدارای از حق به پا می خیزند، همان حضرت قائم و یاران وفادار او هـستند.»

جـوانمردان بـا نشاط

جوان و با نشاط بودن اکثریت اعـضای دولت امـام مـهدی(عـج) از امـتیازات شـاخص حکومت آن گرامی است. امام علی(ع) فرمود: «أَصْحَابُ الْمَهْدِی شَبَابٌ لَا کهُولٌ فِیهِمْ إِلَّا مِثْلَ کحْلِ الْعَینِ وَ الْمِلْحِ فِی الزَّادِ وَ أَقَلُّ الزَّادِ الْمِلْحُ؛[18] یاوران مهدی(عج) جوان اند و پیری در آنها نیست، مگر به اندازۀ سـرمۀ چشم یا به اندازة نمک در غذا، و کم ترین چیز در غذا، نمک است.»

برترین وزیران عالم

در دولت مهدوی(عج) برترین و بهترین نیروهای کارآمد برای ادارۀ جهان انتخاب می شوند و به تعبیر رسول اکرم(ص) «وُزَرَاءُ الْمَهْدِی... وَ هُمْ اَخـْلَصُ الْوُزَرَاءِ وَ اَفـْضَلَ الْوُزَرَاءِ؛[19] وزیران مهدی(عج) خالص ترین و برترین وزیران تاریخ هستند.»

دادگستران آبادگر

یاران حکومت امام مهم ترین مأموریت خود را ـ که گسترش عدالت در سطح جهان است ـ انجام خواهند داد. امیر مؤمنان(ع) فرمود: «وَ یبْعَثُ الْمَهْدِی إِلَی امَرَائِهِ لِسَائِرِ الْاَمـْصَارِ بـِالْعَدْلِ بَینَ النَّاسِ؛[20] حضرت مهدی(عج)، والیان خود را به شهرها می فرستد و دستور می دهد که عدالت را در میان مردم پیاده کنند.»

امام کاظم(ع) در تفسیر آیة شریفه «یحْیی الْأَرْضَ بَعْدَ مـَوْتِهَا»؛ فـرمود: «نه اینکه خداوند زمین را بـا یاران زنـده کند؛ بلکه در آخرالزمان مردانی را برمی انگیزد تا عدالت را زنده کنند و زمین در پرتو آن عدالت زنده می شود.»

کارگزاران امام (عج ) هر کدام عازم منطقه ای می شوند و پایه های مستحکم بـنای رفـیع حکومت جهانی مهدوی(عـج) را بـنا می نهند و به عمران و آبادی کشورها می پردازند و عدالت اسلامی را برقرار می سازند. امام صادق(ع) می فرماید: «یفَرِّقُ الْمَهْدِی اَصْحَابَهُ فِی جَمِیعِ الْبُلْدَانِ، وَ یاءْمُرُهُمْ بِالْعَدْلِ وَ الْاِحْسَانِ، وَ یجْعَلُهُمْ حُکاماً فِی الْاَقَالِیمِ، وَ یاءْمُرُهُمْ بِعُمْرَانِ الْمُدُنِ؛[21] حـضرت مـهدی(عج) یارانش را در تمام شهرها می پراکند و به آنها دستور می دهد که عدل و احسان را شیوۀ خود سازند. او آنان را فرمانروایان کشورهای جهان می گرداند و به آنـها فرمان می دهد که شهرها را آباد سازند.»

مطیعان محض امام زمان(عج)

مـقدّم داشـتن خـواست حضرت مهدی(عج) بر خواست خود، از دیگر شاخصه های کارگزاران امام زمان(عج) است. حضرت صادق(ع) فرمود: «یتـَمَسَّحُونَ بـِسَرْجِ الْإِمَامِ)ع) یطْلُبُونَ بِذَلِک الْبَرَکةَ وَ یحُفُّونَ بِهِ یقُونَهُ بِأَنْفُسِهِمْ فِی الْحُرُوبِ وَ یکفُونَهُ مَا یرِیدُ فـِیهِمْ؛[22] آنـها بـرای تبرک بدن خود را به زین اسب امام می سایند. آنها در جنگها امام(عج) را در میان گرفته، بـا جان خود از وی دفاع می کنند، و هر کاری داشته باشد، برایش انجام می دهند.»

آنان در برابر امـام(عج) مطیع محض هـستند. رسـول خدا(ص) فرمود: «کُلُّهُم کادُّونَ مُجِدُّونَ فِی طَاعَتِه؛[23] تمام ایشان زیاد اهتمام کننده و اصرارکننده و جد و جهدکننده در اطاعت پیشوایشان هستند و دستورات امام(عج) را بی چون و چرا اجرا می کنند.» از منظر امام صادق(ع) اطاعت پذیری کارگزاران حضرت مـهدی (عج) چنان است که: «هُمْ أَطْوَعُ لَهُ مِنَ الْأَمَةِ لِسَیدِهَا؛[24] و ایشان در برابر فرمان امامشان از کنیز زرخرید مطیع ترند.»

مبغوض مستکبران

شاخصة دیگر کارگزاران امام مهدی(عج) دشمن شناسی است. آنان دشمنان اسلام و مستکبران عـالم را بـه ستوه می آورند و از نظر آنان خوار و بی مقدار محسوب می شوند؛ امّا در عوض در نظر اهل آسمان و قدسیان شناخته شده و عزیزند. امیر مؤمنان می فرماید: «یجَاهِدُهُمْ فِی اللَّهِ قَوْمٌ أَذِلَّةٌ عِنْدَ الْمُتَکبِّرِینَ فِی الْأَرْضِ مَجْهُولُونَ وَ فـِی السـَّمَاءِ مَعْرُوفُونَ؛[25] گروهی با کافران به نبرد می پردازند که در نظر مستکبران خوار و زبون هستند؛ در حالی که در آسمان معروف و در زمین ناشناخته اند.»

استقامت در سختیها

آنان در راه تحقق آرمانهای جهانی امام مهدی (عج ) مشکلات و مـصائب فـراوانی را به جان می خرند و از سر اخلاص و تواضع، عمل خود را هیچ می پندارند و به جهت هجوم سختیها و تحمّل مشقّتها، بر خداوند منّت نمی گذارند. امام علی می فرمایند: «قَوْمٌ... لَمْ یمُنُّوا عَلَی اللَّهِ بـِالصَّبْرِ، وَ لَمْ یسـْتَعْظِمُوا بَذْلَ أَنْفُسِهِمْ فِی الْحَقِّ؛[26] [یاران مهدی(عج)] کسانی اند که به جهت بردباری شان بر خدا منّت نمی گذارند و از اینکه جان خویش را در راه حق گذاشته اند، احساس بـزرگی نـمی کنند.»

عـبادت و بندگی

کارگزاران امام مهدی(عج) روز و شب خود را با نام و یاد حـضرت حق سپری می کنند، معرفت و ایمان در قلبهایشان ریشه دوانده، ایشان را به خضوع در برابر حق تعالی و تلاش در مسیر بندگی او سـوق مـی دهد.

امـام صادق(ع) عبادت و راز و نیاز یاوران امام مهدی(عج) را این گونه ترسیم می کنند: «لَهُمْ فـِی اللَّیلِ اَصـْوَاتٌ کاَصْوَاتِ الثَّوَاکلِ حَزَناً مِنْ خَشْیةِ اللهِ؛[27] در دل شب، از خشیت خداوند ناله هایی دارند، مانند نالۀ مادران پسر مـرده.»

در روایتـی دیگـر آمده است: «رِجَالٌ لَا ینَامُونَ اللَّیلَ لَهُمْ دَوِی فِی صَلَاتِهِمْ کدَوِی النَّحْلِ یبِیتُونَ قِیاماً عَلَی أَطـْرَافِهِمْ وَ یصـْبِحُونَ عـَلَی خُیولِهِم؛[28] مردان شب زنده داری که زمزمۀ نمازشان مانند نغمة زنبوران کندو به گوش می رسد. شـبها را بـا شـب زنده داری سپری می کنند و بر فراز اسبهایشان، شب را به صبح می رسانند.»

دریا دلان استوار

شجاعت و رشـادت یاران خـاص حضرت چنان است که دوست و دشمن را به تحیر وا می دارد. امام علی(ع) در وصف شجاعت آنـها مـی فرماید: «کلُّهـُمْ لُیوثٌ قَد خَرَجُوا مِنْ غَابَاتِهِمْ لَوْ اَنَّهُمْ بِاِزَالَةِ الْجِبَالِ لَأزْلُوهَا عَنْ مَوَاضِعِهَا؛[29] آنها شیرانی اند که از بـیشه های خـود خارج شده اند و اگر اراده کنند، کوه ها را از جا بر می کنند.»

امام سجاد(ع) نیز در روایتـی فـرمود: «فـَإِنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ یعْطَی قُوَّةَ أَرْبَعِینَ رَجُلا؛[30] به هر کدامشان نیروی چهل مرد داده شده است. «وَ لَوْ مـَرُّوا بـِجِبَالِ الْحَدِیدِ لَقَطَعُوهَا؛[31] اگر بر کوه های آهن گذر کنند، آنها را قطعه قطعه مـی کنند.»

آنـان دریادلان اسـتواری هستند که امواج متلاطم شداید و سختیها دل آنان را نمی لرزاند.»

شهادت طلبان پیروز

روحیة شهادت طلبی و فرهنگ ایثار و جهاد، مـهم ترین رمـز پیروزی کارگـزاران حضرت مهدی(عج) خواهد بود. در «دعای عهد» منتظران ظهور آن حضرت هر روز صـبح بـرای شهادت پیمان می بندند و می گویند:

«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّینَ عَنْهُ... وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیه؛ خـداوندا! مرا از یاران و مدافعین آن گرامی... و از کسانی که در رکاب او به شهادت مـی رسند، قـرار ده!»

امـام صادق(ع) شهادت طلبی را یکی از ویژگیهای همراهان امام زمان(عـج) بـیان کرده، در مورد کارگزاران حضرت مهدی(عج) می فرماید: «یدْعُونَ بِالشَّهَادَةِ وَ یتَمَنَّوْنَ أَنْ یقْتَلُوا فـِی سـَبِیلِ اللَّهِ شِعَارُهُمْ یا لَثَارَاتِ الْحُسَینِ(ع)؛[32] آنـان آرزوی شـهادت در راه خدا را دارنـد و مـی خواهند در این راه کشته شوند. و شعارشان "یا لثارات الحـسین(ع)" اسـت. »

بانوان در دولت صالحان

بدون تردید بانوان شایسته و متعهد در میان اعضای دولت آن حضرت جایگاه ارزشـمندی دارنـد. نقش زن در آن زمان همانند زنان صـدر اسلام، فراخور حال آنـان و نـسبت به موقعیت ویژه شان خواهد بـود؛ یعـنی همان رسالتی که یک زن مسلمان طبق آیین اسلام به دوش گرفته است، در عصر ظهور نیز به آن پایبـند خـواهد بود. طبق آنچه از روایات بـرمی آید عـده ای از کارگـزاران آن حضرت از بانوان ارجـمند هـستند. «جابر بن یزید جعفی» از یاران نـزدیک امـام محمد باقر(ع) به نقل از آن حضرت می گوید: «وَ یجِی ءُ وَ اللَّهِ ثَلَاثُ مِائَةٍ وَ بِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فـِیهِمْ خـَمْسُونَ امْرَأَةً یجْتَمِعُونَ بِمَکةَ عَلَی غَیرِ مـِیعَادٍ؛[33] بـه خدا سـوگند! 313 نـفر یاران مهدی(عج) می آیند که پنـجاه نفر از آنان زن می باشند و بدون هیچ گونه وعدۀ قبلی در شهر مکه گرد هم جمع می شوند.»

روایت دیگـری در این زمـینه از "ام سلمه" همسر رسول خدا از طریق اهـل سـنت نـقل شـده اسـت که حضرت در آن گفتار بـا اشـاره به عصر ظهور و اجتماع یاران حضرت مهدی(عج) در اطراف آن حضرت می فرماید: «یعُوذُ عَائِذٌ فِی الْحَرَمِ فَیجْتَمِعُ النـَّاسُ اِلَیهِ کالطـَیرِ الْوَارِدِ الْمُتَفَرِّقَةِ حَتَّی یجْتَمِعَ اِلَیهِ ثَلَاثُ مِائَةٍ وَ اَرْبـَعَةَ عـَشَرَ رَجـُلاً فـِیهِ نـِسْوَةٌ...؛[34] [در زمـان ظهور] پناه خواهی به حرم خداوند در مکه پناهنده می شود. مردم همانند کبوتران از هر سو به جانب او رو می آورند تا اینکه سیصد و چهارده نفر که عده ای از آنان زن هستند، دور او را می گیرند.» و ادامه داد: «و از هـمان جا خروج می کنند و بر تمام ستمگران و اعوان و انصارشان پیروز می گردند و عدل را آن چنان بر روی زمین برقرار می سازند که زندگان آرزو می کنند ای کاش مرده هایشان نیز از طعم آن عدالت می چشیدند!»

پی نوشت ها

[1] انبیاء / 105.

[2] البرهان فی تفسیر القرآن، سید هاشم بحرانی، مؤسسه البعثه، بیروت، ج 3، ص 848.

[3] المستدرک، ابی عبدالله حاکم نیشابوری، دارالمعرفه، بیروت، ج 4، ص 554.

[4] بحار الانوار، محمد باقر مجلسی، مؤسسه الوفاء، بـیروت، 1403 ق، ج 52، ص 323.

[5] الغیبه، (نعمانی)، نشر صدوق، تهران، 1397 ش، ص 313.

[6] بقره / 148.

[7] التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، سید بن طاووس، نشر صاحب الامر، قم، 1413 ق، صـ 294.

[8] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج 52، ص 308؛ مستدرک الوسائل، میرزای نوری، مؤسسه آل البیت، قم، 1408 ق، ج 11، ص 114.

[9] یوم الخلاص، کامل سلیمان، مکتبة المدرسة والنشر، بیروت، چاپ ششم، 1364 ش، ص 226.

[10] المستدرک، حاکم نیشابوری، ج 4، ص 554.

[11] مـنتخب الاثـر، الصـافی، ج 3، ص 179.

[12] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج 52، ص 334، ح 64.

[13] تاریخ الغیبة، محمد صدر، نشر دار التـعارف، بـیروت، 1412 ق، ج 3، ص 264.

[14] الزام الناصب، علی یزدی حائری، نشر علمی، بیروت، 1422 ق، ج 2، ص 244.

[15] کمـال الدین و تـمام النعمة، شـیخ صـدوق، مـنشورات جهان، تهران، ج 2، صـ 450.

[16] غیبت نعمانی، شیخ مفید، ص 273.

[17] اسراء / 5.

[18] غیبت نعمانی، شیخ مفید، ص 316.

[19] یوم الخلاص، کامل سلیمان، مکتبة المدرسة والنشر، بیروت، چاپ ششم، 1364، ص 361.

[20] الزام الناصب، علی یزدی حائری، ج 2، ص 247.

[21] الامام المـهدی(عـج)، علی مـحمد دخیل، دار المرتضی، بیروت، 1403 ق، ص 271.

[22] بـحار الانـوار، عـلامه مجلسی، ج 52، ص 308.

[23] عیون أخبار الرضا(ع)، شیخ صدوق، منشورات جهان، 1387 ق، ج 1، ص 63.

[24] بحار الانوار، علامه مجلسی، ج 52، ص 308.

[25] نهج البلاغه، نـشر ائمـه(ع)، خـطبه 102.

[26] شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، دار الکتاب العـربی، بـغداد، 1384 ق، ج 9، ص 129.

[27] یوم الخلاص، کامل سلیمان، ص 224.

[28] بحار الانوار، عـلامه مـجلسی، ج 52، ص 308.

[29] یوم الخلاص، ص 224.

[30] همان، ص‏327.

[31] همان.

[32] مستدرک الوسائل، میرزای نوری، ج 11، ص 114.

[33] بحار الانـوار، عـلامه مجلسی، ج 52، ص 222.

[34] معجم احادیث المهدی(عج)، علی کورانی، مؤسسة المعارف الاسلامیة، قم، 1411 ق، ج 1، ص 501؛ المعجم الاوسط، سلیمان طبرانی، نشر دارالحرمین، 1415 ق، ج 5، ص 334.