سیمای آفتاب: سیری در زندگانی حضرت مهدی علیه السلام

معرفی اجمالی

سیمای آفتاب، سیری در زندگانی حضرت مهدی(عج)، اثر حبیب الله طاهری، دربردارنده مطالبی است در باره امامت حضرت مهدی(عج)، مسائل مربوط به غیبت او و وظایف شیعیان در زمان غیبت کبری که به زبان فارسی و در سال 1380ش نوشته شده است.

نویسنده احساس نموده است که امام زمان(عج)، نه تنها در بین مردم به فراموشی سپرده شده، بلکه در میان طلاب علوم دینی نیز متأسفانه چنین مشکلی وجود دارد و لذا تصمیم به نوشتن کتابی در باره آن حضرت گرفته است.

ساختار

کتاب با پیشگفتاری از نویسنده آغاز شده و نویسنده با بهره گیری از آیات قرآن و روایات شیعه، در قالب بیست و پنج درس، این عناوین را به بحث گذاشته است: مهدویت در اسلام، مشخصات و اوصاف حضرت مهدی(عج)، غیبت و فلسفه غیبت حضرت مهدی(عج)، نواب خاص، یاران، توقیعات و علائم و نشانه های حضرت مهدی(عج)، حکومت واحد جهانی، جهان در عصر قبل از ظهور و پس از ظهور حضرت، رجعت در زمان ظهور امام مهدی(عج).

گزارش محتوا

نویسنده در پیشگفتار، ضمن بررسی آینده جهان از نظر شیعه، به بحث از لزوم شناخت امام زمان(عج)، راه های معرفت امام(عج) و نکاتی پیرامون انگیزه تألیف پرداخته است.

درس اول، به بحث از مصلح کل یا موعود کل ملل اختصاص یافته است. نویسنده بر این باور است که عقیده به مصلح کل، اختصاص به شیعه یا مسلمانان ندارد، بلکه تمام ادیان و مذاهب آسمانی در این عقیده مشترکند و پیروان همه ادیان معتقدند که در یک عصر تاریک و بحرانی که جهان را فساد و بیدادگری و بی دینی فراگرفته، نجات دهنده ای بزرگ طلوع می کند و به واسطه نیروی فوق العاده غیبی، اوضاع آشفته جهان را اصلاح کرده و خداپرستی را بر بی دینی و مادی گری غلبه می دهد.

نویسنده در درس دوم، به منظور نگاه به مهدویت از منظر اسلام، به دنبال آن است تا آن مصلح کل و موعود ملل را در شخص حضرت حجت بن الحسن(ع)، پسر امام عسکری(ع)، خلاصه کرده و در ضمن، سؤالاتی که از طرف بعضی از مخالفان شیعه به خاطر تعصب های بی جایشان مطرح شده، پاسخ دهد. این پرسش ها، عبارتند از اینکه: آیا مهدویت از مخترعات شیعه است؟ آیا اهل سنت به مهدی موعود(عج) به شکلی که شیعه معتقد است، عقیده دارند؟ و...

در درس سوم، به بعضی از کلمات و روایاتی که از ائمه(ع)در مورد وجود حضرت مهدی(عج) صادر شده و نیز بشارت هایی که در مورد وجود آن حضرت(ع) داده شده، اشاره گردیده است. نویسنده در این درس، به ذکر چند روایت از هر معصومی(ع) اکتفا نموده است.

در درس چهارم، مشخصات و اوصاف حضرت مهدی(عج) بیان شده است. نویسنده، معتقد است که شناختن مشخصات آن حضرت(ع)، از دو جهت دارای اهمیت می باشد:

 از نظر تکلیف، زیرا شناختن امام، شرعا و عقلا واجب است؛

 از جهت شناختن دروغ و باطل بودن دعاوی کسانی که به دروغ ادعای مهدویت کرده اند.

در درس پنجم، نسبت حضرت مهدی(عج) از طرف پدر و مادر بررسی و سرگذشت مادر آن حضرت(ع)، مفصلا بیان شده است.

نویسنده در درس ششم، در چهار قسمت، به مطالعه ولادت امام زمان(عج) پرداخته است: دوران قبل از ولادت، ایام ولادت، دوران پس از ولادت، علمای اهل سنت و مسئله ولادت.

در درس هفتم، فلسفه اعتقاد به وجود حضرت مهدی(عج) مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده در این درس، به این مطلب پرداخته است که چرا شیعه اصرار دارد باید فعلا حضرت مهدی(عج) زنده باشد. در این عقیده چه سری است؟ وی مباحث مربوط به این مسئله را تحت عناوینی، به صورت سؤال، مطرح کرده و بدان ها پاسخ داده است

در درس نهم نیز به چند سؤال در مورد امامت و غیبت حضرت مهدی(عج) پاسخ داده شده است. این سؤالات عبارتند از اینکه: آیا یک کودک پنج ساله می تواند امام شود؟ آیا برای یک انسان این مقدار عمر ممکن است؟ اگر امام زمان(عج) در بین مردم ظاهر می شد، چه محذوری پیش می آمد؟ مگر امام(ع) از شهادت می ترسد؟ آیا خدا قدرت حفظ امام را ندارد و نمی تواند او را از شر دشمنان حفظ کند؟ اگر امام(ع) ظاهر بود، آیا ممکن نبود که ستمگران تسلیم او شده و با ایشان بیعت کنند؟ اگر امام(ع) ظاهر بود و با ستمگران پیمان عدم تعرض می بست، چه می شد؟ اگر امام(ع) ظاهر بود، ولی در برابر ستمگران سکوت می کرد تا سالم بماند، چه می شد؟ چرا امام(ع) در غیبت کبری، همانند غیبت صغری، نواب خاص تعیین نکرد؟ و...

در درس دهم، مطالبی پیرامون غیبت صغری و نواب خاص حضرت مهدی(عج) و در درس یازدهم، نکاتی در مورد غیبت کبری و نواب عام آن حضرت(ع) مطرح شده است.

در درس دوازدهم، قیام و انقلاب قبل از قیام حضرت مهدی(عج) مورد بررسی قرار گرفته است. در این مورد، دو نظر متخالف و متضاد وجود دارد: عده ای هر قیام و نهضتی را قبل از نهضت حضرت مهدی(عج) محکوم به بطلان دانسته و در مقابل، عده ای دیگر، قیام علیه ستمگران را در عصر غیبت، نه تنها جایز، بلکه واجب دانسته و سکوت را خیانت به اسلام می دانند.

وظایف شیعه در زمان غیبت، در درس سیزدهم بیان شده است که برخی از آن ها عبارتند از: یاد امام زمان(عج)، دعا برای شناخت و سلامتی آن حضرت(ع)، توسل، خودسازی، توبه، اظهار علاقه، اظهار حزن، ترک توقیت، احترام به منتسبین به آن حضرت(ع)، ارجاع مردم به ایشان و...

در درس چهاردهم، ضمن بحث از ملاقات با حضرت مهدی(عج)، به این سه سؤال پاسخ داده شده است که: منظور از ملاقات چیست؟ فایده مطرح کردن دیدار با امام زمان(عج) چیست؟ اگر ملاقات ممکن است، پس چرا باید مدعی ملاقات را تکذیب کرد؟

در درس پانزدهم، واژه انتظار فرج، از لحاظ مفهومی بررسی شده و در پایان، به سه سؤال زیر در مورد انتظار، پاسخ داده شده است:

 منتظر واقعی کیست؟

 ریشه و اساس انتظار چیست؟

 آیا انتظار عامل تخدیر است؟

در درس شانزدهم، از یاران حضرت مهدی(عج) بحث شده است. منظور نویسنده در این درس، اشاره به ویژگی یاران آن حضرت می باشد، نه اصل اثبات این جهت که حضرت دارای یارانی باوفاست.

در درس هفدهم، توقیعات صادره از طرف حضرت مهدی(عج) مورد بررسی قرار گرفته و در درس هجدهم، در مورد چگونگی عرض اعمال بر آن حضرت(ع) بحث شده است.

نویسنده در درس نوزدهم، به دنبال پاسخ به این سؤال می باشد که آیا شب قدر، تنها در زمان پیامبر(ص) بوده یا در هر سال وجود دارد و صاحب شب قدر، چه کسی می باشد.

درس بیستم، علائم و نشانه های ظهور حضرت مهدی(عج) را در خود جای داده است. این علائم عبارتند از: خروج دجال، صیحه و ندای آسمانی، خروج سفیانی، خسف بیدا، قتل نفس زکیه، خروج سید حسنی، کسوف در نیمه ماه رمضان و خسوف در آخر آن.

در درس بیست و یکم، وضعیت جهان، در سه مرحله قبل از ظهور، ظهور و پس از آن مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده معتقد است با استفاده از روایات، می توان فهمید که در پرتو حکومت عدل مهدوی، جهانی به وجود خواهد آمد، خالی از تبعیض ها، اختلاف های طبقاتی و صف بندی های مفسده آفرین.

وی به طور اختصار و اجمال، به قسمتی از پیشرفت ها در عصر بعد از ظهور، اشاره کرده است که برخی از آن ها عبارتند از: پیشرفت علوم، صنایع، امور قضایی، عدالت اقتصادی و اجتماعی، پاک سازی زمین از وجود ستم و ستمکاران، احیای دوباره اسلام و جهان شمولی آن، دگرگونی زندگی مادی و ایجاد رفاه، تشکیل حکومتی جهان شمول که فراتر از حکومت سلیمان(ع) و ذوالقرنین است و...

در درس بیست و دوم، از حکومت واحد جهانی حضرت مهدی(عج) بحث شده است. نویسنده در این درس، ضمن بررسی چشم انداز آینده بشریت، عوامل زمینه ساز حکومت واحد جهانی را در سه قسمت زیر، بیان کرده است:

 خطر جنگ؛

 تضاد منافع؛

 تکامل عقول و ادراکات بشر.

در پایان این درس، نظر دانشمندانی همچون انیشتاین، برتراند راسل و پروفسور آرنولد نوین بی، پیرامون حکومت واحد جهانی، مورد بحث قرار گرفته است.

نویسنده در درس بیست و سوم، عدل جهانی حضرت مهدی(عج) را تحت چهار عنوان زیر بررسی کرده است: مفهوم عدل، ارزش عدل، ابعاد گوناگون عدل و رابطه حکومت حضرت مهدی با عدل.

در درس بیست و چهارم، مسئله رجعت بررسی شده و به پرسش هایی در این زمینه، پاسخ داده شده است، از جمله اینکه: آیا اعتقاد به رجعت از ضروریات دین است؟ آیا رجعت همان تناسخ نیست؟ آیا عقیده به رجعت از یهودیت گرفته شده است؟ آیا رجعت عمومی و همگانی است؟ رجعت در چه زمانی واقع می شود؟

در آخرین درس نیز به بیست پرسش در باره مسائل مربوط به امام زمان(عج) پاسخ داده شده است. برخی از این پرسش ها عبارتند از اینکه: اقامت گاه حضرت مهدی(عج) کجاست؟ آیا حضرت(عج) در سرداب سامرا مخفی است؟ آیا امام زمان(عج) در جزیره خضرا زندگی می کند؟ آیا برای امام زمان(عج) اهل و عیال و اولادی هست؟ آیا منکر مهدی(عج) کافر است؟ دوران حکومت آن حضرت(عج) چه مقدار است؟ پیروزی حضرت مهدی(عج) بر سلاح های مخرب و اتمی چگونه میسر است؟ تسخیر جهان با یاران اندک چگونه است؟ منظور از آیین جدید حضرت مهدی(عج) چیست؟ و...

در پایان می توان چنین ادعا کرد که کتاب، دایرةالمعارف کوچکی است از مسائل مربوط به بحث مهدویت که نویسنده آن ها را با قلمی شیوا و رسا، بیان نموده است.