ابعاد شخصیتی سردار سلیمانی

حجت الاسلام سعیدی به واسطه مسئولیت های خود در سازمان حفاظت اطلاعات و پس از آن در نمایندگی ولی فقیه در سپاه از نزدیک با بسیاری از فرماندهان سپاه از جمله سردار سپهبد شهید قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه ارتباط داشته است. با وی پیرامون ابعاد شخصیتی و فرماندهی سردار سلیمانی گفتگویی انجام شده است. در ادامه بخش های مهم این گفتگو را می خوانید:

چرایی تشکیل نیروی قدس

ماهیت انقلاب طوری بود که در چارچوب مرزهای ایران نمی توانست منحصر باشد. نکته دوم این بود که در منطقه نهضت های فکری و انقلابی شروع شد؛ مثل اخوان المسلمین در مصر، جبهه نجات اسلامی در الجزایر، تونس و جنبش حماس در فلسطین. در این قضایا نهضت های انقلابی در ایران شکل گرفت؛ مثل دفتر نهضت های آزادی بخش که البته عضو اصلی آن نظام را با مشکلات عدیده ای مواجه کرد. سید مهدی هاشمی در رأس این جریان بود که با بیت منتظری مرتبط بود و با خیلی از این جنبش ها ارتباط داشت و اگر کنترل نمی شد، آفت های بیشتر به بار می آورد.

نیازهای شدید این جنبش ها و مصالح انقلاب اسلامی از جهت اهداف و نگاه های کلان ایجاب می کرد که یک سازمان هدایت شده و کنترل شده بتواند به وجود آید که از جهت فکری، ایدئولوژیکی و معنوی این جنبش ها را به شکل صحیحی هدایت و پشتیبانی کند. بهترین گزینه همین گزینه ای بود که اتفاق افتاد؛ یعنی گزینه ای به عنوان یک نیرو از یک نهاد انقلابی اتفاق افتاد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

فرماندهی سپاه مستقیماً توسط فرمانده کل قوا منصوب می شود و فرمانده نیروی قدس هم توسط فرماندهی کل قوا منصوب می گردد و هدایت مستقیم رهبری بر روی این نهاد انقلابی عالی ترین و جامع ترین تدبیر همین بود که در قالب نیروی قدس بتواند اهداف چندگانه را تأمین کند. اولین هدف تأمین ابعاد شعارهای انقلاب اسلامی ایران یعنی همان شعار نه شرقی و نه غربی، شعار مقابله با مستکبرین و دفاع از مستضعفین به عنوان شعارهای اصلی انقلاب بود.

باید این شعارها محقق می شد. دوم موضوع پاسخ به نیازهای فراگیر منطقه هم در غرب آسیا، هم آسیای میانه و هم شرق آسیا بود. مسئله سوم موضوع انتقال فرهنگ انقلاب یعنی همان فرهنگ و چارچوب بسیجی بود.

موضوع چهارم تقویت اندیشه مقاومت و پنجم دفاع از فلسطین و نجات آن به عنوان مهم ترین معضلِ جهان اسلام در تاریخ معاصر بود. این چند هدف دست به دست هم داد و نیرویی به نام نیروی قدس شکل گرفت تا بتواند به این اهداف جامه عمل بپوشاند و به حق شخصیتی که به معنای واقعی کلمه توانست آرمان های رهبری را پیاده، مجسم و متبلور کند شهید حاج قاسم سلیمانی بود که توانست یک پرونده بسیار درخشانی از خود در سطح جهان باقی بگذارد و آثار ایشان در تاریخ ابدی و ماندنی است و انسان های مظلوم و مستضعف بسیاری از میوه های درختی که ایشان کاشتند بهره مند خواهند شد.

مشروعیت وسیله در دکترین نظامی حاج قاسم

یکی از اصول حاکم بر دکترین مکتب نظامی حاج قاسم مشروعیت وسیله است؛ یعنی هیچ گاه نمی توان از وسیله حرام برای رسیدن به هدف استفاده کرد. ایشان در یکی از سخنرانی های خود توصیه هایی که در منطقه به نیروهای رزمنده می کند این است که مواظب باشید وارد خانه های مردم نشوید و از وسایل مردم استفاده نکنید؛ چه برسد به قتل و و غارت که جای خود دارد. جعل این جریان متناسب با ساختار و سیستم اهداف دینی نبود.

مهم ترین موضوعی که ایشان توجه کامل به آن داشت، چه بود؟

مهم ترین موضوعی که ایشان توجه کامل به آن داشت، رهبری بود و اگر امروز ما از حاج قاسم تقدیر و تعریف می کنیم و برجستگی هایی را می بینیم، نتیجه همان مدیریت هوشمندانه ای است که سپاه و نیروی قدس از آن بهره مند هستند.

سردار سلیمانی نقشه امریکا را در نطفه خفه کرد

در سطح منطقه غرب آسیا شاهد اتفاقاتی بودیم که تاثیرگزار بودند. مثلا استراتژی امریکایی ها با محوریت آقای بوش به سمت رویکرد میلیتاریستی رفت. به تعبیر دیگر امریکا احساس کرد که در سطح جهانی با سه چالش جدی مواجه است که چالش اول چالش نظامی با روسیه، چالش دوم چالش اقتصادی با چین و چالش سوم چالش فکری و تمدنی با ایران است و سومی را جدی تر از بقیه می دانست و تصورشان به این سمت رفت که خطر اصلی فعلاً انقلاب اسلامی ایران است و اگر این انقلاب مهار و کنترل نشود هژمونی امریکا با چالش جدی مواجه خواهد شد.

حادثه یازده سپتامبر بهانه را در اختیار امریکایی ها قرار داد و بوش دو طرف ایران یعنی در شرق، افغانستان و در غرب، عراق را اشغال کرد و قبل از آن هم مسئله «خاورمیانه بزرگ» را به عنوان هدف خود قرار داده بودند. امریکایی ها در واقع در منطقه غرب آسیا از دیرباز 5 هدف را دنبال می کردند. هدف اول این بود که از نفوذ روسیه و چین جلوگیری کنند. هدف دوم حفظ و توسعه اسرائیل از نیل تا فرات بود تا بتواند منافع خود را حفظ نمایند. هدف سوم موضوع حفظ شریان انرژی و تسلط بر آن بود. هدف چهارم مقابله با خیزش اسلامی و هدف پنجم مبارزه با انقلاب اسلامی ایران بود که این 5 هدف از 3 دهه گذشته تا کنون ثابت است و هیچ تغییری نکرده. البته ممکن است تاکتیک تغییر کند ولی هدف ثابت است.

در این ماجرا براندازی انقلاب اسلامی جزو اهداف اصلی بوده اما شیوه ها و تاکتیکش متفاوت است. در آن زمان آقای بوش و امریکایی ها آمده بودند خاورمیانه بزرگ را شکل دهند؛ از کجا باید شروع می کردند؟ مانند یک سریال بود که سوریه، عراق و ایران هدف بود.

ولی قرار بود شروعش از حزب الله باشد که یک جنگ نیابتی بود. تصور این بود که اگر به ایران یا سوریه یا عراق حمله کنند اسرائیل که یکی از اهداف پنج گانه آنهاست به خطر می افتد؛ در حالی که هدف اصلی حفظ اسرائیل بود و به این نتیجه رسیدند که اول باید حزب الله را از سر راه بردارند و اگر بخواهند اهداف بعدی را دنبال کنند حزب الله مانع است؛ لذا آغاز خاورمیانه بزرگ از حزب الله شروع شده و طراحی اش از آنجا بود.

نقش انقلاب اسلامی از اینجا شروع شد و حاج قاسم اینجا ایفای نقش کرد و اگر حزب الله شکست می خورد سریالی که درست کرده بودند ادامه می یافت. نقش حاج قاسم این بود که نقشه امریکا را در نطفه خفه کرد و حزب الله توانست در برابر اسرائیل بایستد.

از خانم رایس می پرسند این کشت و کشتار چیست که انجام می دهید؟

می گوید درد زایمان خاورمیانه بزرگ است. لذا معلوم بود که این یک جنگ نیابتی است. استراتژی امریکایی ها استراتژی توامان نظامی و فرهنگی بود مثل حمله به مقدسات، آتش زدن قرآن و جنگ صلیبی بود که همگی در راستای تحقق تقابل بین اسلام و تمدن غرب بود. نهایتا آقای بوش از صحنه خارج شد و دست آوردی هم نداشت.

در عراق نیز نقش حاج قاسم و دیگران با هدایت رهبری بسیار مؤثر بود. امریکایی ها به دنبال دولت سازی بودند و بوش سه چهار هدف مثل دولت سازی، نهادسازی و براندازی یا مهار انقلاب اسلامی داشت که پس از چهار سال با هزینه های سنگین از صحنه خارج شد؛ یعنی در عراق شش هفت تریلیون دلار هزینه کردند و حدود چهار هزار نفر کشته دادند و چیزی به دست نیاوردند. در افغانستان هم همین طور بود و همچنان افغانستان بعد از دو دهه در این کشور در حال هزینه کردن هستند نتوانستند کاری انجام دهند. نقش حاج قاسم در مقابله با طرح امریکا یکی دو مورد نبود.

امریکایی ها به دنبال تسلط دولت تکنوکرات غیر دینی با نام شیعه در عراق بودند. اینکه چرا این اتفاق نیفتاد و در آن دوره آقای نوری مالکی نخست وزیر شد حوادثی است که تاریخ باید بعداً بنویسد و بیان کند که مسائل بسیار پیچیده ای اتفاق افتاد و کارهایی که حاج قاسم انجام داد تا عراق مستقل بماند و در اختیار امریکا قرار نگیرد و یک دولت غیر دینی در رأس کار نیاید و همه زحمات را هدر دهد.

آقای بوش احساس کرد که جنگ میلیتاریستی مستقیم جواب نمی دهد و استراتژی امریکایی ها آرام آرام از سال های 2007 و 2008 تغییر یافت و به جنگ درون تمدنی و از جنگ مستقیم به جنگ نیابتی تبدیل شد و در حقیقت جنگ به درون جامعه اسلامی منتقل شد که خطر بسیار سنگینی بود و چند ارتش مثل ارتش مصر، یمن، عراق و سوریه را از پای درآورد و خسارات زیادی به بار آورد و پول، نیروی انسانی و سلاح های جهان اسلام را هزینه کرد. ایران در اینجا چه نقشی را بازی کرد تا بتواند با این رفتارها مقابله کند؟ نقش ایران نقش بسیار حساسی بود و در جنگ نیابتی و جنگ تمدنی هدف ما بودیم و می خواستند ما را به صحنه بکشند.

وقتی امریکا بعد از اشغال کویت توسط صدام، به عراق حمله کرد چند نفر از نمایندگان مجلس به آقا نامه نوشتند که این خالد بن ولید شده و باید به کمک صدام برویم. یکی از تدابیر آقا این بود که جنگ امریکا با صدام جنگ کرکس هاست. این هوشمندانه ترین تدبیری بود که ایشان به کار گرفتند. جنگ نیابتی و جنگ تمدنی بر جهان اسلام تحمیل شد و سوریه و عراق را برای جنگ درون تمدنی و جنگ نیابتی به هم ریختند و با پول و سلاح و نیروی عربستان، امارات و برخی کشورهای دیگر با هدایت امریکایی ها از جریان داعش را به حرکت درآوردند و بخشی از عراق را اشغال کردند و درگیری را به سوریه کشاندند.

هدف ایران بود و به دنبال این بودند که بغداد و دمشق را اشغال کنند و سپس به سراغ ایران بیایند. در اینجا نقش حاج قاسم و مدیریت هوشمندانه ایشان در مقابله با این نقشه چه بود و اگر بغداد و دمشق اشغال می شد چه اتفاقی می افتاد؟

شرایط به سمتی رفته بود که حتی آقای بشار اسد می گفت همسایه های ما فرار کردند و فقط من مانده ام. اما حاج قاسم به بشار اسد گفت که می توانیم به شما کمک کنیم تا دمشق را نجات دهیم.

پیشنهادی که بشار اسد با اصرار حاج قاسم پذیرفت

پیشنهاد حاج قاسم این است که شیعیان و علویان را مسلح کنید. آقای بشار اسد خیلی موافق نبود اما با اصرار حاج بشار اسد پذیرفت و شیعیان و علویان و تعداد دیگری از گروه ها را مسلح و شهر دمشق را به چهل قسمت تقسیم کرد و گفت که هر یک باید نقطه خود را حفظ کنید و سه مرحله تثبیت، دفاع و تهاجم یا مقابله طراحی شد. به تدریج دمشق را پاک سازی کردند. امروز کجا و آن روز کجا؛ عراق هم همین طور بود. بنده شبی در کاظمین بودم و برخی از فرماندهان و رهبران حشد شعبی هم در آنجا بودند. آنها تاکید داشتند که سه عامل باعث نجات عراق شد که اول جمهوری اسلامی ایران بود که منظور رهبری و مجموعه نیروهایی که با حاج قاسم کار می کردند. دوم مرجعیت و سوم حشد شعبی بود.

این سه عامل باعث شد عراق سقوط نکند و بغداد باقی ماند. در سوریه و عراق چهار پنج هدف داشتیم. در سوریه هدف اول حفظ جریانی بود که محور استقلال سوریه بود که آقای بشار اسد محور این کار بود. ایستادن حاج قاسم بر روی این نقطه خیلی تاکید بود. اگر بشار اسد از صحنه خارج می شد همه چیز به هم می ریخت.

هدف ما در سوریه حفظ استقلال و حفظ مقاومت بود. اگر سوریه از حلقه مقاومت جدا می شد ارتباط ما با مقاومت قطع می شد. اردوغان به دنبال این بود که سوریه را به اخوان المسلمین الحاق کند چون خودش اخوانی بود، مرسی در مصر و حماس هم اخوانی بودند و سوریه هم اخوانی شود. این کلاهی بود که امریکایی ها بر سرشان گذاشتند؛ چون نگاه امریکا این بود که کنترل اخوانی ها به مراتب راحت تر از مقابله با هلال شیعی بود.

فهم این مسئله که در چه شرایطی قرار داشتیم خیلی مهم بود. زیرکی حاج قاسم بود که این نقشه ها و توطئه ها را می فهمید و می دانست که مثلاً اردوغان، عربستان یا دیگر کشورها می خواهند چه کار کنند.

هدف بعدی، دفاع از حریم اهل بیت عصمت و طهارت بود. واقعاً مسئله دفاع از حرم استراتژی مهمی بود. حضورمان در سوریه هم امنیتی، هم استراتژیک و هم تکلیفی بود؛ یعنی اگر بغداد و دمشق سقوط می کرد تهران نیز در خطر بود.

در روز تشیع جنازه حاج قاسم از خانمی سؤال می کنند برای چه آمده ای؟ پاسخ می دهد اگر حاج قاسم نبود داعش در تهران بود.

بنده از زمان جنگ و در عملیات ها شرکت می کردم ولی چندان با حاج قاسم مأنوس نبودم. ایشان فرمانده لشگر ثارالله بود. من قبل از حفاظت در نیروی انسانی و در واحد پرسنلی سپاه در گزینش و نماینده آقای فاکر بودم. بعد از این که به حفاظت اطلاعات آمدم ارتباطمان بیشتر شد. ارتباط تنگاتنگی داشتیم و خیلی اوقات به ایشان مراجعه می کردم و ایشان نیز برایم احترام قائل بودند. قرار بود در نیروی قدس یک جا به جایی انجام دهیم و بنده مسئول مربوطه را نزد حاج قاسم فرستادم ایشان گفته بود آقای سعیدی هر کسی که بگذارد حرفی ندارم و فقط زمان معارفه را به بنده اطلاع دهید. از این نگاه خیلی خوشم آمد؛ چون بعضی از افراد موضع می گیرند که چرا می خواهید این کار را بکنید و چرا زودتر به ما نگفتید. وقتی دیدم ایشان خیلی گذشت کردند سه نفر را به ایشان پیشنهاد دادم و گفتم هر کدام را انتخاب کردند حرفی ندارم و ایشان از بین این سه نفر آقای شیرازی را انتخاب کردند و معرفی کردیم.

واکنش قابل تامل رهبرانقلاب به نحوه دستگیری یکی از اشرار

یک بار هم آقای رکن آبادی که در حادثه منا شهید شد و سفیر ایران در لبنان بود نزد من آمد و گفت خاطره ای دارم و می خواهم به شما بگویم. گفت یکی از کارهایی که حاج قاسم انجام می داد ایجاد حرکت در فرماندهان عالی سوریه بود که با شیوه های مختلف اینها را به حرکت وامی داشت.

روزی جلسه ای گذاشت و تعدادی از سرلشکران و امرای ارتش سوریه را جمع کرد و گفت چرا به حمص، حلب حماه نمی روید؟

گفتند چون دشن در آنجا زیاد هستند و خطرناک است. حاج قاسم با لباس مبدل به منطقه رفت و برگشت و دوباره افراد را جمع کرد و گفت تعداد آنها زیاد نیست و می توان با آنها مقابله کرد و شیوه های کار را اعلام کرد. یکی از سرلشکران گفت دکمه اورکت شما به درجه سرلشکری من شرف دارد؛ شما از آن سوی دنیا آمدید و برای ما جان فشانی می کنید ولی ما در سرزمین خود نمی توانیم.

یک بار خود حاج قاسم تعریف می کرد که ما یکی از اشرار بزرگ را دستگیر کرده بودیم و موضوع را به اطلاع حضرت آقا رساندیم. آقا فرمودند چگونه او را دستگیر کردید؟ گفتیم به او امان دادیم. گفتند امان دادید و دستگیر کردید؟ این کار درست نیست. او به شما اعتماد کرده و باید آزادش کنید. حاج قاسم گفت برایم خیلی عجیب بود ولی چون حضرت آقا فرموده بودند به او گفتیم و او را آزاد کردیم. اینها ظرافت هایی است که در زندگی انسان ها نشان از تعهد است و تعهد است که برابر رهبری کوچک ترین تردیدی را به خود راه نمی دهد.

اگر کسی بتواند سلاح و نیروی بومی داشته باشد می تواند بایستد و جلوی دشمن مقاومت کند؛ بر خلاف قدرت هایی که وابسته هستند مثل عربستان که جنگنده و موشک هایی که دارد مال خودش نیست. حماس و حزب الله و یمن فرق می کند و اتکا به درون دارند. یکی از ابعاد وجودی حاج قاسم بومی سازی مقاومت با تکیه بر سلاح و نیروی بومی است. دومین هدفی که حاج قاسم داشت و آن را محقق کرد نگاه فرا منطقه ای به امنیت بود. نگاه حاج قاسم درون امنیتی نبود. بعضی از افراد نگاهشان به درون است و می گویند مثلاً به سوریه یا عراق چه کار دارید؟ فهم این افراد از مسئله امنیت فهم ناقصی است ولو سابقه کار امنیتی هم داشته باشند. نگاه حاج قاسم به امنیت نگاه فرا منطقه ای بود؛ یعنی امنیت ما با امنیت منطقه گره خورده است و اگر خارج از مرزهایمان پدافند و دفاع نکنیم باید در تهران از امنیت خود دفاع کنیم. سومین مسئله ای که حاج قاسم آن را دنبال می کرد موضوع تبدیل نبرد نابرابر و نامتقارن بود؛ که یکی از مسائل مهم است که جزو اصول دکترین امنیتی حضرت آقاست. حضرت آقا در جایی فرمودند شاید دشمن امکاناتی داشته باشد که در اختیار شما نیست. شما باید بر روی چیزهایی انگشت بگذارید که دیگران ندارند تا بتوانید در شرایط لازم از آنها استفاده کنید.

حاج قاسم قدرت نابرابر را به قدرت نامتقارن تبدیل کرد. یک قدرت متقارن مثل امریکا، روسیه و چین وجود دارد در شرایطی کشوری که توانش نابرابر است باید توان خود را به حدی برساند که نامتقارن بشود مثل حزب الله در برابر اسرائیل. یعنی اگر اسرائیل حمله کند حزب الله صد موشک می زند و حماس هم همین طوری است. هنر حاج قاسم بود که توانست نبرد نابرابر را به نبرد نامتقارن تبدیل کند.

بعدی پیامدهای شهادت حاج قاسم است که یکی جمع و جور کردن پای امریکا از منطقه بود که شواهد آن قابل مشاهده است. پیامد دوم شهادت سردار سلیمانی این بود که مدل شخصیت ایشان تا عمق روستاهای جهان راه یافت.

باید از تحریف شخصیت سردار سلیمانی مراقبت کرد

یکی از نکاتی که به نظرم باید راجع به حاج قاسم از آن مواظبت شود جلوگیری از چسباندن پیرایه ها به حاج قاسم است و دیگری پرهیز از تحریف شخصیت ایشان است. این موارد خیلی خطرناک است و پیرایه هایی می بندند که بعداً چندان نمی توان از آن دفاع کرد. در مورد آیة الله بهجت، آقای شاه آبادی و خیلی افراد دیگر چیزهایی گفتند که قدری اغراق بود. این درست است که انسان های پاک و پاکیزه کرامت دارند و حرف های جالب می زنند و ممکن است اتفاقاتی افتاده باشد. دومین مسئله این است که باید دقت کنیم تحریف نشود.

آیا برخورد حاج قاسم نسبت به رهبری برخورد گزینشی بود؟

ولایت مداری حاج قاسم پنج مرحله را طی کرده بود که مرحله اول درایت فهمی بود؛ یعنی فهم درستی از ولایت داشت. دوم ولایت باوری بود و به ولایت فقیه باور داشت.

آیا مسئولین و نمایندگان مجلس این گونه هستند؟

سوم ولایت یاوری بود؛ یعنی در جهت یاوری شب و روز نداشت. چهارم دفاع از ولایت بود و در همه خطوط با همه وجود ایستاد. در جریان های مختلف در خصوص موضوع حضرت آقا کلی بحث داشت و با خیلی از این افراد مشاجره می کرد. پنجمین مرحله که بالاترین مرحله ولایت مداری است جهاد در جهت تحقق اراده رهبری بود. این مرحله تکامل یافته ولایت مداری حاج قاسم است.