×

امام زمان در کلمات و دعاهای امام سجاد علیه السلام (2)

در این حرز امام زین العابدین علیه السلام ، دعا در حق دوستان حضرت مهدی علیه السلام و نفرین درباره دشمنان آن حضرت، و تعجیل فرج او، و دیدار جمال دلربای او، مطرح شده است: «اَللّهُمَّ صَلّ عَلی... شده است، و در بخش پایانی آن، حضرت سجاد علیه السلام عرضه می دارد: «اَسْأَلُکَ اَنْ تَنْصُرَ وَصِیَّ مُحَمَّدٍ وَ خِلیفَةَ مُحَمَّدٍ وَ الْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ اَوْصِیاءِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ، اِعْطِفْ عَلَیْهِمْ نَصْرَکَ(2)؛ جخدایاج از تو درخواست می کنم که وصیّ محمّد و خلیفه محمد و قیام کننده به عدل و داد دعاهای دیگری نیز از آن حضرت نقل شده است مانند «اَلدِّعاءُلِظُهُورِ الْحُجَّةِ فی دُعاءِ الاِْحْتِرازِ»(1) و دعا برای فرج در ضمن دعای روز بیستم ماه رمضان(2) و همین طور نقل شده است؛ مانند دعای تعقیب نماز امام سجّاد علیه السلام (3)، دعا در حال سجده زیر ناودان طلا در مسجدالحرام(4) و... 9. ارائه تصویری روشن وامید بخش از دوران ظهور مهدی علیه السلام و این که عدل فراگیر شده و ستمگران بساطشان جمع می شود، کتاب و سُنّت و شریعت زنده شده، فقر

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 4995     تاریخ درج : 1390/08/08

30

اشاره:

در بخش نخست این مقاله که در شماره 70 مجله مبلغان چاپ شده است، سخنان حضرت سجاد علیه السلام درباره امام زمان علیه السلام مورد بررسی قرار گرفت. همچنین دو بخش از دعاهای آن حضرت بیان گردید.

اینک ادامه بحث را پی می گیریم.

ج. دعا برای فرج و شِکوه از فتنه ها

در دعای روز عرفه شکوه از غیبت، کمی عدد، و شدت فتنه ها شده، در پایان ظهور و قیام حضرت مهدی علیه السلام از خداوند خواسته شده است:

«اَللّهُمَّ یا رَبِّ نَشکوُ غَیبَةَ نَبِیّنا وَ قِلّةَ ناصِرنا، وَ کَثْرَةَ عَدُوِّنا و شِدَّةَ الزَّمانِ عَلَیْنا، وَ وُقَوعَ الفِتَن بِنا وَ تَظاهُرَ اْلخَلْقِ عَلَیْنا، اَللّهُمُّ صَلِّ عَلی محمّد وَ آل محمّدٍ وَ فَرِّج ذلِکْ بِفَرَجٍ مِنْکَ تُعَجِّلُهُ، وَ نَصْرٍ وَ حَقٍّ تُظْهِرُهُ؛ خدایا، پروردگارا! شکایت می کنم از نبود پیغمبرمان و کمی یارانمان، و فراوانی دشمنان و سختی زمانه و روزگار بر ما، و وقوع فتنه ها برای ما، و پشتیبانی مردم علیه ما. خدایا بر محمّد و آل محمد درود بفرست و با گشایشی از جانب خودت و با یاری و حقی که آن را آشکار می سازی، این مشکلات را بگشا.»

31

دانی که انتظار تو با ما چه می کند؟ توفان ببین به پهنه دریا چه می کند؟
آشفته ام چو موج به دریای زندگی آشفتگی ببین به دل ما چه می کند
یکدم بپرس این همه غم، این همه بلا در خاطر شکسته زغمها چه می کند
دور از بهار روی تو بی برگ مانده ام بی برگ و بار مانده به دنیا چه می کند
بنشین ز راه لطف دمی در کنار دل آخر بپرس این دل تنها چه می کند

آنگاه صریحا حضرت سجاد علیه السلام ظهور حضرت مهدی را از خداوند خواسته، عرضه می دارد:

«اَللّهُمَّ وَابْعَثْ بِقائِمِ آلِ مُحمّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلیه و آله لِلنَّصْرِ لِدینِکَ، وَ اِظْهارِ حُجَّتِکَ وَ القِیامِ بَامْرِکَ، وَ تَطْهیرِ اَرْضِکَ مِنْ اَرْجاسِها(1)؛ خدایا قائم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم را برای یاری دینت و اظهار برهانت و برپائی فرمانت و پاکیزه ساختن زمینت از آلودگیهای آن، بر انگیزجو ظهورش را برسانج.»

ظهورت را زحق خواهانم ای دوست شب و روز از غمت گریانم ای دوست
ظهورت گر نصیب ما نگردد از این غم تا ابد نالانم ای دوست

د. دعا برای ظهور در ضمن دعا علیه شامیان

حضرت سجاد علیه السلام دعایی در افشای جنایات اهل شام یعنی یزید و تبار او دارد. در ضمن آن، برای ظهور حضرت مهدی علیه السلام دعا کرده و می گوید: «اَللّهمَّ وَ اَسْفِرْ لَنا عَنْ نَهارِ الْحَقِّ وَ الْعَدْلِ، وَ آرِناهُ سَرْمَدا، وَاَهْطِلْ عَلَیْنا بَرَکَتَهُ وَاَدِلْهُ مِمَّنْ ناداهُ وَ عاداهُ وَ اَوْضِحْ بِهِ فی غَسَقِ اللَّیْلِ الْمظلِمِ وَ بَهْیم الْحَیْرَةِ المُدْلَهِمّ؛ خدایا کشف کن و پرده بردار از روز جو روزگارج حق و عدل، و آن را تا ابد به ما نشان بده و برکتش را بر ما فرود آور و وی را از کسی که قصد او کرده و با او دشمنی دارد، راهنمایی جو حفاظتج کن و به وسیله او در شب تار و حیرتزای بسیار سیاه روشنایی ایجاد کن.»

«اَللّهُمَّ وَ اَحْیِ بِهِ الاَرْضَ الْمَیْتَةَ، وَ اجْمَعْ به الاَ هَواءَ الْمُتَفَرِّقَةَ وَ اَقِمْ بِهِ الحُدُودَ المُعَطَّلَةَ، وَ اَسْرِبْ بِهِ الاَحْکام الْمُهْمَلَةَ، اللّهُمَّ وَ اَشْبِعْ بِهِ الْخماصَ السَّغِبَةَ وَاَرْحَمْ بِهِ الاَبْدان اللَّغِبَةَ(2)؛

______________________________

1. اقبال الاعمال ،ص 695 و بحارالانوار، ج 98، ص 255.

2. الصحیفة السجادیة الجامعه، همان، ص 139 و ر.ک: مرتضی مجتهدی، الصحیفة المبارکة المهدیه، قم، حاذق، اوّل، 1419 هـ ق، ص 534 ـ 535.

32

خدایا به وسیله او (مهدی علیه السلام ) زمین مرده را زنده کن، و هواها و خواسته های متفرقه را متحد گردان، و حدود معطّل مانده را به وسیله او به پادار، و احکام رها شده را توسط او جاری ساز. خدایا شکمهای گرسنه را به وسیله او سیرگردان، و بدنهای خسته جو رنجورج را بوسیله او، مورد رحمت قرار بده.»

ج. حرز امام زین العابدین و دعا برای ظهور

در این حرز امام زین العابدین علیه السلام ، دعا در حق دوستان حضرت مهدی علیه السلام و نفرین درباره دشمنان آن حضرت، و تعجیل فرج او، و دیدار جمال دلربای او، مطرح شده است: «اَللّهُمَّ صَلّ عَلی... اَلْحُجَّةِ الْقائِم الْمَهْدیِّ اَلْمُنتَظَرِ صَلَواتُ اللّه عَلَیْهِم اَجْمَعین، اَللّهُمَّ والِ مَنْ والاهُم، وَ عادِ مَنْ عاداهُم، وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُمْ وَ اخْذُل مَنْ خَذَلَهُمْ وَالْعَنْ مَنْ ظَلَمَهُمْ، وَ عَجِّلْ فَرَجَ آلِ مُحَمَّدٍ وَانْصُرْ شیعَةَ آلِ مُحمَّدٍ و اَهْلِکْ اَعْداءَ آلِ مُحمّدٍ وَ ارْزُقْنی رُؤْیَةَ قائِمِ آلِ مُحمّدٍ، وَاجْعَلْنی مِنْ اَتْباعِهِ وَ اَشیاعِهِ وَ الرّاضِینَ بِفِعْلِه(1)؛ خدایا درود فرست بر...حجت قیام کننده، مهدی منتظر، که درود خدا بر همه آنها (آل محمد) باد. خدایا دوست بدار کسی را که آنها را دوست بدارد. و دشمن بدار کسی را که آل محمّد را دشمن بدارد. و یاری کن کسی که آنها را یاری کند و خوار گردان کسی را که در پی خواری ایشان است. و نفرین فرست بر کسانی که بر آنها ظلم نمودند، و تعجیل فرما فرج آل محمد را، و یاری فرما آل محمد را، و هلاک گردان دشمنان آل محمد را، و روزی من گردان دیدار جرویج قائم آل محمد را و مرا از پیروان و یاری کنندگان و خرسند شوندگان به کار او قرار ده.»

آن دوست که دیدنش بیاراید چشم بی دیدنش از گریه نیاساید چشم
ما را زبرای دیدنش باید چشم گر دوست نبیند به چه کار آید چشم

د. دعای روز جمعه حضرت برای فرج

«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّدٍ اِنّکَ

______________________________

1. رضی الدین سید بن طاووس، مهج الدّعوات، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ص 30 و 281؛ الصحیفة المهدیّه، همان، ص 536.

33

حَمیدٌ مَجیدٌ کَصَلواتِکَ وَ بَرَکاتِک وَ تَحیّاتِکَ عَلی اَصْفِیائِکَ اِبْراهیمَ وَ آلَ اِبْراهیم، وَ عَجِّلْ الْفَرَجَ وَ الرّوحَ وَ النُّصْرَةَ وَ التَّمْکینَ وَالتّأییدَ لَهُم(1)؛ خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست؛ براستی تو ستایش شده با عظمتی هستی، همچون درودهای تو و برکات و سلامهای تو بر برگزیدگانت ابراهیم و آل ابراهیم، و نزدیک گردان فرج و رحمت و یاری، و زمینه سازی جو جای دهیج و تایید را برای آنان(آل محمد).»

ه . دعای هر روز ماه مبارک رمضان

در این دعا که منابع متعددی آن را نقل نموده اند، در آغاز اوصاف حمیده خداوند مورد ندا قرار گرفته، آنگاه در حق دشمنان آل محمد، نفرین و درخواست عذاب شده است، و در بخش پایانی آن، حضرت سجاد علیه السلام عرضه می دارد: «اَسْأَلُکَ اَنْ تَنْصُرَ وَصِیَّ مُحَمَّدٍ وَ خِلیفَةَ مُحَمَّدٍ وَ الْقائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ اَوْصِیاءِ مُحَمَّدٍ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ، اِعْطِفْ عَلَیْهِمْ نَصْرَکَ(2)؛ جخدایاج از تو درخواست می کنم که وصیّ محمّد و خلیفه محمد و قیام کننده به عدل و داد از میان جانشینان محمّد که درود تو بر او و آل او باد، را یاری کنی و نصرتت را بر آنها معطوف داری.»

و. روز عید فطر و دعا برای فرج

در بخشی از دعای روز عید فطر امام سجاد علیه السلام می خوانیم: «وَاَعِنّی عَلی جِهادِ عَدُوِّکَ فی سَبیلِکَ مَعَ وَلیِّکَ کما قُلْتَ جَلَّ قَولُکَ اِنَّ اللّهَ اشْتَری مِنَ الْمُؤمنینَ اَنْفُسَهُمْ وَ اَموالَهُمْ بِاَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ یُقاتِلونَ فی سبیل اللّهِ(3)... اللّهُمَّ فَاَرِنی ذلِکَ السَّبیلَ حَتّی اُقاتِلَ فیهِ بِنَفْسی وَ مالی طَلَبَ رِضاکَ فَاَکُونَ مِنَ الْفائِزینَ(4)؛ خدایا مرا بر جهاد با دشمنت در راه خودت همراه با ولیّت جامام زمانج یاری کن، چنان که خود فرمودی و بزرگ است سخن تو که «خداوند از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریداری کرده که جدر برابرشج

______________________________

1. الصحیفة السجادیة، همان، ص 351؛ جمال الاسبوع، ص 265؛ المصباح، همان، ص 576.

2. الصحیفة السجادیة الجامعة، همان، ص 240؛ بحار الانوار، همان، ج 98، ص 104؛ مصباح المتهجد، همان، ص 614؛ اقبال الاعمال، همان، ص 367؛ صحیفة المبارکة المهدیة، همان، ص559، دعای 276.

3. توبه/111.

4. صحیفة السجادیة الجامعة، همان، ص 312؛ صحیفه مبارکه مهدیّه، همان، 57 ـ 571.

34

بهشت برای آنان باشد، جبه این صورت کهج در راه خدا پیکار کنند..» خدایا پس این راه جهادت را به من نشان بده تا با جان و مال برای رضای تو در آن بجنگم، پس جبه شهادت رسیدهج از رستگاران باشم.»

دعاهای دیگری نیز از آن حضرت نقل شده است مانند «اَلدِّعاءُلِظُهُورِ الْحُجَّةِ فی دُعاءِ الاِْحْتِرازِ»(1) و دعا برای فرج در ضمن دعای روز بیستم ماه رمضان(2) و همین طور دعاهایی که از طریق امام زمان علیه السلام از زبان امام سجّاد علیه السلام نقل شده است؛ مانند دعای تعقیب نماز امام سجّاد علیه السلام (3)، دعا در حال سجده زیر ناودان طلا در مسجدالحرام(4) و... که بخاطر پرهیز از طولانی شدن مقاله، از نقل آنها خودداری می شود.

آنچه از مجموع دعاهای امام سجاد علیه السلام درباره مهدویت ـ که در سخت ترین دوران، و حکومت پلیدترین افراد همچون یزید، مروان بن حکم، عبدالملک بن مروان و... خوانده شده است ـ استفاده می شود، اموری است که در ذیل به آنها اشاره می کنیم:

1. زنده نگهداشتن یاد اهل بیت: و در صدر همه، آخرین آنها یعنی مهدی صاحب الزمان علیه السلام ؛

2. تبیین و تاکید بر این مسئله که هیچ زمانی خالی از حجت و امامی معصوم از اهل بیت: نیست؛

3. تلقین این مسئله که معنی امامت و پذیرفتن آن این است که مردم همه صد درصد تابع و پیرو امام خویش باشند، امر او را امر، و نهی او را

______________________________

1. الصحیفة السجادیة الجامعة، ص400؛ صحیفه مهدیّة، همان، ص 548.

2. همان، ص 564.

3. همان، ص 540 و صحیفه مهدیه، ص 350.

4. صحیفه مبارکه مهدیه، همان، ص 352؛ کمال الدین، شیخ صدوق، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ص 470.

35

نهی بدانند، و در عمل کاملاً به آن مقیّد باشند؛

4. حساس نمودن مردم نسبت به حیات و سلامتی امام زمان؛ لذا تلقین می شود که مرتب از خداوند حفظ و حراست او خواسته شود؛

5. زنده نگهداشتن روحیه جهاد و شهادت طلبی، مخصوصا در رکاب آن حضرت، که بعد از یاری او شهادت در راه خدا به عنوان رستگاری ابدی و برترین کمال نصیب انسان گردد؛

6. امیدواری و نوید و نشاط دهی نسبت به آینده روشن و اینکه «کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور» و یا «درد و غم طی می شود آخر بهاری می رسد»؛

7. زنده نگهداشتن روحیه انتظار در جامعه اسلامی که هر چند جانسوز و دل گداز است، امّا سخت سازنده و اصلاح گراست؛

8. شکایت از تنهائیها و ستمها و انحراف و فتنه ها در قالب دعا که خود یک نوع اعلام انزجار از وضعیّت موجود است و شکایت از نبود پیغمبر و غیبت امام زمان علیه السلام و انتظار و درخواست وضعیت مطلوب و بهتر، و برپائی دولت کریمه مهدی صاحب الزمان علیه السلام ؛

9. ارائه تصویری روشن وامید بخش از دوران ظهور مهدی علیه السلام و این که عدل فراگیر شده و ستمگران بساطشان جمع می شود، کتاب و سُنّت و شریعت زنده شده، فقر و فلاکت و بیچارگی بساط خویش را جمع خواهد کرد، و ایتام و مساکین از این وضعیّت دردآور نجات می یابند.

کلمات کلیدی
امام  |  دعا  |  ظهور حضرت مهدی  |  دعا امام سجاد علیه‌السلام  |  ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام دعا  |  حق دوست حضرت مهدی علیه‌السلام  |  کلمه و دعا امام سجاد  | 
لینک کوتاه :