ماه شعبان
قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : «شَعْبانُ شَهری؛ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرموده است: شعبان ماه من است.»(1)
1 ـ اعمال عبادی مخصوص این ماه
1 ـ استغفار
امام صادق علیه السلام درباره ی استغفار در ماهِ شعبان فرموده است:
مَنْ قال فی کل یوم مِن شعبان سبعین مرّة: «استغفر الله الَّذی لا اله الاّ هو الرحمن الرحیم، الحیّ القیّوم و اتوب الیه» کتب فی الافق المبین. قال: قلت: وما الافق المبین؟ قال قاع بین یدی العرش، فیه انهار تطّرد فیه من القدحان عدد النجوم؛(2)
2 ـ هر روز صدبار «صلوات بر محمد و آل محمد» و صد بار «لا حول و لا قوَّة الا بالله» خوانده شود.(3)
3 ـ خواندن مناجات شعبانیه(4)
4 ـ هر روز صلوات امام سجاد علیه السلام هنگام ظهر خوانده شود.
مطلع این صلوات چنین است:
«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مَحَمَّدٍ وَ آلِ مَحَمَّدٍ شَجَرَةٍ النُّبُوَّةٍ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ...»(5)
5 ـ روزه:
روزه گرفتن در این ماه هر اندازه که ممکن باشد، سفارش شده است.
در سخنان گهربار معصومین علیهم السلام از روزه ی این ماه به «کفاره ی گناهان بزرگ» تعبیر شده است.(6)
برشمرده است که به فرازهایی از آن روایت اشاره می شود:
«من صام اوّل یوم من شعبان کتب اللّه له سبعین حسنة... . من صام خمسة عشر یوما من شعبان، ناداه ربُّ العزَّة: و عزتی و جلالی لا اُحرقک بالنّار... من صام تسعة و عشرین یوما من شعبان، نال رضوان اللّه الاکبر؛ کسی که روز اوّل از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند برای او هفتاد حسنه می نویسد ... کسی که 15 روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، خداوند او را ندا می دهد که به عزت و جلالم تو را به آتش نسوزانم. کسی که 29 روز از ماه شعبان را روزه بدارد، به رضوان بزرگ خدا می رسد... .»(7)
6 ـ صدقه
از امام ششم علیه السلام نقل شده است که: خداوند؛ صدقه ی این ماه را پرورش می دهد و روز قیامت مانند کوه احد دیده می شود.(8)
7 ـ معاشرت خوب با مردم و نیکی به پدر و مادر(9)
8 ـ امر به معروف و نهی از منکر(10)
9 ـ هزار مرتبه ذكر لا اله الا اللّه ولا نعبد الاّ ایاه مخلصین له الدین و لو كره المشركون، گفته شود.(11)
از امام صادق علیه السلام روایت شده است:
«وَ کثروا فی شعبان الصلوة علی نبیّکم و أهله؛ در ماه شعبان بر پیامبرتان صلی الله علیه و آله و اهل بیت او، بسیار صلوات بفرستید.»(12)
10 ـ به استقبال رمضان رفتن
ابا صلت می گوید: «در آخرین جمعه ی شعبان، خدمت حضرت رضا علیه السلام رسیدم؛ فرمود: ابا صلت! بیشتر ماهِ شعبان گذشت و این آخرین جمعه ی آن است؛ کوتاهی های گذشته را در آن جبران نما. به کارهای سودمند بپرداز. از جمله دعا، استغفار و تلاوت قرآن را بیشتر کن. از گناهانت توبه نما، تا با اخلاص از ماه (رمضان) استقبال کنی.
سپس فرمود: در باقیمانده ی این ماه این ذکر را فراوان بگو: «اَللّهُمَّ اِن لمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ فاغْفِرْ لَنا فیما بَقِیَ مِنْهُ»(13)
مناسبت ها و اعمال اختصاصی
روز اوّل ماه شعبان
اعمالی که در این روز به آن ها سفارش شده است عبارتند از:
روزه گرفتن، نماز خواندن، زکات دادن، امر به معروف و نهی از منکر کردن، نیکی به پدر و مادر و خویشان و همسایگان نمودن، صدقه پرداختن به فقرا و مساکین و بین مردم صلح برقرار کردن.(14)
می شود.»(15)
---( * * * )---
روز سوم ماه شعبان
مناسبت:
میلاد امام حسین علیه السلام در سال چهارم ه . ق.(16)
اعمال وارده:
1 ـ روزه داشتن(17)
2 ـ خواندن این دعا:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْأَلُکَ بِحَقِّ الْمُولُودِ فی هذا الْیَوْمِ الموعود بِشَهادَتِهِ قَبْلَ اسْتِهْلالِهِ وَ بَکَتْهُ السَّماءُ وَ مَنْ فیها وَ مَنْ عَلَیْها... .(18)
---( * * * )---
روز چهارم ماهِ شعبان
ولادت حضرت ابوالفضل علیه السلام در سال بیست و دوم ه . ق.(19)
---( * * * )---
روز پنجم ماهِ شعبان
ولادت حضرت امام زین العابدین علیه السلام در سال سی و هشت ه . ق.(20)
---( * * * )---
شب سیزدهم
دو رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، سوره ی یاسین، ملک و اخلاص خوانده شود.(21)
---( * * * )---
شب چهاردهم
چهار رکعت نماز، هر دو رکعت با یک سلام مثل شب سیزدهم رجب(22)
---( * * * )---
روز پانزدهم
ولادت با سعادت منجی عالم بشریّت حضرت بقیة الله الاعظم امام زمان (عج)
---( * * * )---
شب پانزدهم
1 ـ غسل(23)
2 ـ احیای این شب بسیار فضیلت دارد و از جهت عظمت بعد از شب قدر قرار دارد.(24)
3 ـ زیارت امام حسین علیه السلام (25)
4 ـ شش رکعت نماز مطابق دستور شب سیزدهم ماه رجب و شعبان
5 ـ دعای مخصوص(26)
6 ـ زیارت امام زمان(27)
می خواندند.)(28)
---( * * * )---
روز پانزدهم
1 ـ غسل(29) 2 ـ زیارت امام زمان (عج)(30)
---( * * * )---
روز بیست و هشتم ماه شعبان
1 ـ روزه.
از ثامن الحج علی بن موسی الرضا علیه السلام نقل شده است: «کسی که سه روز آخر شعبان را روزه بدارد و آن را به ماه رمضان متصل کند، از گناهان، همانند لحظه ی ولادت، پاک می شود.»(31)
---( * * * )---
شب سی ام ماه شعبان
دعای مخصوص(32)
---( * * * )---
پی نوشت ها:
1 ـ بحارالانوار، ج 97، ص 68.
2 ـ معانی الاخبار، ص 229؛ خصال، ج 2، ص 139..
3 ـ ارمغان مجلسی، چاپ انتشارات رسالت، چاپ دوم، ص 23.
4 ـ مفاتیح الجنان، ص 156.
5 ـ این دعا را در مصباح کفعمی، ص 564 مطالعه کنید.
6 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 91، حدیث 5.
7 ـ همان، ج 97، ص 70 ـ 69.
8 ـ همان، ج 97، ص 91، ح 3؛ امالی صدوق، ص 373.
9 ـ همان، ج 97، ص 56.
10 ـ همان، ص 59.
11 ـ مفاتیح الجنان، ص 155.
12 ـ بحارالانوار، ج 97، ص 77، ح 38.
13 ـ همان، ج 97، ص 73، ح 17؛ عیون اخبار الرضا، ج 2، ص 51.
14 ـ همان، ص 59.
15 ـ مصباح المتهجد، ص 757.
16 ـ تقویم عبادی، ص 76.
17 ـ مصباح المتهجد، ص 758.
18 ـ همان.
19 ـ تقویم عبادی.
20 ـ همان.
21 ـ مفاتیح الجنان، ص 142.
22 ـ همان.
23 ـ عروة الوثقی، ج 1، ص 461.
24 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 85، ح 5.
25 ـ همان، ح 4.
26 ـ مصباح کفعمی ـ ص 545.
27 ـ همان.
28 ـ مصباح المتهجد، ص 774.
29 ـ عروة الوثقی، ج 1، ص 461.
30 ـ مفاتیح الجنان، ص 170.
31 ـ بحار الانوار، ج 97، ص 80، ح 47.
32 ـ مصباح المتهجد، ص 711.
جستجو در قاموس نور