×

عزاداری بر اهل بیت علیهم السلام ، آسیبها و بایستگیها


تعداد بازدید : 1664     تاریخ درج : 1390/08/08

88

مقدمه و طرح بحث

در سالیان اخیر بحثهای زیادی درباره مدّاحی، عزاداری و مرثیه سراییهای موجود در محافل مطرح شده است. به دنبال تغییر تدریجی سبک عزاداری و مداحیها در برخی مجالس و پیدایش شیوه های بعضا عجیب و غریب و شاید بی سابقه در امر عزاداری و خواندن اشعار بی محتوا، غلوآمیز و با ریتم و آهنگهای شبیه به موسیقیهای «پاپ» و «راک»، این اندیشه در میان متفکران جامعه قدرت گرفت که باید به نحوی جلوی این انحرافات گرفته شده و از پیامدهای وخیم آن پیشگیری شود. در این میان، حوزویان نقش پیشگامی را بر عهده گرفته اند. برخی از شخصیتهای حوزوی، دانشگاهی و مسئولان کشور، به ویژه مقام معظم رهبری «مدّ ظلّه العالی» در این باره رهنمودهایی را بیان کرده اند؛ اما با این حال، نباید این مسئله را خاتمه یافته تلقی نمود و همگان را عامل به این رهنمودها پنداشت.

امر اصلاح در نحوه عزاداریها و زدودن خرافات از آن ـ که از چند دهه قبل توسط برخی از دانشمندان اسلامی آغاز شده است ـ در میانه راه می باشد و پیشبرد این حرکت باید به وسیله مرزداران اندیشه اسلامی همچنان ادامه یابد.

ضرورتها

1. واقعیت آن است که عزاداری بر مصائب اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام نقش بسیار مهمی در حیات دینی ملت ما ایفا کرده است. از آنجا که این مراسم، تجلی حضور جمعی مردم برای امری مقدس می باشد، هرگونه تغییر در مضمون، محتوا و سبک عزاداریها، مدّاحیها و مرثیه سراییها، به تغییرات شگرفی در عرصه عقیده و رفتار جامعه منجر خواهد شد؛ از اینرو، پاسداران فرهنگ شیعی باید از این مراسم، بسان گوهری ناب و بی نظیر نگهداری نموده، آن را از نفوذ بدعتها و انحرافات در امان بدارند.

2. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی رحمه الله و نقش بی بدیل مذهب حَقّه جعفری در این عرصه، دشمنان اسلام و ایران به اهمیت این مذهب پی برده، تلاش وافری را در جهت شناخت کلیدواژه های اساسی و مفاهیم بنیادین آن شروع نموده اند. آنان دریافته اند که توقف این حرکت عظیم و خاموشی این فروغ هدایت، باید از مبدأ پیدایش آن؛ یعنی کشور ایران و فرهنگی که خاستگاه این حرکت است صورت پذیرد.

از آنجا که حمله نظامی به ایران و هزینه کردن میلیاردها دلار در این راه با شکست مواجه شد، آنان اکنون به راه های دیگری برای به شکست کشانیدن انقلاب اسلامی روی آورده اند که از آن جمله می توان به ترویج خرافات، ایجاد انحرافات در مراسم مذهبی، زدودن روحیه سلحشوری و عزت مداری، فرو کاستن از معنویات این گونه مراسمها و تبدیل آنها به احساسات صرف و خالی از معرفت و همچنین ایجاد اختلافات قومی و مذهبی اشاره کرد.

این نیز دلیل دیگری است که به مرز داران اندیشه اسلامی و شیعی هشدار می دهد به هوش باشند و در جهت خنثی سازی این توطئه ـ که طبق نقل برخی از رسانه های گروهی، برای آن، ردیف بودجه در سازمان جاسوسی سیا نیز تعیین گشته است ـ اقدام کنند.

پیشینه بحث

شروع اندیشه اصلاحی در مراسم عزاداری به ادامه دوره قاجار برمی گردد. پس از شروع حرکت مشروطه و طرح افکار اصلاحی امثال سید جمال و پیدایش تمایلات اصلاح طلبانه در ایران، انجام پاره ای تغییرات و خرافه زدایی از مراسم عزاداری و مرثیه سراییها که به تدریج در برخی موارد به انحرافاتی دچار شده بود، در نظر برخی عالمان دینی لازم به نظر می رسید. گرچه در این مسیر برخی افراد به افراط و تفریطهایی دچار شدند، اما دانشمندانی نیزبودند که با تأکید بر حفظ و انجام این مراسم، بر ضرورت زدودن پیرایه ها از آن اصرار داشتند. از جمله این افراد می توان به مرحوم میرزا حسین نوری رحمه الله اشاره کرد که با تألیف کتاب «لؤلؤ و مرجان» بنیانگذار امر مبارزه با تحریفات در عزاداریها و مدّاحیها شد.

«اسرار المصائب و نکات النوائب فی ذکر غرایب مصائب الاطیاب من آل ابی طالب» نام کتاب دیگری است که توسط عالمی به نام علی بن محمدتقی قزوینی نجفی در سال 1324 نوشته شده و اکنون در کتابخانه مجلس شورای اسلامی موجود است. این کتاب در ردّ روایات جعلی و ساختگی در باب وقایع عاشورا نگاشته شده است.

اقدام اثباتی مرحوم شیخ عباس قمی در تألیف کتاب «نفس المهموم» نیز گام دیگری در بیان مطالب استوار درباره زندگانی ائمه اطهار علیهم السلام بود که سعی می نمود عرصه را بر آثار ضعیف تنگ کند.

«التنزیه لاعمال الشبیه» و «مجالس السنیّه فی مناقب و مصائب العترة النبویة» نام دو کتابی است که مرحوم سید محسن امین درباره تحریفات در عزاداریها به رشته تحریر درآورده است.

در سالیان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز استاد شهید مرتضی مطهری رحمه الله با ایراد چند سخنرانی در سال 1348 شمسی، درباره تحریفات عاشورا نکاتی را بیان داشتند. این سخنرانیها بعدها در کتاب «حماسه حسینی» به چاپ رسید و نقش زیادی در طرح لزوم مبارزه گسترده با بدعتها و دروغها در امر عزاداری در کشور ایفا نمود.

بعد از پیروزی انقلاب هم این حرکت ادامه یافت و هم اکنون نیز بسیاری از متفکران و نخبگان حوزوی و غیر حوزوی بر این امر تأکید می کنند. آخرین اثری که راقم سطور در این باره مشاهده و مطالعه نموده است، کتاب «از عاشورای حسینی تا عاشورای شیعه»، اثر محمد اسفندیاری می باشد که در سال 1384 توسط انتشارات صحیفه خرد در قم چاپ شده است.

نقش احساس در زندگی بشر

یک واقعیت را باید قبول کنیم و آن این است که احساس و عاطفه، نقش بسیار مهمی در جهت گیریها، گرایشها و ایجاد انگیزه انسان ایفا می کند. هر عاملی که بتواند احساس مثبت در افراد ایجاد کند، باعث جذب آنها به سمت خود شده، با ایجاد انرژی احساسی، می تواند به ایجاد تغییرات شگرفی در فرد یا جامعه منجر شود. نمونه های این مطلب را می توان در پدیده «عشق» در بعد فردی و در پدیده «انقلاب» در بعد جمعی مشاهده کرد. عشق و محبت در به وجود آمدن بسیاری از شاهکارهای ادبی ایران و جهان ـ شاهکارهایی چون دیوان حافظ، دیوان شمس، مثنوی معنوی، ابیات ابن فارض، اشعار عمان سامانی، محتشم کاشانی و... ـ نقش بسزایی داشته است. خیزش عظیمی که هر ساله در ایام محرم برپا می شود، احساسات و عواطف پرشوری که مردم در این باره از خود نشان می دهند و نقش آن در تحولات سیاسی، فرهنگی و تاریخی کشور ما نمونه ای بارز از این مسئله است.

احساس یا معرفت؟!

با آنکه احساس نقش بسیار مهم و بی بدیلی را در عرصه زندگی فردی و اجتماعی انسانها ایفا می کند، اما باید احساس صرف و یا با پشتوانه معرفتی سطحی و خیالی، دارای جذابیت، اما بی قوام و ناپایدار است و «آنچه نپاید، دلبستگی را نشاید.»

دانست که اصل و اساس در دین و به ویژه مکتب سرخ تشیع، معرفت و محبت مبتنی بر آن است که امیر مؤمنان علی علیه السلام در این مورد می فرماید: «أَوَّلُ الدِّینِ مَعْرِفَتُهُ؛ اوّل و آغاز دین معرفت او (خداوند) است.»

گرچه از معرفت صرف و بدون محبت ـ اگر متصور گردد ـ کاری کارستان بر نیاید؛ لکن محبت نیز فرع بر معرفت و اطاعت فرع بر محبت است. به دیگر سخن، گرچه محبت حق جلّ جلاله و ائمه معصومین علیهم السلام نقش مهمی در دینداری ایفا می کند؛ زیرا امام باقر علیه السلام می فرماید: «هَلِ الدِّینُ اِلاَّ الْحُبُّ؛ آیا دین چیزی جز محبّت است.» اما پایه های بنای محبتی که خالی از خلل است، بر معرفت و شناخت استوار می باشد. و این سرّ آن همه تأکید بر معرفت، در فرهنگ اهل بیت علیهم السلام است.

احساس هر چند به معرفت بُرد داده، آن را به عمق ناخودآگاه وجود آدمیان پیوند می دهد، اما بی پشتوانه معرفتی و حمایت آموزه های وحیانی و عقلانی، چون آذرخشی که تنها لحظه ای اطراف را روشن نموده، سپس در راه ماندگان وادی حیرت را سرگردان به حال خود رها می کند، پایندگی ندارد. واقعیت آن است که احساس صرف و یا با پشتوانه معرفتی سطحی و خیالی، دارای جذابیت، اما بی قوام و ناپایدار است و «آنچه نپاید، دلبستگی را نشاید.»

افرادی که شعارشان این است که «تنها ما درست فکر می کنیم و دلیل آن هم عشق و دیوانگی ماست!»، چنین افرادی می توانند بسیار خطرناک باشند؛ زیرا به دلیل جهل مرکب، یا افراطی اند یا تفریطی. اگر امروز در لشکر حقند، هیچ تضمینی وجود ندارد که فردا در لشکر باطل نباشند.

اصل آن است که جلسات مذهبی روحانی محور و معرفت مدار باشند نه مداح محور و احساس مدار.

نمونه هایی از آسیبها و انحرافه

انحرافها و آسیبهای رایج در مراسم عزاداری و مرثیه سرایی و مدّاحی را می توان به دو دسته عمده تقسیم نمود:

اوّل: انحراف و آسیب در محتوا و مضامین؛

دوم: انحراف و آسیب در شکل و صورت.

از دسته اوّل می توان به سه نوع اشاره نمود:

1. ذکر مطالب دروغ ساختگی در بیان مصائب و مناقب ائمه علیهم السلام ؛

2. بیان مطالب غلوآمیز درباره امامان معصوم علیهم السلام ؛

3. بیان اشعار و مطالب کم مایه و سبک.

بیان مطالب دروغ و جعلی در مورد مصائب یا مناقب ائمه علیهم السلام ، صرف نظر از انگیزه آن، یک آسیب جدّی در مراسم عزاداری می باشد؛ چرا که واقعیت امر را واژگون نشان داده و اغراض امامان علیهم السلام و اهداف اصلی آنان را بر مردم پوشیده می دارد و کدام ظلم در حق آن بزرگواران بزرگ تر از این است؟ با نهایت تأسف باید گفت که این آسیب در میان کتب و آثار موجود و نیز سخنان برخی افراد دیده می شود. به تعبیر استاد مطهری: «اگر بخواهیم روضه های دروغی را که می خوانند جمع آوری کنیم، شاید چند جلد کتاب پانصد صفحه ای بشود.»

در این باره از مراجع معظم تقلید سؤال شده است که: «خواندن روضه های دروغ و غیر معتبر که بعضا موجب تمسخر و هتک می گردد، چه صورت دارد؟» آنان در پاسخ فرموده اند:

حضرت آیت اللّه خامنه ای: اگر دروغ موجب هتک و تمسخر باشد، جایز نیست.

حضرت آیت اللّه فاضل لنکرانی رحمه الله : جایز نیست.

حضرت آیت اللّه بهجت: جایز نیست.

حضرت آیت اللّه مکارم شیرازی: جایز نیست.

حضرت آیت اللّه تبریزی رحمه الله : چیزهایی که دروغ بودن آنها پیش علمای خبره معلوم است، نقل آنها جایز نیست.

حضرت آیت اللّه صافی: جایز نیست.

حضرت آیت اللّه سیستانی: اگر موجب هتک باشد یا دروغ باشد، جایز نیست.

انحراف نوع دوم، بیان مطالب غلوآمیز درباره امامان علیهم السلام است. این انحراف از همان زمان ائمه علیهم السلام وجود داشته و جالب آنکه برخورد امامان معصوم علیهم السلام نیز با غلو کنندگان بسیار تند بوده است؛ به طوری که در مواردی آنان را لعن کرده، حکم به کفر و وجوب قتل آنان داده اند.

جای تأسف است که با وجود این همه نهی از غلو، از جانب اهل بیت علیهم السلام و تأکید عالمان دینی، باز عده ای جاهل و نادان، با بیان تعابیری چون علی اللهی ام، حسین اللّهی ام و... در مدّاحیها، دست به این عمل حرام زده و زمینه را برای تبلیغات دشمنان تشیع، خاصه وهابیون تندرو و تکفیر شیعیان فراهم می کنند؛ تکفیری که در بسیاری از موارد منجر به قتل بی گناهان بسیاری شده است.

انحراف نوع سوم، طرح مطالب و ا شعار کم مایه و سبک در مراسم مذکور است. اساسا استفاده بی رویه از واژه هایی چون چشم، ابرو، خال و... و اختصاص وقت به بیان قشنگی صورت و چشم و ابروی شخص ممدوح و قد و بالای او و خلاصه خصوصیات جسمانی و غفلت از خصایص اخلاقی و عرفانی و هدف از قیام و...، نقض غرض امامان معصوم علیهم السلام بوده و اهداف اصلی آن بزرگواران را از مجاهدتهای خویش پوشانده، توجه افراد را به مطالب حاشیه ای جلب می نماید؛ درحالی که هدف اهل بیت علیهم السلام اعتلای کلمه حق و مبارزه با بدعتها و ظلمها و ولایت طواغیت بر انسانها در عرصه فکر و عمل می باشد. به راستی، توجه مردم را در مراسم مذهبی از این جنبه های اصلی به سوی جنبه های فرعی و حاشیه ای جلب کردن، ظلمی بزرگ در حق آن بزرگواران بوده و قطعا مرضیّ آنان نمی باشد.

گذشته از این، برخی از تعبیرات، اصلاً مناسب شأن و عظمت آن عزیزان نیست و چه بسا مذمّت و توهینی باشد در لباس مدح و ستایش.

از محضر مراجع تقلید سؤال شده است که: «برخی از ذاکرین در مدایح اهل بیت علیهم السلام تعبیراتی مانند: «مست مستم من، هر چه بادا بادا، علی پرستم من، همچو زهرا مادرت، از همه خوشگل تری، یا ابا صالح بیا» را به کار می برند که به نظر می رسد با شأن اهل بیت علیهم السلام منافات دارد. آیا به کار بردن این گونه الفاظ چه صورت دارد؟

پاسخ مراجع چنین بوده است:

حضرت آیت اللّه خامنه ای: معلوم نیست ظاهر این الفاظ مرادشان باشد و در هر صورت الفاظ خوب و اشعار بهتر فراوان است، آنها را بخوانند.

حضرت آیت اللّه فاضل لنکرانی رحمه الله : نباید مسائلی که خلاف شأن ائمه اطهار علیهم السلام است و موجب هتک حرمت آنها می شود، بیان شود.

حضرت آیت اللّه تبریزی رحمه الله : به کار بردن تعبیراتی که در بین مردم سبک محسوب می شود، در مورد معصومین علیهم السلام اشکال دارد.

حضرت آیت اللّه بهجت: البته با الفاظی که در شأن آن بزرگواران نیست، نباید مدح کنند و الفاظ مناسب تر فراوان است.

حضرت آیت اللّه مکارم شیرازی: این گونه تعبیرات مناسب نیست.

حضرت آیت اللّه صافی گلپایگانی: باید در مدایح اهل بیت علیهم السلام از بهترین و رساترین مدایح که مشتمل بر مضامین صحیح و اقتباس از آیات و احکام و نکات شعری ادیبانه و دور از غلو است استفاده شود.»

دسته دوم، یعنی انحراف در شکل و صورت عزاداری نیز از آسیبهایی است که در سالیان اخیر در مدّاحیها و عزاداریها به چشم می خورد. مسلما انسانها برای اظهار غم و ناراحتی و یا شادی و سرور خود، آگاهانه یا ناخودآگاه دست به اعمال و حرکاتی می زنند تا آن حالات درونی را به دیگران اعلام نمایند. از طرف دیگر، در هر فرهنگ و مذهب، روشها و چارچوبهای خاص و پذیرفته شده ای برای ابراز این عواطف و احساسات وجود دارد که رعایت آنها الزامی می باشد و خروج از آنها با واکنش منفی مواجه می گردد. در جامعه ما نیز مطلب از همین قرار است و برای مراسم عزاداری یا شادی، چارچوبهای خاص و مقبولی از جانب عرف و شرع وجود دارد که خروج از آنها پذیرفتنی نخواهد بود.

از جمله آسیبها و انحرافات فوق الذکر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. قمه زنی

یکی از کارهایی که در سده اخیر در مراسم عزاداری سالار شهیدان امام حسین علیه السلام رایج شده، قمه زنی است. طبق نظر برخی مورخان، اولین کسی که اقدام به ترویج این عمل نمود، فاضل دربندی ـ نویسنده کتاب «اسرار الشهادة» که مملو از مطالب دروغ درباره حادثه کربلا است ـ بود. این عمل که در اسلام سابقه ای ندارد، علاوه بر ضرر رساندن به بدن، موجب وهن مذهب حَقّه تشیع و بهانه ای برای تبلیغات دشمن علیه مذهب ما می باشد. نگارنده، خود در برخی از سایتهای متعلق به معاندان، عکس کودکان معصومی را که بر سر آنها قمه زده بودند، در حالی که اشکشان جاری بود، مشاهده نموده است. رهبر معظم انقلاب حضرت آیت اللّه خامنه ای مدّظله العالی درباره این عمل می فرمایند:

«قمه زدن هم از آن کارهای خلاف است. این کار غلطی است که عده ای قمه را بگیرند و به سر خود بزنند و خون بریزند. این کار یعنی چه؟ کجای این کار عزاداری است؟! این جعلی است. اینها چیزهایی است که از دین نیست. بلا شک، خدا از این کارها راضی نیست. ... اگر کسی تظاهر به قمه زنی بکند، من قلبا از او ناراضی هستم.»

از مراجع معظم تقلید درباره جایز بودن این عمل پرسش شده است. پاسخ آنان چنین است:

«حضرت آیت اللّه خامنه ای (دامت برکاته): قمه زنی علاوه بر اینکه از نظر عرفی از مظاهر حزن و اندوه محسوب نمی شود و سابقه ای در عصر ائمه علیهم السلام و زمانهای بعد از آن ندارد و تأییدی هم به شکل خاص یا عام از معصوم علیهم السلام در مورد آن نرسیده است، در زمان حاضر موجب وهن مذهب می شود، بنابراین در هیچ حالتی جایز نیست.

حضرت آیت اللّه مکارم شیرازی: عزاداری خامس آل عبا، از مهم ترین شعایر دینی و رمز بقای تشیع می باشد؛ ولی بر عزاداران عزیز لازم است از کارهایی که موجب وهن مذهب می گردد و یا آسیبی به بدن آنها وارد می کند، خودداری کنند.

حضرت آیت اللّه نوری همدانی: قمه زنی اشکال دارد.

حضرت آیت اللّه تبریزی رحمه الله : عزاداری آل عبا از مهم ترین شعائر دین و رمز بقای تشیع است؛ ولی بر عزاداران عزیز لازم است از کارهایی که موجب وهن مذهب و سوء استفاده دشمنان اسلام و اهل بیت علیهم السلام می شود، اجتناب کنند.

حضرت آیت اللّه فاضل لنکرانی رحمه الله : با توجه به اینکه قمه زدن در زمان حاضر، به علت عدم قابلیت پذیرش و نداشتن هیچ گونه توجیه قابل فهم، باعث وهن و بدنام شدن مذهب می شود، باید از آن خودداری گردد.»

2. قلاده بر گردن انداختن

برخی افراد در مراسم عزاداری دست به اقدامات ناشایستی می زنند و موجبات وهن مذهب و نفرت هر انسان عاقلی را فراهم می آورند. در سالیان اخیر مواردی مشاهده شد که در آن برخی قلاده به گردن انداخته عوعو کرده، خود را کلب حسین علیه السلام خواندند. اگر نبود تدبیر و واکنش رهبر عزیز انقلاب و مراجع معظم تقلید (دامت برکاتهم) در مقابله با این حرکات سخیف، بستری عالی برای تبلیغات مسموم علیه مذهب شیعه فراهم می شد. به این افراد جاهل باید گفت: امام حسین علیه السلام سگ نمی خواهد، انسان می طلبد. مرید نادان نمی خواهد، پیرو بصیر می خواهد. او از ما می خواهد از جاهلیت خارج شویم. به راستی ایشان خون خود را برای همین منظور نثار کرد: «وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَحَیْرَةِ الضَّلاَلَةِ؛ و خون خویش را در راه تو نثار کرد تا بندگانت را از جهالت و حیرت گمراهی برهاند.»

مراجع معظم تقلید در این باره نیز نظر داده، این گونه اعمال را تقبیح نموده اند.

3. استفاده از آلات موسیقی

گاه مشاهده می شود که در دسته عزاداری، افرادی با استفاده از آلات موسیقی و با سر و صدای بسیار زیاد مشغول نواختن هستند! پرواضح است آنچه که در این میان، چون خودِ سالار شهیدان قربانی می شود، پیامهای عمیق و بی نظیر قیام کربلا خواهد بود. از محضر مراجع معظم تقلید درباره استفاده از آلات موسیقی سؤال شده که جواب آنان چنین است:

«حضرت آیت اللّه خامنه ای دامت برکاته: استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری سالار شهیدان نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم بوده برگزار شود.

حضرت آیت اللّه بهجت: آنچه موجب وهن عزاداری است، باید اجتناب شود. استعمال آلات موسیقی در عزاداری خالی از اشکال نیست مطلقا.

حضرت آیت اللّه تبریزی رحمه الله : استفاده از آلات موسیقی در عزاداری حرام است.

حضرت آیت اللّه صافی گلپایگانی: جایز نیست.

حضرت آیت اللّه فاضل لنکرانی: احوط ترک آن است.

4. سینه خیز رفتن به طرف مرقد معصوم علیه السلام

این عمل نیز از اعمال عجیب و غریبی است که عده ای ـ شاید با انگیزه های خوب ـ انجام می دهند. برخی از بزرگان از جمله رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت اللّه خامنه ای مدّ ظلّه العالی این کار را تقبیح نموده اند: «اینکه امام فرمودند عزاداری سنتی بکنید، این در مجالس نشستن، روضه خواندن، گریه کردن، به سر و سینه زدن، مواکب عزا و دستجات راه انداختن، همان چیزهایی است که عواطف را نسبت به خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله پرجوش می کند و بسیار خوب است. ...بر عکس، کارهایی هم است که به عکس، کسانی را از دین برمی گرداند... به نظر من دستهایی اینها را در جامعه ما ترویج می کند. کارهایی را باب می کنند که هر کس ببیند برایش سؤال به وجود می آید. در قدیم الایام در بین طبقه عوام الناس معمول بود که در روزهای عزاداری به بدن خودشان قفل می زدند. بعد هم در مذمت این کار بزرگان و علما گفتند و برافتاد؛ ولی حالا باز شروع کرده اند.... اخیرا یک بدعت عجیب و غریب و نامأنوس در باب زیارت درست کرده اند.

... عده ای هستند که وقتی می خواهند وارد صحن مطهر علی بن موسی الرضا علیه السلام بشوند، روی زمین می افتند و دویست متر راه را همین طور سینه خیز می آیند! آیا این کار، کار درستی است؟ نه این غلط است.... مرزداران عقیده باید متوجه آن باشند.

نتیجه گیری و پیشنهاد

بنابر آنچه گفته شد، مراسم عزاداری و مدّاحی، هرچند باید با قوت هرچه بیشتر ادامه یابد، اما زدودن پیرایه ها از آن و پرهیز از روشهایی که موجب خالی شدن از بر بار معرفتی می شود یا وهن مذهب را به دنبال دارد، باید همواره مدّ نظر صاحب نظران و فعالان این عرصه قرار گیرد. مسلّم است که برای این مهم باید راهکارهای عملی اندیشید و به صرف توصیه اکتفا ننمود. در این باره چند پیشنهاد مطرح می شود:

1. اگر سر نخ مطالب سست و جعلی را دنبال کنیم، انتهای بسیاری از آنها را در برخی از کتابهای غیرمعتبر مقتل و نوحه و شعر پیدا خواهیم کرد؛ بنابراین، پیشنهاد می شود: اوّلاً، کتب و آثار معتبری درباره جنبه های مختلف حادثه کربلا تعیین یا تألیف شود. ثانیا، استفاده از این آثار در بین روحانیون و مدّاحان و ذاکران ترویج و تشویق گردد. ثالثا، جلو چاپ و نشر آثار ضعیف و مجعول در این عرصه گرفته شود.

2. طرح ساماندهی مدّاحان کشور مورد بررسی قرار گرفته، با رعایت ظرایف به اجرا درآید. از آنجا که برخورد بخشنامه ای و دولتی در امور مردمی، نه مؤثر و نه به مصلحت است، پیشنهاد می شود این امر از طریق خودِ مدّاحان و افراد ذی نفوذ آنان انجام شود. یک راهکار مناسب، تشکیل جامعه یا انجمن مدّاحان در کشور ـ البته بدون هیچ نوع وابستگی سیاسی به گروهها و جناحهای سیاسی ـ با حضور روحانیان اندیشمند و مدّاحان مشهور و مقبول است.

3. یک عامل مهم در ایجاد بی نظمی در امر مدّاحی و عزاداری در کشور، وضعیت بازار نوارها و لوحهای فشرده ای است که یک شبه تکثیر و ترویج می شوند و بی هیچ مجوّزی در کلّ کشور و بعضا در سطح کشورهای منطقه پخش می گردند که گاهی تبعات و آثار منفی ای برای کشور و مذهب تشیّع به دنبال دارند. به نظر می رسد که باید کنترل بیشتری در این عرصه نیز اعمال شود.

کلمات کلیدی
عزاداری  |  آسیب  |  حضرت آیت الله  |  مراسم عزاداری  |  مداح  |  اهل‌بیت علیهم‌السلام  |  عزادار  |  عزاداری بر اهل‌بیت علیهم‌السلام  | 
لینک کوتاه :