×

شهادت آیت اللّه صدوقی

سوی فتحعلی شاه قاجار به یزد تبعید شده بود و به سال 236 هجری قمری در آن شهر مدارس، تقسیم شهریه های طلاب نیز زیر نظر ایشان بود. بازگشت به یزدآیت اللّه صدوقی تا سال 1330 در حوزه علمیه قم به تدریس و تحصیل و خدمت به طلاب مرحوم سیدعلی محمد وزیری و فرستادن تلگراف های گوناگون به خدمت آیت اللّه بروجردی و حضور فعال در صحنه های بعد از انقلاببا پیروزی انقلاب در 22 بهمن ماه سال 1357، آیت اللّه صدوقی برای تدوین قانون اساسی صحنه بودن شهید آیت اللّه صدوقی چنین می فرمود: «چه کسی اولی به شهادت است در عصری چنین می فرماید: «در طول یکی دو سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مرحوم آیت اللّه صدوقی، محوری بود برای بیشتر فعالیت های نه فقط یزد، بلکه در سراسر کشور. ایشان آن بود که در یزد، اعلامیه های آیت اللّه صدوقی، اعلامیه هایی بود که اولاً در سطح ایران

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 2356     تاریخ درج : 1390/08/08

28

دوشنبه

11 تیر 1386

17 جمادی الثانی 1427

2 . Jul . 2007

اشاره

به سال 1327 هجری قمری در یزد و در خانواده ای روحانی، کودکی زاده شد که او را محمد نام نهادند. پدرش، مرحوم آقامیرزا ابوطالب، از عالمان وارسته آن زمان بود که در مسجد روضه محمدیه، معروف به حظیره، اقامه جماعت می کرد.

پدربزرگش، میرزا محمدرضا کرمانشاهی نیز مرجع حل مشکلات مردم و از روحانیان دامنه وسیع کویر بود. او نیز فرزند مرحوم آخوند ملامحمدمهدی کرمانشاهی بود که از سوی فتحعلی شاه قاجار به یزد تبعید شده بود و به سال 236 هجری قمری در آن شهر دار فانی را وداع گفت. نسب شریف «صدوقی» بر اساس آنچه بر سنگ مزار آخوند ملامهدی کرمانشاهی حک شده است، به دانشمند والای شیعه، شیخ جلیل فقیه، ابوجعفر، محمدبن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق می رسد.

تحصیل و تدریس علوم دینی

شهید صدوقی در سایه سرپرستی مرحوم میرزا محمد کرمانشاهی، پسرعموی خود به تحصیل دانش پرداخت. او در بیست سالگی با دختر عمویش ازدواج کرد و در سال 1348 هجری قمری برای ادامه تحصیل راهی حوزه کهن اصفهان شد و در مدرسه چهارباغ مسکن گزید. از بد حادثه، آن سال، زمستانی طاقت فرسا را به همراه آورد، به گونه ای که مجبور شد از راه شهرضا و آباده و پس از حدود یک ماه راه پیمایی، به یزد بازگردد. او پس از یک سال اقامت در وطن، به حوزه قم رفت که به تازگی به همت بلند بنیان گذار آن حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی تاسیس شده بود.

شهید صدوقی در شهر قم

اقامت شهید صدوقی در قم با ششمین سال سلطنت استبدادی رضاخان و اوج حملات وی به روحانیت هم زمان بود. ایشان در قم پس از مدتی به درس حاج شیخ عبدالکریم حائری راه یافت و مورد لطف و توجه خاص ایشان قرار گرفت و بر اثر اعتماد ایشان، محل رجوع طلاب و حلال مشکلات آنان شد. آیت اللّه صدوقی پس از فوت مرحوم آیت اللّه حائری، با همتی بلند و عزمی استوار، اداره بخش عمده ای از حوزه علمیه قم را به عهده گرفت و افزون بر تولیت بسیاری از مدارس، تقسیم شهریه های طلاب نیز زیر نظر ایشان بود. آیت اللّه صدوقی از ابتدای ورود به قم، به دوستی و هم صحبتی با امام خمینی رحمه الله دل بست به طوری که هر دو بزرگوار در جلسات و محفل انس یکدیگر شرکت می کردند.

شجاعت

شجاعت و شهامت شهید صدوقی در مبارزه با طاغوت، زبانزد همگان است. شیوه برخورد او با رژیم و جاسوسان آن به گونه ای بود که دشمن نمی توانست از شیوه عمل مبارزاتی او و طرفدارانش آگاه شود. یکی از جنبه هایی که می توان شجاعت کم نظیر ایشان را درک کرد، دیدار از تبعیدی ها و حمایت های مادی و معنوی از آنان بود. اقتدار و خشم انقلابی ایشان زبانزد بود، به گونه ای که گاه با نگاه های نافذ خویش و زمانی با استمداد از قلم و نگارش توانای خود، نقطه ابهامی باقی نمی گذاشت. ذهن توان مند او، قدرت تدبیر آینده را داشت و در تصمیم گیری، دریادل و متوکل به ذات خدای توانای خود بود.

همکاری با فداییان اسلام

موج توفنده جریان فداییان اسلام و شور هیجانی که میان مردم و حوزه های علمیه ایجاد کرد، شهید صدوقی را نیز به خود کشاند. او از جمله عالمانی بود که به حمایت از این نهضتِ جوشیده از متن روحانیت مبارز پرداخت و هنگام خطر، خانه خود را پناه گاه امن آنان قرار داد. فرزند ایشان می گوید: «یکی از جاهایی که شهید راه اسلام نواب صفوی به عنوان پناهگاه انتخاب می کردند، منزل پدرم بود و مشخص است پناه دادن به شخصی که از نظر رژیم باید محاکمه و اعدام گردد، جرئت و شهامت فوق العاده می خواهد».

بازگشت به یزد

آیت اللّه صدوقی تا سال 1330 در حوزه علمیه قم به تدریس و تحصیل و خدمت به طلاب مشغول بود. او در ایام فراغت نیز برای امرار معاش از دست رنج خویش، به کار کشاورزی در منطقه عباس آباد قم می پرداخت. سرانجام در پی اصرار مردم و علمای یزد، به ویژه عالم فرزانه مرحوم سیدعلی محمد وزیری و فرستادن تلگراف های گوناگون به خدمت آیت اللّه بروجردی و دیگر مراجع و با وجود داشتن موقعیت ممتاز در شهر قم، به یزد بازگشت و مورد استقبال بی نظیر مردم آن دیار قرار گرفت. یکی از شاگردان ایشان در مورد این استقبال می گوید: «مردم تقریباً هشت کیلومتر ایشان را روی دست آورند و به هر شهری و هر دهی که می رسیدند، گاو و گوسفند قربانی می کردند».

حضور فعال در صحنه های بعد از انقلاب

با پیروزی انقلاب در 22 بهمن ماه سال 1357، آیت اللّه صدوقی برای تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، از یزد راهی مجلس خبرگان شد و در این مجلس، بُعد دیگری از شخصیت انقلابی خود را در تدوین اصل ولایت فقیه نشان داد. پس از فاجعه دل خراش زلزله خراسان، او با وجود سن بالا، به دستور امام برای کمک رسانی به آسیب دیدگان به آن دیار شتافت و با حضور خود، مرهمی بر زخم های مردم زجر کشیده آن سامان نهاد. ایشان با شروع جنگ تحمیلی، سیل کمک های مردمی و نیروی انسانی را از یزد راهی جبهه های نبرد کرد و خود نیز در بعضی عملیات های افتخارآفرین حاضر شد و گرمابخش فضای جبهه ها گردید. شاید شورانگیزترین حضور آن عالم مجاهد در جبهه، در عملیات غرورآفرین بیت المقدس و فتح خرمشهر باشد.

اقدامات، اندیشه ها و عملکرده

اندیشه و عملکرد شهید صدوقی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نمونه رفتار عالمی بیداردل و انقلابی است. برخی از این فعالیت ها عبارت است از: تدوین قوانین اساسی با عضویت در مجلس خبرگان؛ مخالفت با جریان های انحرافی پس از پیروزی؛ مشورت دادن به بزرگان سیاسی کشور؛ هدایت ائمه جمعه سراسر کشور در قالب تشکیل شورای ائمه جمعه؛ موضع گیری های صریح و شفاف در مورد مسائل مهم کشور؛ اهتمام و پی گیری در تشکیل مراکز مهمی مثل مراکز آموزشی عالی، کشاورزی، تربیت بدنی، سپاه، بسیج و... .

شهادت در محراب

در یک روز گرم تابستان، ناگهان رسانه ها، خبری جانکاه را چنین اعلام کردند: «با کمال تأسف باخبر شدیم که حدود ساعت یک و نیم بعدازظهر امروز جمعه یازدهم تیرماه سال 1361، عالم ربانی و مجاهد خستگی ناپذیر آیت اللّه صدوقی، یار امام و امت و نماینده امام و امام جمعه یزد با دهان روزه، در محراب نماز جمعه، به شهادت رسید.» آری چند لحظه پس از پایان نماز جمعه، آیت اللّه صدوقی با زبان روزه و در 75 سالگی به شهادت رسید. بدین سان، دفتر عمر سراسر زهد و تلاش و خدمت و جهاد و مبارزه وی بسته شد و حیات جاودان و ابدی او در جوار رحمت الهی آغاز گردید.

شهید صدوقی از دیدگاه امام خمینی رحمه الله

شهید صدوقی پیوسته مورد احترام و تکریم امام خمینی رحمه الله بود. امام خمینی رحمه الله در مورد همیشه در صحنه بودن شهید آیت اللّه صدوقی چنین می فرمود: «چه کسی اولی به شهادت است در عصری که استکبار جهانی و فرزندان خلف آن در داخل و خارج، اسلام عزیز را تهدید می کنند، از امثال شهید بزرگوار ما و فقیه متعهد و فداکار اسلام، شهید صدوقی عزیز رضوان اللّه علیه. شهید بزرگی که در تمام صحنه های انقلاب حضور داشت و یار و مددکار مستمندان بود و دقت عزیزش را صرف در راه پیروزی اسلام و رفع مشکلات انقلاب می کرد و برای خدمت به خلق و انقلاب سر از پا نمی شناخت».

شهید صدوقی از دیدگاه مقام معظم رهبری

نقش محوری در انقلاب

مقام معظم رهبری در مورد نقش محوری شهید آیت اللّه صدوقی در پیشبرد اهداف انقلاب چنین می فرماید: «در طول یکی دو سال قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، مرحوم آیت اللّه صدوقی، محوری بود برای بیشتر فعالیت های نه فقط یزد، بلکه در سراسر کشور. این به خاطر این بود که آیت اللّه صدوقی، شخصیتِ عینیِ روحانیِ محترم و معتبری بود که نظرات ایشان و پیشنهادهای ایشان در امور شهرستان های دیگر هم اثر می گذاشت. غالباً مورد مشاوره قرار می گرفت و طبق نظر ایشان حتی در تهران عمل می شد».

شجاعت

مقام معظم رهبری در مورد شجاعت شهید صدوقی می فرماید: «از جمله نشانه های شجاعت ایشان آن بود که در یزد، اعلامیه های آیت اللّه صدوقی، اعلامیه هایی بود که اولاً در سطح ایران منتشر شد و ثانیاً مضامین تند و راه گشایی داشت و در هر قضیه ای خیلی زود عکس العمل نشان می داد. مثلاً ایشان با هشیاری کامل و پرهیز از دادن تلفات در طول این دوران، مسجد حظیره را به پایگاهی مستحکم برای انقلاب تبدیل کردند».

کلمات کلیدی
شهادت  |  قم  |  یزد  |  آیة الله صدوقی  |  شهید صدوقی  |  شهادت آیت الله صدوقی  |  شهید صدوقی در شهر قم  | 
لینک کوتاه :