شهید آیت الله دکتر بهشتی
تاریخ شهادت می دهد که اندیشه های تابناک در طول حیات، همواره در هاله های غربت به سر می برند و هنگامی تلالؤ نورشان عالم گیر می شود که رخت از جهان بربسته اند و به نور پیوسته اند، نوشتار حاضر نگاهی است به مردی از این قبیله .
تولد
صبحی دلکش همراه با نسیم صبا و ترنم ژاله ها بر رخسار گل های محمدی و صدای دل انگیز پرندگان، آغاز شده بود . زاینده رود زمزمه کنان پیش می رفت و باد ملایمی که از میان شهر می گذشت، مژده تولد او را به همراه داشت .
دوم آبان 1307 ه . ش، در لومبان اصفهان، در خانه ای معطر به آیات الهی، کودکی چشم به جهان گشود که نام مبارک «محمد» زینت بخش او گردید .
پدرش از روحانیون اصفهان بود و به خدمت به مردم مشغول، و مادرش بانویی مقدس و پرهیزکار که در مکتب پدر بزرگوارش، آیت الله حاج میر محمد صادق خاتون آبادی، پرورش یافته بود .
محمد از کودکی سرآمد همسالان خود بود . اخلاق نیک و ادب و احترام او حکایت از شخصیت وجودی اش می کرد . تحصیلات را از چهارسالگی آغاز کرد و خیلی سریع علوم بر جان تشنه اش نشست، تا حدی که برای ورود به دبستان، در امتحان ورودی، امتیاز کلاس ششم را به دست آورد . در چهارده سالگی تحصیلات دبیرستان را نیمه تمام رها کرده و شوق و ذوق ورود به حوزه و استفاده از فضای معنوی مسیر زندگی اش را عوض کرد .
وی چهار سال در حوزه علمیه اصفهان به تحصیل علوم پرداخت و برای تکمیل تحصیلات عالی به شهر مقدس قم عزیمت نمود تا در جوار پر برکت بانوی کرامت، حضرت فاطمه معصومه علیها السلام، در محضر استادان گرانقدر آن روز، کسب فیض نماید .
تشنگی او توصیف ناپذیر بود . این بار تصمیم گرفت در کنار دروس حوزه، دبیرستان را نیز به اتمام رساند و علم دین و علم روز را به هم آمیزد . با این تصمیم، دبیرستان را به اتمام رساند و در سال 1327 گام به دانشکده منقول و معقول (الهیات امروزه) نهاد و در مقطع کارشناسی موفق به اخد مدرک لیسانس فلسفه گردید .
در این زمان در درس خارج فقه و اصول حوزه شرکت جست و به دلیل علاقه وافر به مباحث فلسفی و تعقلی، در درس شفا و اسفار علامه طباطبایی حضور یافت . پس از پنج سال تحصیل و تدریس در حوزه، در سال 1335، بار دیگر قدم به دانشکده الهیات نهاد، ولیکن این بار برای تحصیل در دوره دکتری، و رساله دکترای خود را با عنوان «مسائل ما بعد الطبیعه در قرآن » ارائه و موفق به اخذ دکترا در رشته فلسفه گردید .
تاسیس مدرسه حقانی
در سال 1339، در اندیشه سازمان دهی درست و دقیق حوزه افتاد . پس با همفکری دوستانش به این نتیجه رسید که حوزه نیازمند تحولی اساسی توام با برنامه ریزی اصولی است تا طلاب با برنامه ریزی منظم و مدون برای آینده جامعه تربیت شوند . بدین منظور با همکاری شهید قدوسی (ره) اقدام به تشکیل مدرسه حقانی نمود . و نیز برای پیوند دانش آموز و دانشجوی مکتبی دبیرستان دین و دانش را تاسیس نمود .
وی در سال 1344، به آلمان سفر کرد تا به تکمیل مسجد هامبورگ پرداخته و اداره امور مسلمانان و دانشجویان مسلمان مقیم را عهده دار گردد . ایشان با تشکیل اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان فارسی زبان، پایگاهی مهم برای جذب اندیشه ها و هدایت آنان به وجود آورد .
پیروزی انقلاب اسلامی
در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی در پاریس طرح های حکومت اسلامی را بر اساس موازین اسلام و قرآن پایه ریزی کردند و بدین منظور شورای انقلاب را تشکیل دادند . آیت الله بهشتی پس از مدتی به عنوان دبیر شورا انتخاب گردید . این شورا در آن روزگار منشا خدمات فراوانی به اسلام و انقلاب گردید .
تاسیس حزب جمهوری
در آن روزهای حساس انقلاب، با آن همه اندیشه ها و احزاب سیاسی، وجود یک تشکل اسلامی پیرو راه امام برای پاسداری از ارزشهای معنوی ضروری می نمود . در آن زمان دکتر بهشتی که شعار نظم و برنامه ریزی را در عمل نمودار کرده بود، با صلاحدید حضرت امام (ره)) در فروردین 1358، حزب جمهوری اسلامی را تاسیس و تا هنگام شهادت در سمت دبیر کل حزب جمهوری انجام وظیفه نمود .
تدوین قانون اساسی
پس از تشکیل مجلس خبرگان، دکتر بهشتی نائب رئیس مجلس خبرگان گردید و بیشتر جلسات به ریاست ایشان برگزار می شد . این مدیر دلسوز با تلاش و همیاری یاران وفادار امام و انقلاب، قانون اساسی جمهوری اسلامی را تدوین کرد و یکی از اقدامات ارزنده ایشان، روشن کردن جایگاه ولایت فقیه در این نظام مقدس بود .
در سنگر عدالت
پس از استقرار جمهوری اسلامی، حضرت امام در اسفند 1358، مسؤولیت دیوان عالی کشور را به آیت الله بهشتی سپرد تا زمینه اجرای قوانین اسلام با درایت و نظم ایشان فراهم شده و عدل و داد در جامعه رواج یابد . ایشان نیز در طول مدت عهده داری این مسؤولیت خطیر منشا خیر و خدمت گشت و امور قضایی کشور را سامان بخشید .
خصوصیات بارز اخلاقی
نظم: زندگی او آمیخته با نظم بود و موفقیت های چشمگیر ایشان بیشتر در گرو نظم بود . ایشان نه تنها نظم را در زندگی روزمره خود به جریان انداخته بود که سعی می کرد تا به دیگران نیز این رمز موفقیت را بیاموزد . اطرافیان ایشان همواره از نظم خاص حاکم بر زندگی ایشان خاطراتی نقل می کنند . یکی از نزدیکان ایشان نقل می کنند که ایشان تا چند سال جلوتر از حیاتشان را برنامه ریزی کرده بودند، چه رسد به برنامه روزانه . روزی با ایشان ساعت خاصی قرار داشتم . مشکلی پیش آمد، 5 دقیقه آخر وقت مورد نظر خدمتشان رسیدم . ایشان با گرمی تمام سلام و احوالپرسی نمودند ولی از پذیرفتن من عذر خواهی کردند و گفتند: ساعتی که به این کار اختصاص داده بودم، تمام شده و اینک برنامه دیگری دارم . این درس بزرگی در زندگی من بود و از آن پس به تاسی از استاد گرانقدر کارهای خود را با برنامه ریزی و حساسیت خاص دنبال کردم و برکت فراوانی در اوقات خود یافتم . یکی دیگر از توصیه های بسیار عبرت آموز ایشان برای من این بود که به من سفارش می کردند، برای غصه خوردنت نیز زمانی قرار بده; مثلا یک ساعت از شبانه روزت را اختصاص بده به تفکر پیرامون تمامی مشکلات زندگیت، ولی وقتی آن زمان تمام شد، دیگر در هیچ ساعتی از شبانه روزت به مشکلات فکر نکن . چنین کردم و با حیرت فراوان دریافتم که به غیر از آن یک ساعت تمامی فکرم آزاد می شود و بیش از پیش در کارهایم موفق شدم .
حق پذیری: از دیگر صفات آن عالم صاحب اندیشه حق پذیری بود . وی همیشه حق را می پذیرفت، حتی اگر به ضرر ایشان بود .
فروتنی: هر چه مقام و شخصیت ایشان بالاتر می رفت، فروتنی و برخورد مؤدبانه و پر از احساس و عاطفه ایشان ممتازتر می گردید .
نماز اول وقت: از دیگر ویژگیهای بارز ایشان نماز اول وقت بود، هیچ چیز نمی توانست ایشان را از نماز اول وقت باز دارد، کارها را هنگام نماز تعطیل می کرد و مشتاقانه به سوی تکلم با یار می شتافت .
آثار
آثاری که از ایشان به جا مانده، عبارتند از:
1 - خدا از دیدگاه قرآن
2 - نماز چیست؟
3 - شناخت
4 - شناخت دین
5 - نقش دین در زندگی انسان
6 - کدام مسلک
7 - روحانیت در اسلام و در میان مسلمین
8 - مبارزه پیروز
9 - بانکداری و قوانین مالی در اسلام
10 - مالکیت
برخی دیگر از آثار ایشان هنوز چاپ نگردیده، لیکن شورای احیای آثار شهید بهشتی در تلاش است که این آثار را به زودی چاپ و در دسترس عموم قرار دهد .
پرواز
او چون همیشه با تبسمی بر لب، قبل از غروب به دفتر مرکز حزب جمهوری آمد و در جلسه حزب شرکت کرد . جلسه با قرائت روح نواز قرآن آغاز شد و سپس آوای قافله سالار شهدای هفت تیر آغاز شد، و ناگهان تند باد نفاق (سازمان مجاهدین خلق) در دل شب وزیدن گرفت و آلاله های سرخ را پرپر کرد و خاکیان را در سوگ و افلاکیان را در سرور نشاند .
نام نیکش جاوید و جامه سرخ شهادت ارزنده وجودش .
جستجو در قاموس نور