درباره حضرت فاطمه علیهاالسلام از زوایای گوناگون می توان به کند و کاو نشست.
عدّه ای در اخلاق و آداب و رفتار فاطمی داد سخن داده اند برخی از جایگاه فاطمه علیهاالسلام در نگاه خدا و پیامبر سخن گفته اند..
گروهی مظلومیت زهرا و حوادث دردناک پس از رحلت رسول گرامی را محور پژوهش و نگارش گرفته اند.
بعضی احادیث معصومین علیهم السلام در باره زهرای مرضیه را آورده و به ترجمه، شرح و ابهام زدایی از آن پرداخته اند.
و برخی درباره زندگینامه فاطمه علیهاالسلام (میلاد، کودکی، ازدواج، همسرداری و فرزندان فاطمه علیهاالسلام ) تحقیق و تدوین کرده اند.
| هرکس به زبانی سخن از فضل تو گوید | بلبل به غزلخوانی و قمری به ترانه |
از آنجا که زهرای مرضیه علیهاالسلام برترین بانویی است که چشم خورشید به یاد دارد و از ازل تا ابد، دختری با این فضیلت ها از مادر نزاده است، تلاش مقاله حاضر این است که محورهای پژوهش و تبلیغ پیرامون فاطمه را برای مردان و زنان امروز جهان به تصویر کشد و برخی از پیامهای آن بانوی برتر را به علاقمندان فرهنگ فاطمی علیهاالسلام برساند.
فاطمه علیهاالسلام عصاره همه ارزشهاست و آنچه خوبان همه دارند، او به تنهایی دارد. گنجاندن فضایل فاطمی در یک کتاب و یا مقاله مقدور نیست.
| کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست | که تر کنم سر انگشت و صفحه بشمارم |
ما فقط فهرست چهل محورپژوهشی زهرایی علیهاالسلام را به بشریت تقدیم می کنیم و متن ده پیام آن بانوی ملکوتی را می آوریم:
محورهای فاطمه شناسی
1. فاطمه و توحید؛
2. فاطمه و نبوّت؛
3. فاطمه و عدل الهی؛
4. فاطمه و امامت؛
5. فاطمه و قیامت؛
6. فاطمه و عبادت؛
7. فاطمه و زهد و ساده زیستی؛
8. فاطمه و صبوری؛
9. فاطمه و شکر و سپاس الهی؛
10. فاطمه و همسر؛
11. فاطمه و فرزندان؛
12. فاطمه و عصمت؛
13. فاطمه و نیایش؛
14. فاطمه و نماز؛
15. فاطمه و روزه؛
16. فاطمه و زکات؛
17. فاطمه و خمس؛
18. فاطمه و جهاد؛
19. فاطمه و حجّ؛
20. فاطمه و ارشاد جاهل؛
21. فاطمه و امر به معروف؛
22. فاطمه و نهی از منکر؛
23. فاطمه و استیضاح دولت باطل؛
24. فاطمه و حمایت از محرومان؛
25. فاطمه و تولّی؛
26. فاطمه و تبرّی؛
27. فاطمه و کار و تلاش؛
28. فاطمه و مهمان داری؛
29. فاطمه و بیعت؛
30. فاطمه و هجرت؛
31. فاطمه و حجاب؛
32. فاطمه و دانش؛
33. فاطمه و قرآن؛
34. فاطمه و فدک؛
35. فاطمه و عاشورا؛
36. فاطمه و فرشتگان؛
37. فاطمه و نقل حدیث؛
38. فاطمه و شهادت؛
39. فاطمه و فلسفه احکام؛
40. فاطمه و سوگواری و شادی.
ده پیام فاطمی
یکم: فاطمه علیهاالسلام و خداشناسی
پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم روزی از فاطمه علیهاالسلام پرسید: از خدا چه درخواستی داری؟ هم اکنون فرشته وحی در کنار من است و از سوی خداوند پیام آورده که هر حاجتی داری، برآورده می شود.
فاطمه علیهاالسلام در پاسخ فرمود:
«شغلنی عن مسألته، لذة خدمته، لاحاجة لی غیرالنظر الی وجهه الکریم.»1
لذت خدمت او مرا از تمنّا باز داشته است جز به دیدار جمال والای خدا نیازی ندارم.
دوم: فاطمه علیهاالسلام و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم
وقتی آیه 63 سوره نور «لا تجعلوا دعاء الرسول کدعاء بعضکم بعضاً»؛ نازل گردید، مهابت بیشتر در دلم جای گرفت و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را به عنوان «ای پدر!» خطاب نمی کردم و مدام یا رسول اللّه می گفتم.
یکی، دو یا سه بار از من روی برگرداند، سپس رو کرد به من و فرمود: این آیه درباره رفتار تو و بستگانت و فرزندانت نیست، تو از منی و من از تو؛ این آیه درباره آنهاست که بی مهرانه و با خشونت و از راه گردن کشی با من برخورد کرده اند.
تو با واژه «ای پدر» با من سخن بگو، که دل را بهتر زنده می کند و خدا را بیشتر خشنود می سازد.2
سوم: فاطمه علیهاالسلام و ولایت
قالت فاطمة علیهاالسلام : «ان السعید حق السعید من احب علیّاً فی حیاته و بعد موته.»3
سعادتمند راستین کسی است که علی علیه السلام را در زندگی و پس از مرگ او دوست بدارد.
چهارم: فاطمه علیهاالسلام و قرآن
قالت فاطمه علیهاالسلام : «حبّب الّی من دنیاکم ثلاث: تلاوة کتاب اللّه والنظر فی وجه رسول اللّه و الانفاق فی سبیل اللّه.»4
از دنیای شما سه چیز را دوست دارم: تلاوت کتاب خدا، نظاره به چهره رسول خدا و بخشش در راه خدا.
پنجم: فاطمه علیهاالسلام و قیامت
قالت فاطمه علیهاالسلام : «الویل ثمّ الویل لمن دخل النّار.»5
وای، بازهم وای برکسی که به آتش جهنّم وارد شود!
ششم: فاطمه علیهاالسلام و علی علیه السلام
وقتی فاطمه علیهاالسلام در بستر بود، روزی گریه کرد، علی علیه السلام به وی فرمود: همسر گرامی! چرا گریه می کنی؟ فاطمه علیهاالسلام فرمود: به خاطر مشکلاتی که تو پس از من با آن مواجه می شوی؟
علی علیه السلام فرمود: اشک نریز:
«فواللّه ان ذالک لصغیرٌ عندی فی ذات اللّه تعالی.»6
سوگند به خدا! این امور در آستان مقدّس الهی کوچک است.
هفتم: فاطمه علیهاالسلام و اخلاص
قالت فاطمة علیهاالسلام : «من اصعد الی اللّه خالص عبادته، اهبط اللّه الیه افضل مصلحته.»7
هرکس عبادت ناب و خالص خویش را به آسمان بلند الهی ارسال دارد، خداوند بهترین وسیله سامان بخشی را به سوی او خواهد فرستاد.
هشتم: فاطمه علیهاالسلام و دین مداری
قالت فاطمه علیهاالسلام : «فاتقوا اللّه حقّ تقاته، فیما امرکم و انتهوا عمّا نهاکم عنه.»8
آن چنان که شایسته خداست، نسبت به او تقوا داشته باشید، اوامرش را پاس بدارید و از آنچه نهی فرموده، خودداری کنید.
نهم: فاطمه علیهاالسلام و ایثارگری
قالت فاطمه علیهاالسلام : «یابُنیّ الجار ثمّ الدّار.»9
فرزندم! در آغاز، همسایه و سپس اهل خانه.
دهم: فاطمه علیهاالسلام و مسأله رهبری
قالت فاطمه علیهاالسلام : «اشهد اللّه تعالی لقد سمعته یقول: علیّ خیر من اخلفه فیکم و هوالامام والخلیفة بعدی و سبطی و تسعة من صلب الحسین ائمة ابرار، لئن اتبعتموهم وجدتموهم هادین مهدیّین و لئن خالفتموهم لیکون الاختلاف فیکم الی یوم القیامة.»10
خدا را گواه می گیرم از پدرم شنیدم که می فرمود: علی علیه السلام بهترین کسی است که در جمع میان شما می گذارم. او امام و خلیفه پس از من است، او و دو نوه ام و نُه تن از تبار حسین علیه السلام امامان ابرار هستند؛ که اگر از آنان پیروی کنید، آنان را هدایت کننده و راه یافته خواهید دید و اگر با آنان مخالفت کنید، تا روز قیامت در میان شما اختلاف خواهد بود.
محمود مهدی پور
پی نوشت ها: 1. نهج الحیاة، ص 99. 2. عوالم العلوم، ج 11، ص 74. 3. نهج الحیاة، ص 48. 4. همان، ص 271. 5. بحارالانوار، ج 7، ص 110 و عوالم، ج 11، ص 634. 6. عوالم العلوم، ج 11، ص 494. 7. همان، ص 623. 8. همان. 9. همان، ص 326. 10. همان، ص 594.
جستجو در قاموس نور