×

فصل هفتم اعتکاف دهه آخر ماه رمضان

حضرت سلیمان علیه السلام نیز در بیت المقدس اعتکاف می کرد و آب و خوراک برای آن حضرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز مانند اجداد خود بر دین حضرت ابراهیم علیه السلام بود و عبادات متداول آن دین 4. سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در اعتکاف دهه آخر ماه رمضان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کنار دیگر عبادت ها، به اعتکاف توجه ویژه ای داشت. دهه آخر ماه رمضان فرا می رسید، پیامبر رخت خواب خویش را جمع می کرد و خود را کاملاً آماده 5. بهترین زمان برای اعتکافـ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله می فرماید: «هر کس در ماه رمضان ده روز معتکف شود، ارزش آن معادل دو حج چهارده و پانزدهم ماه رجب، زمان مناسبی برای اعتکاف است و ثواب آن افزون تر خواهد بود. بنابراین، جا دارد فضیلت اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان نیز

چکیده ماشینی


تعداد بازدید : 14103     تاریخ درج : 1390/08/08

196

1. معنی اعتکاف

واژه «اعتکاف» در معناهایی همچون: خود را باز داشتن، در جایی ماندن، گوشه نشینی برای عبادت و... آمده است و در شرع مقدس عبارت است از ماندن در مسجد به قصد بندگی خدا و عبادت. این عمل به خودی خود مستحب است و به واسطه نذر و قسم یا عهد و اجاره و... واجب می شود.

2. حقیقت اعتکاف

اعتکاف، وسیله ارتباط و انس با خالق جهان است.

اعتکاف، عاشقان را به طواف حریم الهی می برد.

اعتکاف، انقطاع از غیر به سوی خداست.

اعتکاف، در کویِ ولایت، وقوف پیدا کردن و در نهان خانه دل، با حق سخن گفتن است.

اعتکاف، دفتر دل را گشودن و از اسرار غیبی آن آگاه شدن است.

اعتکاف، به حساب خویش رسیدگی کردن پیش از حلول یوم تُبلی السرائر است.

در اعتکاف، خانه دل از اغیار تهی شده، نور محبت خدا جایگزین می شود.

اعتکاف، فصلی برای گریستن و موسمی برای بارش رحمت و زدودن آلودگی های گناه است.

اعتکاف، بهاری برای از نو رستن و شکفتن شکوفه های فطرت است.

اعتکاف، مجالی برای انس با خداست و مقدمه شهود ربّ و وصول به محضر لاهوتی اوست.

اعتکاف، آینه ای است برای پیراستن جان و صفا بخشیدن به روح و تطهیر صحیفه اعمال.

اعتکاف، توفیقی است برای نشستن بر سر خوان لطف و مائده خداوند و لذت بردن از راز و نیاز و مناجات با او.

اعتکاف، گلگشتی است در عالم کرّوبیان!

اعتکاف، تجربه ارزنده ای است برای دست افشاندن از متاع دنیا.

3. پیشینه اعتکاف

بر اساس بیان قرآن کریم، اعتکاف عملی بوده که در شریعت ابراهیم علیه السلام از مناسک و عبادت های الهی به شمار می رفته و پیروان ایشان به این عمل می پرداختند.

حضرت سلیمان علیه السلام نیز در بیت المقدس اعتکاف می کرد و آب و خوراک برای آن حضرت فراهم می شد و او در آنجا به عبادت می پرداخت.

حضرت موسی علیه السلام با وجود مسئولیت سنگین رهبری و هدایت امت، برای مدت زمانی آنان را ترک کرد و برای خلوت با خدا به خلوت گاه کوه طور شتافت.

حضرت زکریا علیه السلام از کسانی بود که سرپرستی معتکفان در بیت المقدس را به عهده داشت و از جمله کسانی را که در امر اعتکاف سرپرستی می کرد، حضرت مریم علیهاالسلام بود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نیز مانند اجداد خود بر دین حضرت ابراهیم علیه السلام بود و عبادات متداول آن دین از جمله اعتکاف را بر پا می داشت. محل اعتکاف پیامبر، غار حرا بود.

پیامبر پس از بعثت و هجرت به مدینه در مسجدالنبی معتکف می شد و با خدای یگانه خلوت می کرد.

4. سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در اعتکاف دهه آخر ماه رمضان

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در کنار دیگر عبادت ها، به اعتکاف توجه ویژه ای داشت. آن حضرت برای انجام این مهم، بر اعتکاف ماه رمضان، به ویژه دهه آخر آن اهتمام می ورزید و آن را با دو حج و دو عمره برابر می دانست.

پیامبر ابتدا دهه اولِ ماه رمضان، سپس دهه دوم و در نهایت، دهه سوم این ماه را برای انجام اعتکاف برگزید و پس از آن، تا آخر عمر، بر اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان مداومت داشت. چون دهه آخر ماه رمضان فرا می رسید، پیامبر رخت خواب خویش را جمع می کرد و خود را کاملاً آماده عبادت می ساخت و در زیر سایبانی که برای ایشان فراهم می شد، عبادت می کرد.

5. بهترین زمان برای اعتکاف

ـ پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله می فرماید: «هر کس در ماه رمضان ده روز معتکف شود، ارزش آن معادل دو حج و دو عمره است».

ـ امام خمینی رحمه الله می فرماید: «با فضیلت ترین اوقات اعتکاف ماه رمضان است و برترین ایام ماه رمضان، دهه آخر آن است».

ـ از آنجا که اعتکاف بدون روزه محقق نمی شود، ایامی که روزه آن مستحب است، مانند سیزده، چهارده و پانزدهم ماه رجب، زمان مناسبی برای اعتکاف است و ثواب آن افزون تر خواهد بود. امروزه در کشور ما اعتکاف در این ایام رواج دارد. بنابراین، جا دارد فضیلت اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان نیز برای مردم بیان شود تا به سنّت و روش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام اقتدا شود.

6. آثار و برکات معنوی اعتکاف

الف) مهمان شدن بر خدا

ماندن در مسجد که خانه خداست به منزله میهمان شدن بر صاحب خانه است. بنابراین نخستین پی آمد اعتکاف این است که معتکفان مورد اکرام پروردگار کریم قرار می گیرند.

ب) زمینه سازی برای روزه گرفتن و نماز خواندن

ج) یافتن شرافت قرآن خواندن

د) بهره مندی از فیوضات ذکر خدا و توسلات و دعاها

ه) برآورده شدن حاجت ها و دریافت پاداش بی پایان

و) آمرزش گناهان

ز) دوری از آتش دوزخ

7. حکایتی از برکت های اعتکاف

در احوالات مقدس اردبیلی چنین آمده است: «در سال های گرانی، مقدس اردبیلی هرچه خوراک در منزل داشت، بین فقرا تقسیم کرد و برای خود نیز سهمی مانند فقرا برداشت. همسرش با حالت اعتراض به او گفت: «چرا در چنین وضعی فرزندان خود را محتاج می کنی تا ناچار شوند از دیگران کمک بگیرند».

آن مرحوم چیزی نگفت و برخاست و برای اعتکاف به مسجد کوفه رفت و معتکف شد و به دعا و عبادت پرداخت. روز دوم اعتکاف، شخصی مقداری گندم اعلا و مقداری آرد نرم به خانه آن مرحوم آورد و گفت: «صاحب منزل، اینها را برایتان فرستاده و خودش در مسجد کوفه معتکف است».

پس از پایان اعتکاف، مقدس اردبیلی به خانه آمد، همسرش به او گفت: «آذوقه ای که به وسیله آن عرب فرستاده بودید، بسیار عالی و درجه یک بود.» مقدس اردبیلی هنگامی که این سخنان را شنید به حمد و سپاس و ثنای خدا پرداخت و با این عمل خود به دیگران فهماند کسی که برای مریم علیهاالسلام در حال اعتکاف آذوقه می فرستد، مؤمنِ به درگاه خویش را هم فراموش نمی کند».

8. خلوت اعتکاف (شعر)

خلوت

در حلقه درویش ندیدیم صفایی در صومعه از او نشنیدیم ندایی
در مدرسه از دوست نخواندیم کتابی در مأذنه از یار ندیدیم صدایی
در جمع کتب هیچ حجابی ندریدیم در درس صحف، راه نبردیم به جایی
در بتکده، عمری به بطالت گذراندیم در جمع حریفان، نه دوایی و نه دایی
در جرگه عشاق رَوم، بلکه بیابم از گلشن دلدار، نسیمی ردپایی
این ما و منی جمله ز عقل است و عقال است در خلوت مستان، نه منی هست و نه مایی

امام خمینی قدس سره

خلعت اعتکاف

به تن نما، برادرم، خلعت اعتکاف را رسان به کام خویشتن لذت اعتکاف را
سه پنج روز زندگی، به راه و رسم زندگی به پا نما، برادرم، همت اعتکاف را
اگر که مفت می خرند در این زمانه عمر را بیا بخر برای خود، عزت اعتکاف را
اگر ضعیف گشته ای به زیر بار زندگی رسان به جان خویشتن، قدرت اعتکاف را
ز دود و داد درگذر، به حال خود نما نظر گُزین در این میانه تو خلوت اعتکاف را
تشرّف است بی گمان، اجازه ای است در میان اگر دهند دست من قسمت اعتکاف را

احمد درویش گفتار

کلمات کلیدی
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله  |  عبادت  |  مسجد  |  ماه رمضان  |  اعتکاف  |  دهه آخر ماه  |  اعتکاف ماه رمضان  | 
لینک کوتاه :