خودم از یک مدّاح معروف شنیدم!

بحثی پیرامون روضه های ساختگی و تحریفات در رسوم عزاداری

قال الصادق (ع): اَلْحَمدُ لِلّهِ الَّذی جَعَلَ فِی النّاس مَنْ یَفد اِلَیْنا و یَمدحُنا و یَرْثی لنا.

خدا را سپاس که در میان مردم، کسانی را قرار داده که به سوی ما می آیند و ما را مدح و مرثیه می گویند.(1)

در همه ی جوامع انسانی، مرسوم است که انسانها به نوعی از حوادث گذشته، یاد می کنند و آنها را بزرگ شمرده، به آنها احترام می گذارند؛ خواه مربوط به اشخاص باشد، که در پیشرفت جامعه ی خود مؤثر بوده اند - مثل دانشمندان و مخترعان - و خواه مربوط به کسانی باشد که از جنبه ی سیاسی و اجتماعی در رهایی ملّت خود، نقش مؤثری داشته قهرمان ملّی بوده اند.

این کار بر اساس یکی از مقدّس ترین خواسته های فطری است که خداوند همه ی انسانها قرار داده است و ما از آن به حسّ حق شناسی تعبیر می کنیم.

حادثه ی عظیم عاشورا، که نقش تعیین کننده ای درسعادت مسلمانها و روشن شدن راه هدایت مردم داشته، باید همیشه زنده و جاوید باقی بماند.

البته نیت عزاداری، مخصوص شهر و کشور ما نیست. بلکه برخی از افراد در دورترین نقطه های جهان، مراسمی شبیه مراسم ما دارند. حتّی در کشورهای سنی نشین هم،چنین مراسمی برگزار می شود، البته بیشتر به خاطر ادای اجر رسالت که قران می فرماید:

«قل لا اسئلکم علیه اجراً الا المودة فی القربی»(2)

البته توصیه هایی را پیشاپیش، رسول اکرم و ائمه ی اطهار(ع) در به پا کردن مراسم ماتم و عزاداری، داشته و بر آنها تأکید نموده اند. مثلا به کسانی که مرثیه می گفتند و شعر می سرودند، صله های فراوان می دادند و از آنها بسیار تمجید و احترام می نمودند.

امّا تحریفهایی در این بین، درباره ی شخصیت انبیاء و اولیای خدا رواج یافته که در زمان حیات آنان به عنوان ابهام، مطرح بوده و بعد از وفاتشان براین ابهام ها افزوده شده است و چنین شد که حضرت فرمود:«قد کثرت علیَّ الکذابه واستکثر؛ دروغ بستن بر من زیاد شده و بزودی بعد از من کسان زیادی به دروغ، احادیثی را از قول من نقل می کنند.»(3)

مردم به لطف الهی و به خاطر عشق و علاقه به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت به مناسبت های گوناگون مجالسی را بر پا می کنند و در این بین، بانوان سهم عظیمی را دارا می باشند؛ امّا با کمال تأسف به دلایل گوناگون، روضه هایی که هیچگونه پایه و اساس عقلی و نقلی ندارد در این مجالس، مطرح می گردد وعده ای افراد سودجو، از احساسات پاک مردم سوءاستفاده کرده، مطالب کذبی را تحویل مردم می دهند و گاه مشاهده شده که برخی از این مطالب پوچ و بی اساس، نسل به نسل به دیگران انتقال داده شده است که در این جا به چند مورد اشاره می شود:

برپایی مجالسی به نام سفره ی «بی بی سه شنبه» یکی از این موارد است که طبق قانون خاصی باید حلوای آن به نام «کاچی» پخته شود. از 7 منزل که دختر به نام فاطمه دارند، آرد گرفته می شود و باید پختن آن در فضای باز و زیر آسمان باشد؛ ضمنا از جنس مذکر نباید کسی که آنرا بخورد (!) و این حرکت با داستانسرایی هایی همراه است که باعقل و نقل هماهنگ نیست. وقتی پرسیده می شود که «بی بی سه شنبه» کیست؟ در پاسخ می گویند بی بی حور است! وقتی می پرسیم: بی بی حور کیست؟ می گویند: حضرت زهرا (س) می باشد! می گوییم اگر قرار است که این بی بی، همان حضرت زهرا باشد، پس باید گفته شود بی بی یکشنبه؛ چرا سه شنبه؟! چون از ایام هفته روز یکشنبه متعلق به حضرت زهرا(س) می باشد...

*

گاه دیده شده که بعضی از این مدّاحان جلسات زنانه، می خواهند از فضیلت حضرت زهرا (س) بگویند، درباره ی مقام عبادت حضرت، بیش از حد غلوّ می کنند و با زبان گریه و مرثیه می گویند: حضرت آنقدر در محراب عبادت به راز و نیاز با خدا مشغول می شد که از زیر پای ایشان، خون جاری می گشت!!

*

شخصی، در توصیف عظمت مصیبتی که بر امام حسین (ع) وارد گشته، می گفت: (البته با عرض پوزش از مقام مقدّس سالار شهیدان) آن چنان در روز عاشورا بدن حضرت، مورد تیر و نیزه ی دشمن و زیر سم اسب ها واقع شد، مثل گوشت چرخ کرده شده بود! وقتی به ایشان اعتراض شد که این مطلب را از کجا بیان و مطرح نمودید، در جواب گفت خودم از یک مدّاح معروف شنیدم!!

با کمال تأسف باید گفت، درخواندن ذکر مصیبتها - بدون تحقیق و تفحص در اصل مطلب - به شنیده ها بسنده می گردد.

*

روزی به یکی از مجالس زنانه رفتم. دیدم خانم ها یک به یک وضو دارند می گیرند. برای من جای سؤال بود، که چه شده؟! گفتند: خانم جلسه ای، دختری را با خود به همراه آورده که دیشب امام حسین را در خانه اش دیده و شالی را که امام به او هدیه داده فعلاً دور گردنش انداخته. آن خانم جلسه ای دستور داده، بدون وضو کسی به این دختر دست نزند!

البته هیچ کس منکر عنایات اهل بیت به شیعیان و محبّان آن حضرت نیست؛ ولی مطمئنا کسانی که این کرامات، شامل حالشان می شود، در هر جایی آن را مطرح نمی کنند.

*

برخی از این افراد برای بزرگ جلوه دادن کار امام حسین (ع) و در نتیجه گرفتن اشک بیشتر و مویه کردن خانم ها، مطالبی را به این عنوان مطرح می کنند که در روز عاشورا، زمین کربلا آنقدر داغ داغ بود که وقتی خون امام حسین بر آن می ریخت، قُل و قُل می جوشید (!) با ذکر این نکته، مطمئنند که چندین نفر در مجلس، غش خواهند نمود(!) در یکی مجالس خواهران، مدّاح برای جمع کردن صدقات و نذورات مردم، احساسات پاک آنها را فوق العاده جریحه دار نموده، اینگونه اعلام کرد که صدقات شما مستقیماً به دست خود امام زمان می رسد؛ چون حضرت، هفته ای چند بار به حضور من می آید (!) و با گرفتن صدقات شما از دست من، مشکلات شیعیان را مرتفع می نماید!!

*

از دیگر موارد شنیدنی امّا اسف انگیز این که، برخی از این افراد با یاد دادن غسلها و نمازها و اذکار عجیب و غریب به افرادی که برای گرفتن حوائج خود به هر دری می زنند، آنها را ترغیب و تشویق به انجام اموری خاص می نمایند. از جمله ی این موارد، دستور خواندن نماز عریان آنهم بالای پشت بام، با تأکید فراوان بر این که که قبولی این نماز، رد خور ندارد (!) وهر که تا حال خوانده، به حوائج خود دست یافته است!

موارد بسیاری از این گونه مسایل و مطالب مشابه، وجود دارد و جا دارد که مرکزی معین و مشخص بر گفتار و رفتار کسانی نظارت داشته باشد که با تحریف مطالب و اعمال ناشایست، قلب قطب عالم امکان امام زمان را مکدّر می نمایند. به این امید که مجالس اهل بیت به شایسته ترین وجه، اداره گردد. ان شاءاللّه.

پی نوشت:

1- وسایل الشیعه؛ چاپ اسلامیه، ج 10، ص 469.

2- شوری / 23.

3- بحار الانوار، ج 2، ص 225.