ابو محمّد یونس بن عبد الرحمن اسدی کوفی خدمتگزار و مولی علی بن یقطین، فرد موثّق و جلیل القدر از اصحاب و یاران خاصّ امام هفتم و امام هشتم (ع) و از مفسّران اواخر قرن دوّم و اوائل قرن سوّم شمرده می شود.
نجاشی گوید: «او آبروی امامیه و پیشوا و جلیل القدر است. امام جعفر بن محمّد (ع) را در صفا و مروه دیده است ولی از او روایت نکرده است امّا از امام موسی بن جعفر و امام علی بن موسی الرضا (علیهما السلام) روایت کرده است امام رضا (ع) در علم و فتوی به او اشارت و حوالت می داده است او از کسانی است، که در مورد توقّف (واقفی) مال فراوانی به او بذل و بخشش می شد ولی امتناع می ورزید و در راه حقّ ثبات و پایداری به خرج داده است و در مورد او مدح و ذمّ هر دو وارد شده است: کشّی روایاتی را در مدح او نقل می کند به ویژه آن حدیثی را که از امام رضا (ع) می پرسد «من نمی توانم آن همه وقت به حضورتان برسم پس از کی احکام دینی ام را بپرسم؟ فرمود از یونس بن عبد الرّحمن سؤال نما!» و این یک منزلت بسیار بزرگی است، یا اینکه گوید: «کتاب (یوم و لیله» را به امام هادی (ع) نشان دادم فرمود تألیف کی است؟ گفتم: تألیف یونس مولی آل یقطین است فرمود خداوند در برابر هر حرف و کلمه آن، نوری در روز قیامت به او عطا فرماید!».
او تألیفات فراوانی دارد که نجاشی 36 جلد از آنها را نام می برد و در بین آنها دو جلد راجع به تفسیر قرآن مجید و علوم آن می باشد 1. تفسیر القرآن 2. کتاب فضل القرآن[1].
مرحوم حاج آقا بزرگ تهرانی در معرّفی تفسیر او می فرماید: «یونس بن عبد الرحمن ثقه، جلیل القدر است و در ایام هشام بن عبد الملک به دنیا آمده است و در سال 208 ه فوت کرده است، او به تشرّف محضر امام صادق (ع) در صفا و مروه نائل آمده است ولی از او روایتی ندارد ولی از امام کاظم و امام رضا (ع) روایت می نماید او کتابهائی دارد که از آن میان «تفسیر قرآن کریم» می باشد و این تفسیر را محمّد بن عیسی بن عبید یقطینی روایت می نماید آن چنان که نجاشی ذکر کرده است.»[2]
پی نوشت ها: