گزارشی جامع از «مطالعات اسلام و غرب» در قم

گروه «مطالعات اسلام و غرب» در حوزه علمیه قم، با رویکرد تمدنی به بررسی بنیان های فکری و نظری نظام های عینی و الگوهای عملی، و مناسبات بیرونی دو جهان اسلام و غرب می پردازد.

موضوع : اطلاع رسانی تعداد بازدید : 852     تاریخ درج : 1388/11/28     زمان درج : 13:11     منبع : www.abna.ir


«حجت الاسلام و المسلمین حبیب ا... بابایی» مدیر گروه «مطالعات اسلام و غرب» پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تشریح اهداف گروه گفت: گروه «مطالعات اسلام و غرب» پژوهشگاه بر اساس رویکرد تمدنی تلاش می کند با بررسی نظام های عینی و الگوهای عملی تمدن ساز و همزمان شناخت بنیان های معرفتی اسلامی، گامی در جهت توسعه مطالعات در زمینه شناخت علمی زیرساخت های لازم برای ایجاد تمدن اسلامی بردارد.
 
* ضرورت تشکیل گروه «مطالعات اسلام و غرب»
 
حجت الاسلام بابایی ضرورت تشکیل گروه را در سه سطح ملی، بین المللی و سازمانی قابل تحلیل و ارزیابی دانست و بیان کرد: «در سطح ملی، پیروزی انقلاب اسلامی و شکل گیری نظام جمهوری اسلامی در قالب دولت سرزمینی، ضرورت تدوین و ارائه نظام ها و الگوهای عملی اداره جامعه در دنیای معاصر بر مبنای آموزه های اسلامی را اجتناب ناپذیر ساخته است. از این رو شناخت ویژگی ها و مناسبات جامعه مدرن و تلاش در جهت تدوین نظام های مختلف اجتماعی در ابعاد سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بر اساس آرمانهای اسلامی از اولویت های مراکز پژوهشی با رویکرد مطالعات اسلامی است».
 
وی درباره ضرورت تشکیل گروه از منظر تحولات بین المللی گفت: «پیامد انقلاب اسلامی، رشد فزاینده هویت خواهی و بیداری اسلامی در میان ملتهای مسلمان از دهه 90 میلادی از یک سو و رسیدن به باور فقدان کارآمدی الگوی نظام های غرب و شرق در تحقق جامعه مطلوب از سویی دیگر، اندیشمندان مسلمان را با ضرورت بنیان گذاری فکری مبانی تمدن عظیم اسلامی به عنوان الگوی زیست مطلوب مسلمانان در جهان معاصر مواجه ساخته است. افزون بر آن، نحوه تعاملات پرتنش جهان اسلام و غرب در دهه های اخیر، شدت یافتن تقابل دنیای غرب با اسلام گرایی و جهان اسلام، افزایش احساسات علیه غرب و آمریکا در میان مسلمانان، نیاز به مطالعات اسلام و غرب با رویکرد تمدنی را فزونی بخشیده است.»
 
مدیر گروه «مطالعات اسلام و غرب» پژوهشگاه در علت ضرورت تشکیل گروه در سطح سازمانی هم گفت: «شکاف مباحث نظری محافل آکادمیک از جمله حوزه های علمیه، با نیازهای علمی نظام برای اداره جامعه و فاصله گرفتن پژوهش های محافل علمی از واقعیات دنیای کنونی، ضرورت شناخت ویژگی های تمدنی دنیای معاصر و تلاش در جهت به روز کردن تحقیقات بر اساس نیازهای جامعه و نظام اسلامی را اجتناب ناپذیر ساخته است.»
 
حجت الاسلام بابایی گفت: گروه مطالعات اسلام و غرب تلاش می نماید با نگرشی راهبردی و ایجاد بستری مناسب، تلاشی علمی و فراگیر محققان و پژوهشگران در جهت تدوین مبانی علمی نظام ها و الگوهای عینی اداره اجتماع و تمدن ساز بر اساس آموزه های دینی و شرائط و نیازهای عصری را سامان بخشد و همزمان نیز می کوشد تمدن غرب را به عنوان یک دستاورد بشری در ایجاد تمدن، با هدف شناخت، بهره گیری، و آسیب شناسی این تجربه برای شناسایی نیازهای عصری در تدوین الگوی تمدن مطلوب اسلامی مورد مطالعه و کنکاش قرار داده و به نقاط قوت و ضعف این تمدن دست یابد».
 
وی درباره نگاه و منظر این گروه به غرب گفت: «نگاه گروه به غرب، در برگیرنده کلیه ساحت های این تمدن اعم از آموزه های فکری، نظام های عینی، و همچنین سیاست ها و جهت گیری های غرب در ساحت فرهنگ، سیاست، اقتصاد و اجتماع است و افزون بر آن، مناسبات غرب با جهان اسلام اعم از تعاملات و چالش ها به عنوان تمدن رقیب در قلمرو پژوهشها و تحقیقات گروه قرار دارد».
 
* ساختار و اهداف گروه
 
مدیر گروه «مطالعات اسلام و غرب» سپس به ساختار گروه پرداخت و با اشاره به فعالیت دو عضو هیأت علمی و بیش از پنج پژوهشگر در این گروه گفت: « قلمرو فعالیت ما، سه زیر گروه علمی و واحدهای پژوهشی و مطالعاتی مرتبط است که «گروه مطالعات بنیادین»، « گروه الگوها و نظام ها»، «گروه مناسبات جهان اسلام و غرب» از آن جمله اند.
 
وی در تشریح اهداف کلی گروه علمی مطالعات بنیادین گفت: «انجام مطالعات بنیادین در جهت تبیین معیارهای فرابخشی تمدنی و ارائه شاخصه های کلی الگوها و نظام های اداره اجتماع در راستای نیاز سایر گروه ها و واحدهای بخشی، انجام پژوهش های بنیادین در جهت تبیین معیارهای تمدنی بر اساس آموزه های اسلامی، بررسی بنیان های فکری و اجتماعی تمدن غرب با هدف شناخت، بهره گیری، و آسیب شناسی این تجربه برای شناسائی نیازهای عصری در دوران مدرن اعلام کرد که در واحدهای تمدن پژوهی، مطالعات تمدنی اسلام و غرب پژوهی فعالیت می کنند.»
 
حجت الاسلام بابایی «اجتماع، مدیریت، تکنولوژی و تمدن»، «سیاست و حقوق و تمدن»، «اقتصاد و تمدن»، «فرهنگ، اندیشه، دین و تمدن» را واحدهای علمی گروه «الگوها و نظام ها» معرفی کرد و در تشریح اهداف کلی گروه بیان داشت: «این گروه به بررسی مبانی فکری آموزه های اسلامی با هدف تدوین شاخصه های کلی و الگوهای رشد و تعالی جامعه به تفکیک در ابعاد اقتصاد، سیاست، فرهنگ و اجتماع و بازتعریف آن بر مبنای نیازهای عصری، شناسایی و ارائه الگوها، معیارها و شاخصه های کلی نظام های مدیریت یک جامعه با توجه به شرایط عصری به تفکیک در حوزه های فرهنگ، سیاست، اقتصاد و اجتماع و بررسی و نقد الگوها و نظام های تمدنی غرب به تفکیک در حوزه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی می پردازد».
 
مدیر گروه «مطالعات اسلام و غرب» پژوهشگاه در تشریح اهداف و فعالیت های «گروه علمی مناسبات جهان اسلام و غرب» نیز بیان داشت: «این گروه علمی با اهداف بررسی راهبردها، سیاست ها و تعاملات دو جهان اسلام و غرب، بررسی وضعیت کنونی جهان اسلام (دولت ها، گروه ها، جنبش های اسلامی، ملت ها)، بررسی وضعیت کنونی غرب و تمایزات غرب اروپا و آمریکا از منظر تمدنی، بررسی نقش و جایگاه صهیونیزم بین المللی و تأثیرات آن بر جهان اسلام، شناسایی جریان های فکری و جنبش های اجتماعی سیاسی معاصر جهان اسلام در مواجهه با مدرنیته و تمدن غرب، بررسی موضوعات و پدیده های جدید تأثیرگذار بر جهان اسلام همانند جهانی شدن و تروریسم با سه واحد علمی «مناسبات کشورهای اسلامی و جهان غرب» و «مناسبات مسلمانان کشورهای غیر اسلامی و غرب» و «مطالعات ویژه» به تحقیق می پردازد».
 
وی در ادامه افزود: «واحدهای علمی این گروه علاوه بر پیگیری اهداف گروه در قلمرو کشورهای اسلامی، به نقش، جایگاه و چالشهای مسلمانان در جوامع غیر اسلامی، بخصوص جوامع غربی پرداخته و در صدد مطالعه راهکارهای مناسب برای توسعه بخشیدن به نقش و جایگاه آنان برخواهد آمد. افزون بر آن، به بررسی نقش سازمان ها و نهادهای تاثیرگذار بین المللی کشورها بر مناسبات با سایر کشورهای جهان می پردازند».
 
* فعالیت های گروه
 
حجت الاسلام بابایی انتشار کتاب، فعالیت پژوهشی گروهی و خدمات رسانی پژوهشی به پژوهشگران و مراکز علمی در زمینه اسلام و مدرنیته را از وظایف گروه اعلام کرد و گفت: «این گروه تاکنون کتاب «جستاری نظری در باب تمدن» را منتشر کرده است و نشست های علمی و جلسات پژوهشی دوره ای بسیاری با اعضای شورای پژوهشی گروه و همچنین اساتید مدعو برگزار نموده است که آخرین آنها نشست علمی و نظریه پردازی با موضوع «رنج سنتی و رنج مدرن؛ بررسی کارکرد های یاد رنج متعالی در مواجهه با رنج انسان معاصر» است که با نقادی پروفسور عبدالعزیز ساشادینا(استاد دانشگاه ویرجینیای آمریکا) در مرکز همایش های دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد.»
 
* آثار در دست انتشار
 
مدیر گروه مطالعات اسلام و غرب با اشاره به فعالیت های در دست اقدام و انتشار این گروه اظهار داشت: «این مرکز دو کلان پروژه با عناوین "کنکاشی در مفاهیم بنیادین مدرن در صورت بندی هویت تمدنی" و "کثرت گرایی فرهنگی و تفاوت های اجتماعی در صورت بندی هویت تمدنی" در دست اقدام و تحقیق دارد و چندین پروژه تحقیقاتی با موضوعات "جریان های فکری معاصر عرب در مواجهه با مدرنیته" (کار گروهی)، "روش و ماهیت شناخت غرب" (با نظارت حجت الاسلام دکتر ذبیح اله نعیمیان)، "غرب شناسی عالمان شیعه در تجربه ایران معاصر" (حجت الاسلام دکتر احمد رهدار)، "روش شناخت غرب" (مجموعه گفتگوی علمی با اساتید)، "سکولاریسم(1)" (تألیف)، "سکولاریسم(2)" (ترجمه) و "سکولاریسم(3)" (نقد) در دست تدوین و انتشار دارد که برخی در اواخر امسال و غالب آنها در سال آینده منتشر خواهند شد».
 
* اعلام آمادگی برای همکاری با محققان و جذب هئیت علمی
 
حجت الاسلام بابایی در پایان از اعلام آمادگی گروه برای همکاری با محققان و پژوهشگران و مراکز و گروه های تحقیقاتی در راستای فعالیت و اهداف گروه و حتی جذب هئیت علمی از بین محققان حوزوی در این گروه خبر داد.
 
* تماس با گروه
 
محققان و علاقمندان این مباحث، می توانند از طریق تلفن زیر با گروه مطالعات اسلام و غرب در تماس باشند:
 7- 7831724-0251/ داخلی 1138 و 1140
کلمات کلیدی
اسلام  |  تمدن  |  غرب  |  جهان اسلام  |  مطالعات اسلام و غرب  |  حجت‌الاسلام بابایی ضرورت تشکیل گروه  |  حجت‌الاسلام بابایی  | 
لینک کوتاه :