محمد، فرزند حاج شیخ محمود مفتح، در سال 1307 در شهر همدان دیده بر جهان گشود. او پس از فراگیری مقدمات علوم عربی، فقه و بخشی از منطق نزد پدر و استادان حوزه علمیه همدان، در سال 1322 شمسی برای کسب معارف دینی به شهر قم مهاجرت کرد. شهید مفتح در محضر استادان بزرگی به کسب دانش پرداخت؛ عرفان و دروس خارج فقه و اصول را در عالی‌ترین سطح حضرت امام خمینی(ره)، بخشی از کتاب رسائل شیخ انصاری را در محضر آیه الله مجاهد تبریزی، بخشی از اصول را در نزد آیه الله بروجردی(ره)، فلسفه و حکمت را در خدمت علامه طباطبائی آموخت و مدتی از محضر آیه الله سید محمد رضا گلپایگانی(ره) و آیة الله مرعشی نجفی(ره) فیض برد.
او علاوه بر تحصیل علوم حوزوی، به کسب درجه دکترا در رشته الهیات و معارف اسلامى از دانشگاه مفتخر شد. فعالیتش در حوزه و دانشگاه سبب گردید تا به وحدت اين دو كانون علمي بیندیشد و در اين راه گام بردارد. شهید مفتح با تدریس در حوزه و مدرسه، در میان طلاب و دانش‌آموزان از مقبولیت بالایی برخوردار شد. ساواک که از این جایگاه او واهمه داشت، در سال 1347، وی را از آموزش و پرورش اخراج و به جنوب کشور تبعید کرد که یک‌سال به طول انجامید.
بعد از تبعيد، از ورود مفتح به شهر قم ممانعت کردند بنابراین در تهران به فعاليت‌هاي تبليغي و علمي پرداخت که باز هم مورد هجوم ساواک قرار گرفت و در سال 1352 دستگير و زنداني شد.
در سیر مبارزات دکتر مفتح بر علیه رژیم پهلوی، سفرهای تبلیغی افشاگرانه‌ای به شهرهای مختلفی از جمله آبادان، اهواز، خرمشهر، دزفول، اصفهان یزد، شیراز، کرمان، بندرعباس، زاهدان، همدان، کرمانشاه، ساری، بابل، املش، آمل، چالوس، مشهد، و ... دیده می‌شود.
نماز عيد فطر سال 1357 به امامت آيت‌الله مفتح در قيطريه تهران برگزار شد. وي در خطبه‌هاي اين نماز، نام امام خميني(ره) را آشكارا بر زبان آورد و رهبري امام را مورد تأكيد قرار داد.
در بیست و هفتمین روز از آذرماه سال 1358، آیت‌الله دکتر مفتح هنگام ورود به دانشكده الهيات دانشگاه تهران هدف گلوله گروهک فرقان قرار گرفت و به مقام رفیع شهادت نائل شد.
در ادامه با کتابشناسی شهید دکتر محمد مفتح ـ مهمترین کتاب‌های تألیفی وی و آثاری که درباره او نوشته شده است ـ به ترتیب سال انتشار آشنا می‌شوید:
* کتاب‌های آیت‌الله محمد مفتح
- روش اندیشه در علم منطق (ش‍رح م‍ن‍ظوم‍ه منطق و رس‍ال‍ه تاریخ منطق)
محمد مفتح، 1336.
- ت‍رج‍م‍ه ت‍ف‍س‍ی‍ر م‍ج‍م‍ع ال‍ب‍ی‍ان
ت‍ال‍ی‍ف اب‍وع‍ل‍ی ال‍ف‍ض‍ل‌ب‍ن ال‍ح‍س‍ن ال‍طب‍رس‍ی؛ ت‍رج‍م‍ه و ن‍گ‍ارش از محمد مفتح، جلد سوم، 1350.
- حکمت الهی و نهج‌البلاغه
محمد مفتح، پيام آزادي، 1360، 85 ریال.
- آی‍ات اصول اع‍ت‍ق‍ادی ق‍رآن: ب‍ه‌ض‍م‍ی‍م‍ه زن‍دگ‍ی‌ن‍ام‍ه، فلسفه انقلاب و حکومت...
محمد مفتح، موسسه تحقیقاتی انتشاراتی نور، چاپ 1 سال 1360.
- ن‍ق‍ش دان‍ش‍م‍ن‍دان اسلام در پیش‍رف‍ت علوم
محمد مفتح، سازمان پژوهش‌‌های علمی و صنعتی ایران، 1361.
- مکتب اخلاقی و تربیتی امام‌صادق(ع)
نوشته محمد مفتح؛ با کوشش محمد موسوی‌‌نژاد، جهان‌آرا.
- آی‍ات اصول اع‍ت‍ق‍ادی ق‍رآن (ب‍ه‌ض‍م‍ی‍م‍ه زن‍دگ‍ی‌ن‍ام‍ه، فلسفه انقلاب و حکومت ...)
محمد مفتح. [بی جا: بی تا].
- وحدت در ق‍ش‍ر روحانی و دان‍ش‍گ‍اه‍ی
محمد مفتح، موسسه اسلامي حسينيه امام (آبادان).
- زیارت خرافه یا حقیقت
غلامحسین اصفهانی؛ مقدمه محمد مفتح، قم: حکمت.
- حکومت اسلامی
محمد مفتح، [بی جا: بی تا].
- فلسفه انقلاب و حکومت
محمد مفتح. [بی جا: بی تا].
* آثاری که درباره شهید مفتح به چاپ رسیده است:
- حديث عاشقي(زندگي‌نامه‌ي شهيد آيت‌الله دكتر محمد مفتح
محمد زرگر، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 140 صفحه، پالتويي (شوميز)، چاپ 2 سال 1390، 3000 نسخه، 15000 ريال.
- خوابي به رنگ فراموشي (روايت داستاني از زندگي شهيد محمد مفتح)
عزت‌الله الوندي؛ ويراستار: محمدمهدي عقابي، شركت انتشارات سوره مهر، 100 صفحه، رقعي (شوميز)، چاپ 4 سال 1390، 2500 نسخه، 16000 ريال.
- شهيد مفتح
محمود پوروهاب، موسسه فرهنگي مدرسه برهان، 120 صفحه، رقعي (شوميز)، چاپ 1 سال 1389، 3300 نسخه، 20000 ريال.
- زندگينامه شهيد آيت‌الله دكتر محمد مفتح
غلامرضا گلي‌زواره، دفتر عقل، 104 صفحه، رقعي(شوميز)، چاپ 1 سال 1388، 1500 نسخه، 16000 ريال.
- خوابي به رنگ فراموشي (روايت داستاني از زندگي شهيد محمد مفتح)
عزت‌الله الوندي؛ ويراستار: محمدمهدي عقابي، شركت انتشارات سوره مهر، 102 صفحه، رقعي (شوميز)، چاپ 1 سال 1388، 2500 نسخه، 16000 ريال.
- شهید مفتح، اسوه فرزانگی و فداکاری
غلامرضا گلی زواره، انتشارات نورالسجاد، چاپ 1 سال 1387، 2000 نسخه، 22000 ریال.
- زندگينامه شهيد آيت‌الله دكتر مفتح
آرزو قاسمي؛ ويراستار:شايسته قاسمي، موسسه هاتف شهر، سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران، 60 صفحه، جيبي (شوميز)، چاپ 1 سال 1387، 10000 نسخه.
- زندگي و مبارزات آيت‌الله شهيد دكتر مفتح
رحيم نيك‌بخت، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 540 صفحه، رقعي(شوميز)، چاپ 1 سال 1384، 3000 نسخه، 32000 ريال.
- حديث عاشقي (زندگي‌نامه‌ي شهيد آيت‌الله دكتر محمد مفتح)
محمد زرگر، مركز اسناد انقلاب اسلامي، 136 صفحه، پالتويي (شوميز)، چاپ 1 سال 1381، 2500 نسخه، 4500 ريال.
- شهيد مفتح: تكبير وحدت
غلامرضا گلي‌زواره، شركت چاپ و نشر بين‌الملل، 226 صفحه، رقعي(شوميز)، چاپ 1 سال 1378، 3000 نسخه، 6000 ريال.
- شهید دکتر محمد مفتح (سرگذشت شهدای اسلامی از روحانیت شیعه برای کودکان)
ع‍ب‍دالامیر ف‍ولادزاده، اعلمی، 1362.
- یادنامه‌ای از بنیانگزار روز وحدت روحانی و دانشجو شهید دکتر مفتح
تهیه و تدوین سازمان تبلیغات اسلامی، تهران: سازمان تبلیغاات اسلامی.
- فراز‌هایی از زندگی شهید دکتر مفتح
به کوشش انجمن اسلامی دبیرستان حامد، تهران.
- سه شهید (شهید مطهری، شهید قاضی طباطبایی، شهید مفتح)
نویسنده س.ص، قم: آزاد.
- شهيد وحدت
مهدي گنابادی، روزنامه همشهري، 40 صفحه، جيبي (شوميز).
جستجو در قاموس نور