پرسش و پاسخ  /  احکام  /  حدود و مجازات اسلامی  /  ارتداد

معنای مرتد و احکام آن در اسلام

تعداد بازدید : 91274     تاریخ درج : 1385/09/18     منبع : پایگاه حوزه    

سوال مرتد به چه معنی است؟ معیار و مقیاس برای به عقاب رساندن یک فردی که شریعت را زیر پا می گذارد چیست؟ تجویز حکم قتل، مثل حکم قتل سلمان رشدی در چه شرایطی است؟

جواب

مرتد به کسی می گویند که قبلا مسلمان بوده و بعد از دین اسلام برگشته باشد.به این صورت که یا خدا را انکار کرده، یا نبوت و قرآن را مُنکر شده ویا یکی از ضروریات دین را منکر شده، یا حلالی را حرام و یا حرامی را حلال کرده باشد. چنین شخصی از نظر اسلام، مُرتَد محسوب می شود.

مرتد بر دو قسم است:

مرتد فطری و مرتد ملّی

 مرتد فطری : کسی است که فطرتاً مسلمان بوده ،یعنی از پدر و مادری  مسلمان، به دنیا آمده و خود هم مسلمان بوده بعداً مرتد شده است.

مرتد ملی: کسی است که از پدر و مادر غیر مسلمان به دنیا آمده و بعد از رشد و بلوغ مسلمان شده و بعد از مدتی از اسلام بر گشته است. این شخص را مرتد ملی می گویند. حکم مرتد فطری، قتل است چه توبه کند یا در ارتدادش باقی باشد.

 امّاحکم  مرتد ملّی این است که تا سه روز به او مهلت می دهند، اگر توبه کرد و دوباره اسلام را پذیرفت، رهایش می کنند. در غیر این صورت او را به قتل می رسانند .

 دلیل قتل مرتد فرموده پیغمبر اکرم(ص) است که فرمود: کسی که دینش را به دین دیگر تبدیل کند پس او را بکشید . [i]  

 هم چنین عمّار از امام صادق(ع) روایت کرده که آن جناب فرمودند: (شخص مسلمان از اسلام ارتداد اختیار کرده و نبوت پیامبر اکرم(ص) را انکار نموده و بر هر کسی که این امر را بشنود خونش مباح بوده و بر امام مسلمین است که او را کشته و توبه اش را نپذیرد.) [ii]

این است حکم کسی که شریعت را زیر پا بگذارد مثل سلمان رشدی مرتد که امام (ره ) حکم قتل او را صادر فرموده و این حکم قطعی است و قابل عفو و بخشش نیست و هرگز نسخ نمی شود، زیرا بر اساس ادله معتبر شرعی از روایات پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) است که ما فقط دو مورد از آنها را نقل کردیم .

در اینجا باید به چند نکته مهم توجه داشته باشیم:

1- در مسایل علمی باید با منطق و استدلال سخن گفت نه با داد و فریاد و احیاناً توهین و افترا و عکس العمل های فیزیکی، زیرا چنین روشهایی حاکی از ضعف استدلال است و معمولا نتیجه معکوس دارد.

2- مسأله حکم ارتداد در اسلام ناظر به معانی و اهداف خاصی است و بیشتر جنبه سیاسی دارد تا اعتقادی. مقصود آن است که در صدر اسلام، گروهی از مشرکین و احیاناً اهل کتاب، توطئه ای چیده بودند که صبحها اسلام آورده و شامگاهان از اسلام برگردند، تا موجبات ضعف ایمان و سستی اعتقاد را در مسلمین فراهم آورند. اسلام برای مقابله با این توطئه که همیشه وجود دارد، احکام ارتداد را وضع نمود، که باید هم با چنان توطئه ها و دسیسه هایی متناسب باشد.

3- ازنظراسلام تحقق دقیق ارتداد دارای ارکان خاصی است که بدان اشاره می شود.

اول این که؛ شخص اسلام آورده و سپس از اسلام روی گردانده باشد. ولی اگر کسی از همان اوان بلوغ اسلام نیاورد او را مرتد محسوب نمی کنند.

دوم آن که؛ ارتداد خود را آشکار نماید. یعنی برگشتن خود از دین مبین اسلام یا اموری که در حکم آن است.(مثل انکار یکی از ضروریات دین) را اظهار کند. پس اگر کسی قلباً از دین اسلام بر گردد، ولی بدان تظاهر نکرده و آن را به زبان نیاورد، احکام مرتد متوجه او نخواهد بود.

سوم: متلفت باشد که انکار این ضروری، برابر با انکار خدا و یا رسول خدا(ص) است.

 

با توجه به نکات یاد شده (پذیرش اسلام و بعد اظهار ارتداد) معلوم می شود که این حکم، یک تدبیر برای حفظ جامعه اسلامی از فرو پاشی اعتقادی آن است و در تمام ادیان کم و بیش چنین حصارهای نگهدارنده ای وجود دارد.

4- انکار هر حکمی (ولو ضروری نباشد) برابر با ارتداد نیست و حتی انکار ضروری بدون التفات به لازمه ضروری آن (که انکار نبوت یا الوهیت یا تکذیب آنان است) هم ارتداد آور نیست. و در حکومت اسلامی باید در دادگاه صالحی این امر ثابت شود و کسی مجاز نیست که خود مجری حکم ارتداد باشد.


[i] دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، رُوِّینَا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ مَنْ بَدَّلَ دِینَهُ فَاقْتُلُوهُ، مستدرکوسایل الشیعه جلد 8 صفحه163باب45حدیث1.

[ii] -  مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ کُلُّ مُسْلِمٍ بَیْنَ مُسْلِمَیْنِ ارْتَدَّ عَنِ الْإِسْلَامِ وَ جَحَدَ رَسُولَ اللَّهِ ص نُبُوَّتَهُ وَ کَذَّبَهُ فَإِنَّ دَمَهُ مُبَاحٌ لِمَنْ سَمِعَ ذَلِکَ مِنْهُ وَ امْرَأَتَهُ بَائِنَةٌ مِنْهُ یَوْمَ ارْتَدَّ وَ یُقْسَمُ مَالُهُ عَلَی وَرَثَتِهِ وَ تَعْتَدُّ امْرَأَتُهُ عِدَّةَ الْمُتَوَفَّی عَنْهَا زَوْجُهَا وَ عَلَی الْإِمَامِ أَنْ یَقْتُلَهُ إِنْ أَتَوْهُ بِهِ وَ لَا یَسْتَتِیبَهُ ; کافی جلد6 صفحه 174.

کلمات کلیدی
اسلام  |  حکم  |  مرتد  |  ارتداد  |  مرتد فطری  |  مرتد ملی  |  معنای مرتد و احکام  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : ناشناس تاریخ : 1399/12/19

خدا ما رو میبخشه؟

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1399/06/15

مگر کسی فطرتا مسلمان یا غیر مسلمان میشه....دین امری اکتسابیه

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1397/09/13

اگر به فرد مرتد بدی کنیم لازمه که ازش حلالیت بگیریم؟؟

پاسخ مدیر :

سلام.

كاربر گرامی شما می توانید مسئله مورد نظر خود را از دفاتر مراجع تقلید استفتاء نمایید:

https://makarem.ir/index.aspx?typeinfo=3000

همچنین

http://www.leader.ir/fa/istifta

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1398/10/13

حق الناسِ

نویسنده : بهار تاریخ : 1397/03/27

ممنونم.بسیار آموزنده بود

نویسنده : مهدی تاریخ : 1396/12/07

با سلام تمام این مطالب خوب و اموزنده بودن ولی یکی از دلیل ها که منو واقعا ناراحت کرد این بود که واقعا پیامبر همچین حرفی رو زده که گفته باید ان فرد کشته و خونش حلال است حتی اگر توبه بکند ؟؟؟؟ یکم با عقل جور نمیاد پیامبر همانند خدا بخشنده و امرزنده است و این یکم اعصابم رو خورد کرد که شاید این حرف ساختگی باشد چون با عقل جور در نمیاد خداوند هر توبه ای که از ته قلب باشد و دیگر تکرار نشود می پزیرد بدون هیچ چشم داشتی ولی با شرایطی

نویسنده : هویزه تاریخ : 1396/11/23

خییییییییلی جالب بود مرسی

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1396/11/09

من گیج شدم چرا میگن در دین اجباری نیست راه ضلالت وگمراهی از کمال و ...معلوم و مشخص است خدا کیفرمیدهد چرا انسان باید مرتد رابکشد

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1396/05/30

ایا بعداز کشته شدن فردمرتدچه ملی چه فطری اون شخص رو درقبرستون مسلمانان دفن میکنند!؟؟؟

نویسنده : مطیع الله (نقشبندزاده) تاریخ : 1395/08/08

بسیار زیاد تشكر

نویسنده : علی شتاب عشرت تاریخ : 1394/11/11

بسیار زیبا و قابل درک به جواب سوالم رسیدم

نویسنده : مجید تاریخ : 1391/12/28

خیلی جالب بود تشکر میکنم.جوابم رو گرفتم90413

نویسنده : داود احمدپور تاریخ : 1396/06/03

بسیار عالی وآموزنده است.