پرسش و پاسخ  /  احکام  /  ازدواج  /  حقوق و تکالیف در خانواده

حدیث اجازه زن


تعداد بازدید : 16567     تاریخ درج : 1396/12/09     منبع : پرسشها و پاسخهای دانشجویی؛ دفتر: 39 (حقوق خانوادگی زن)، ص: 88    

سوال

در روایتی نقل شده است: زنی خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله رسید و گفت: پدرم بیمار است و شوهرم در جبهه جنگ است. حضرت فرمود: چون شوهرت اجازه نداده، حق خروج از خانه را نداری! این حکم چگونه با شخصیت و حقوق زن سازگار است؟


جواب

بسیاری از شبهات در مورد روایات ناشی از نقل گزینشی کلام ائمه علیه السلام است.

جهت برداشت صحیح از روایت فوق، شایسته است متن کامل روایت مد نظر قرار گیرد و در شان نزول و شرایط و احوال صدور روایت نیز دقت کافی صورت گیرد.

لازم به ذکر است این روایت به دو طریق در کتاب کافی و من لایحضره الفقیه ذکر شده است که سند روایت در کافی ضعیف و در من لایحضره الفقیه صحیح است.[1] در ابتدا ترجمه روان روایت را نقل می کنیم و سپس به تبیین و تفسیر آن می پردازیم: «از امام صادق علیه السلام روایت شده: «در زمان پیامبر مکرّم صلی الله علیه و آله مردی به خاطر برخی نیازمندی ها به سفر رفت و قبل از سفر با همسرش عهد بست که تا برگشتن او از سفر از منزل خارج نشود، پس از مدتی پدر زن مریض شد و زن واسطه ای را نزد پیامبر مکرّم اسلام صلی الله علیه و آله فرستاد تا ایشان زن را [برخلاف عهدی که با شوهر بسته بود] امر به خروج از منزل به منظور عیادت پدر کند.

حضرت در جواب فرمود در خانه بنشین و همسرت را [در تعهّدی که با او بسته ای ] اطاعت کن. این امر بر زن گران آمد و واسطه دومی را فرستاد و دوباره همان جواب را شنید. پس از چندی پدر زن فوت کرد و زن واسطه ای فرستاد و از پیامبر صلی الله علیه و آله خواست تا او را امر کنند که برای نماز پدر از منزل خارج شود که باز همان جواب را شنید. تا اینکه پدر آن زن را به خاک سپردند و پس از آن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بر آن زن پیام داد که «خداوند متعال به خاطر اطاعت از همسر [و عدم نقض عهد] تو و پدرت را بخشید».[2] با توجه به روایت و ترجمه آن چند نکته قابل ذکر است:

1) با توجه به فضای روایت و محتوای آن، درمی یابیم که این حدیث شریف دربردارنده یک حکم شرعی قطعی و کلّی نیست، بلکه از یک جریان خاص و واقعه خارجی خبر می دهد. شرایط و ویژگی های این مورد برای ما روشن نیست بدین جهت نمی توان به آسانی از آن حکم کلّی استفاده کرد، ما نمی دانیم چه ویژگی های روحی و اخلاقی بر زندگی آن زن و شوهر سایه افکنده و در چه شرایطی قرار داشتند. شاید سخت گیری پیامبر صلی الله علیه و آله براساس ویژگی های آنان بوده و نمی توان آن را بر جای دیگر منطبق کرد.

2) مطلب مهم دیگر در این روایت، پیمان و عهدی است که شوهر به هنگام مسافرت با همسر خویش می بندد. شاید اگر این عهد در میان زن و شوهر بسته نشده بود، پیامبر صلی الله علیه و آله چنان برخوردی نمی کرد. ولی سؤال اساسی این جا است که چرا پای چنین پیمانی به میان آمد؟ آیا نمی توان احتمال داد که مسایل خاصی در آن خانواده، میان زن، شوهر و پدر بیمار بوده که شوهر را به انعقاد پیمان با همسرش کشانده بود؟ کوتاه سخن این که، اولًا این حکم در جایی جاری است که چنین پیمانی در کار باشد و ثانیاً، زن پیمان شوهر را پذیرفته باشد، در غیر این صورت نمی توان از این روایت حق گسترده ای برای شوهر و چنین محدودیتی برای زن قائل شد، چرا که با آموزه های اصیل و مهرورزانه اسلام در مورد زنان ناسازگار است. سفارش های اخلاقی پیامبر صلی الله علیه و آله و رفتار کریمانه آن حضرت با زنان و همسرانش، اجازه نمی دهد که زنان را از دیدار یا سوگواری بر نزدیک ترین کسان خویش بازداریم و جوشش احساس آنان را در چنین هنگامه هایی به هیچ انگاریم.

البته ناگفته نماند که چون بیرون رفتن زن بی اجازه شوهر در بسیاری از موارد مخاطره آمیز و دشواری هایی را برای خانواده به همراه خواهد داشت، بسیار خردمندانه است که همسران، با هماهنگی، همدلی و تفاهم این موضوع را حل کنند. در این مورد عبارتی گویا و درس آموز از شهید مطهری است که ما را از هرگونه توضیحی بی نیاز می کند: «مصلحت خانوادگی ایجاب می کند که خارج شدن زن از خانه توأم با جلب رضایت شوهر و مصلحت اندیشی او باشد. البتّه مرد هم در حدود مصالح خانوادگی نظر بدهد و نه بیشتر. گاهی ممکن است رفتن زن به خانه اقوام و فامیل خودش هم مصلحت نباشد.

فرض کنیم زن می خواهد به خانه خواهر خود برود و فی المثل خواهرش فتنه انگیزی می کند که زن را علیه مصالح خانوادگی تحریک می کند. تجربه هم نشان می دهد که این گونه قضایا کم نظیر نیست. گاهی هست که رفتن زن حتی به خانه مادرش نیز برخلاف مصلحت خانوادگی است. همین که حرف های مادر به او برسد تا یک هفته در خانه ناراحتی می کند، بهانه می گیرد، زندگی را تلخ و غیرقابل تحمل می سازد. در چنین مواردی شوهر حق دارد که از این معاشرت های زیان بخش که زیانش نه تنها متوجه مرد است که متوجه زن و فرزندان ایشان نیز می باشد، جلوگیری کند. ولی در مسایلی که مربوط به مصالح خانواده نیست دخالت مرد مورد ندارد».[3]

پی نوشت ها

[1] . سند روايت در كافى به خاطر وجود عبدالله بن القاسم الحضرمى كه به دروغ‏پردازى و غلو شهرت يافته ضعيف است لكن در من لايحضر به نقل از ابن ابى‏عمير و عبدالله بن سنان است كه هر دو ثقه هستند.

[2] . من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 442.

[3] . مسأله حجاب، مرتضى مطهرى، قم: انتشارات جامعه مدرسين، 1361 ه. ق، ص 88؛ براى آگاهى بيشتر ر. ك: همسر در سراى شوهر (مجله فقه)، محمدرضا غفوريان، شماره 15.

کلمات کلیدی
اجازه از شوهر  |  حدیث اجازه زن  | 
لینک کوتاه :  
نویسنده : عطا احمدیوسفی تاریخ : 1402/02/14

چرا بعضی احادیث خصوصا احادیث در مورد زنان رو هی توجیه الکی میکنین تا محتواشون عوض شه؟؟؟ شما عالم دین باید باشین یا مسوول راضی نگه داشتن هوا و هوس بعضی مردم؟؟

نویسنده : تا تاریخ : 1400/02/12

مهم زنا همینطوری پر توقع هستند و حرف شوهر رو گوش نمیدن و شما با این صحبت دم به دمشون‌ندید و آتو دستشون میدین لطفا تجدید نظر کنید در این نوشتار

نویسنده : Hh تاریخ : 1399/10/11

چه جالب!!جون یه آدم بی ارزش تر از اجازه ی شوهره!!چه منطقی واقعا که آدم از این همه منطق شرش سوت می کشه

نویسنده : محمد تاریخ : 1400/10/27

سلام آبجی ، من خودم مرد هستم ، بخدا شرمم میشه از خواندن این قوانین ، از خودم متنفر میشم ، یعنی چی اجازه شوهر و اینا چیه ، زن و شوهر باید همدیگه رو دوست داشته باشن نه اینکه یه هیولای زورگو باشن ، خدا رو شکر میکنم که تو این اثر بدنیا اومدم تا بتونم فکر کنم

نویسنده : سحر تاریخ : 1399/05/30

میگه نیاز به اجازه شوهر نیست باز تو میگی حق شوهره! حمید من دارم میرم خونه مامانم ناهارت رو گازه بعدازظهر میام در همین حد کفایت میکنه

نویسنده : محمد تاریخ : 1399/02/29

اون زنانی که اعتراض دارن یه نگاه به حقوق خودشون تو اسلام بندازن تا بفهمن با دادن این حق به مرد ، دقیقا عدالت رعایت شده نفقه و مهریه و اجرت المثل حق زنه ریاست شوهر بر خانواده و اجازه گرفتن از شوهر برای خروج از خانه و تمکین کردن از شوهر در روابط زناشویی هم حق مرده زنا ناراحتین شوهر نکنین مردا ناراحتین زن نگیرین

نویسنده : ماه تاریخ : 1399/04/10

اخه اقای محترم یعنی اگه اینطور باشه کسی برای کسب علم بخواد بره بیرون شوهرش نزاره خب این یعنی چی

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1398/10/25

پس فرق زن با برده چیست بدون اجازه شوهر نمیتونه کاری کنه

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1399/01/30

اساسا انسان ذاتا برده و بنده خدا است و خدا این شرط را برای حفظ خانواده و شان زن تعیین کرد. البته شیطان همیشه وعده آزادی به انسان می دهد و منظورش هم آزادی انسان از بندگی خدا و بنده شیطان شدن است. زن و مرد هم فرقی ندارد.

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1398/10/24

شما در اینجا اومدین مرد رو یک عقل کامل و زن رو یک فرد کاملا احساساتی و تحت تاثیر و کسی که هیچ خیر و صلاحی رو تشخیص نمیده،قرار دادین . ایا واقعا در هر دو مورد اینطوره؟؟ چه مرد و چه زن؟؟ و اگر زن تشخیص بده مرد اگر به خانه مادر یا خواهر یا ... فتنه انگیزی برود چه؟؟ آیا زن هم حق دارد اجازه خروج ب مرد ندهد؟؟

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1399/01/30

مگر آن مرد که عرب که شوهر آن زن بوده عقل کل بوده؟ خیر. ربطی به عقل ندارد. زن در هنگام عقد تعهد می کند که در امور زناشویی مطیع محض شوهر باشد و شوهر هم تعهد می کند به پرداخت نفقه و مهریه زن. اگر کسی از این تعهد دو جانبه خوشش نمی آید برود راهبه شود.

نویسنده : شيعه مرتضي علي ام تاریخ : 1398/05/25

اجازه خروج زن فقط توسط شوهر انجام می شود؛چرا که حتی در واقعه خانه حضرت زهرا ع ؛حضرت فاطمه از منزل خروج پیدا نکردن وقتی حتی دست بسته علی ع را می بردند، حضرت فاطمه در منزل ماندن با ایجاد شبه مردم را از راه بازندارید و بسیار توصیه شده سوره تکاثر را بخوانید .

نویسنده : ناشناس تاریخ : 1398/03/22

خب مرد هم میتونه تحت تاثیر خونواده و مادر و خواهرش باشه. که الی ماشاالله دیدیم که چقدر فتنه تو زندگی از همین ها به پا میشه. اونموقع کی جلوی مرد رو بگیره؟

نویسنده : S.m تاریخ : 1398/01/29

ممنون از مطلبتون.ولی خواهشن با توضیح بعدش باعث سو تفاهم بین خانواده ها نشین چون هرچی باشد خروج از خانه ب اجازه شوهر بستگی دارد .ممنون

نویسنده : f.m تاریخ : 1397/10/03

واقعا متشکرم از شما که این روایت رو جامع و کامل نقل کرده و سندیت روایت رو هم ذکر کردید پاینده باشید