پرسش و پاسخ

غنیمت شمردن عمر در کلام امام علی(ع)

ایشان درباره استفاده از فرصت عمر به همگان توصیه می کنند تا قبل از اینکه ريسمان مرگ بر گلوى شما نيفتاده و روح براى كسب كمالات آزاد است و مى توانيد با كمك يكديگر مشكلات را حل كنيد و راه توبه باز است از اين فرصت گرانبها استفاده كنيد و قبل از آنكه در سختى، ترس و نابودى قرار گيريد و مرگ فرا رسد و قبل از آنكه دست قدرت خداوند مقتدر، شما را بگيرد فرصت ها را مغتنم بدانيد و زاد و توشه سفر آخرت را برگيريد كه اگر اين فرصت ها از دست برود، نه راه بازگشتى وجود دارد و نه دیگر پشيمانى سودى دارد!

تعداد بازدید : 2366     تاریخ درج : 1398/02/29     منبع : سایت دفتر آیت الله مکارم شیرازی مدظله العالی    

سوال

امام علی(علیه السلام) چگونه ارزش فرصت عمر را به مردم یادآور می شود؟


جواب

امام علی(عليه السلام) در آخرين بخش از خطبه 83 نهج البلاغه، همه بندگان خدا را مخاطب ساخته و با جمله هاى كوتاه، زيبا و پرمعنا، براى از دست ندادن فرصت ها، پيش از پايان گرفتن زندگى، هشدار مى دهد و مى فرمايد: (اى بندگان خدا! هم اكنون كه ريسمان مرگ بر گلوى شما نيفتاده و روح [براى بدست آوردن كمالات] آزاد است و بدنها راحت و مى توانيد با كمك يكديگر مشكلات را حل كنيد و هنوز مهلتى داريد و فرصت براى تصميم گرفتن باقى است و راه توبه و بازگشت از گناه باز است [از اين فرصت هاى گرانبها استفاده كنيد] پيش از آنكه در سختى، تنگنا، ترس و نابودى قرار گيريد و پيش از فرا رسيدن مرگى كه در انتظار است و قبل از آنكه دست قدرت خداوند قوىّ مقتدر، شما را بگيرد [آرى پيش از همه اينها فرصت را مغتنم بدانيد و زاد و توشه سفر آخرت را از اين جهان برگيريد كه اگر اين فرصت ها از دست برود، نه راه بازگشتى وجود دارد و نه پشيمانى سودى دارد!])؛ «اَلآنَ عِبَادَ اللهِ وَ الْخِنَاقُ(1)مُهْمَلٌ وَ الرُّوحُ مُرْسَلٌ فِي فَيْنَةِ(2)الاِرْشَادِ وَ رَاحَةِ الاَجْسَادِ وَ بَاحَةِ(3)الاِحْتِشَادِ(4)وَ مَهَلِ الْبَقِيَّةِ وَ أُنُفِ الْمَشِيَّةِ وَ إِنْظَارِ التَّوْبَةِ وَ انْفِسَاحِ الْحَوْبَةِ(5)قَبْلَ الضَّنْكِ(6)وَ الْمَضِيقِ وَ الرَّوْعِ وَ الزُّهُوقِ(7)وَ قَبْلَ قُدُومِ الْغَائِبِ الْمُنْتَظَرِ وَ إِخْذَةِ الْعَزِيزِ الْمُقْتَدِرِ».

آنچه امام(عليه السلام) در جمله هاى بالا فرمود، ابعاد مختلف فرصت هايى است كه انسان در دست دارد: باقى بودن عمر، آرامش روح، راحتى جسم، امكان كسب كمالات، امكان اجتماع و مشورت، بقاء فرصت براى تصميم گيرى، توانايى بر توبه و بازگشت از گناه. هر يك از اينها بخشى از فرصت هاى عظيم و گرانبهاى آدمى را تشكيل مى دهد كه با وجود آن، همه كار مى توان كرد و هر خير و سعادتى قابل اكتساب است؛ در حالى كه ممكن است يك روز ديگر همه اينها از دست برود و تمام سرمايه هاى سعادت انسان، نابود گردد و چه غافلند كسانى كه به اين واقعيتها توجّه ندارند و همچون گوسفندان، در اين چراگاهِ زندگى به لذّات زودگذر سرگرمند و از گرگِ اَجَل كه يكايك از اين گله مى برد، بى خبرند و آسوده مى چرند.(8)

                                               

پی نوشت:

(1). «خِناق» از مادّه «خَنْق» (بر وزن سنگ) به معناى خفه كردن آمده است و «خِناق» به معناى طنابى است كه با آن خفه مى كنند و «ضيق خناق»؛ (تنگى طنابى كه بر گلو است) كنايه از تنگنا و گرفتارى شديد است.

(2). «فَيْنه» (بر وزن ضربه) به معناى زمان و وقت است.

(3). «بَاحه» از مادّه «بَوْح» (بر وزن قول) به معناى ظهور و اشتهار گرفته شده است، «باحه» به معناى صحن و سراى خانه و آب فراوان و نخل بسيار به جهت ظهور و بروز آن است و در جمله بالا به همان معناى اوّل؛ يعنى «صحن و سرا» است.

(4). «اِحْتشاد» به معناى اجتماع براى انجام كار مشترك است.

(5). «حَوْبه» (بر وزن توبه) در اصل به معناى احتياج و نيازى است كه انسان را به گناه مى كشاند و به همين دليل، در قرآن مجيد و استعمالات ديگر به معناى گناه آمده است.

(6). «ضَنْك» به معناى سختى و تنگى است و «معيشت ضنك» به معناى زندگى توأم با سختى هاست.

(7). «زُهُوق» (بر وزن حقوق) به معناى نابود شدن و از بين رفتن است.

(8). گردآوری از کتاب: پيام امام اميرالمؤمنين(ع)‏، مكارم شيرازى، ناصر، تهيه و تنظيم: جمعى از فضلاء، دار الكتب الاسلامية‏، تهران‏، 1386 شمسی‏، چاپ: اول‏، ج 3، ص 457.

کلمات کلیدی
انسان  |  عمر  | 
لینک کوتاه :